Mỹ đã mua quần đảo Virgin từ Đan Mạch như thế nào?
This topic contains 0 replies, has 1 voice, and was last updated by
The Observer 5 hours, 51 minutes ago.
The Observer 5 hours, 51 minutes ago.-
Mỹ đã mua quần đảo Virgin từ Đan Mạch như thế nào?
Việc Tổng thống Trump tỏ ý muốn mua đảo Greenland khiến người ta nhớ lại hành trình “gian nan” khi Mỹ mua lại quần đảo Virgin từ Đan Mạch.Trong Thế chiến 1, Đan Mạch cuối cùng cũng đã bán các đảo Saint Thomas, Saint John và Saint Croix cho Mỹ với giá 25 triệu USD bằng đồng vàng (tương đương 500 triệu USD ngày nay).Cứ đến ngày 31/3 hàng năm, quần đảo Virgin gồm Saint Thomas, Saint John và Saint Croix lại tổ chức “Ngày Chuyển đổi” để kỷ niệm “thương vụ” Đan Mạch bán quần đảo này cho Mỹ. Trong số 5 vùng lãnh thổ của Mỹ, quần đảo Virgin là vùng lãnh thổ duy nhất mà Mỹ từng mua lại từ một đế quốc khác. Hai đế quốc đã đàm phán với nhau về 3 hòn đảo này suốt 50 năm trước khi chính thức chuyển giao vào năm 1917.
Cư dân trên đảo St Croix (thuộc quần đảo Virgin ngày nay) năm 1916. (Ảnh: Getty).
Mỹ dọa tấn công quân sự nếu Đan Mạch không bánDù Mỹ và Đan Mạch đều có những động cơ phức tạp của riêng mình trong vụ trao đổi này, nhưng nó diễn ra khi Đan Mạch đang suy yếu đi còn Mỹ lại mạnh dần lên, nhà sử học Isaac Dookhan sau này đã viết như vậy trong cuốn sách nghiên cứu về Caribean năm 1975.Rốt cuộc Mỹ cũng gây sức ép thành công để Đan Mạch bán quần đảo này cho mình bằng cách đe dọa tấn công quân sự nhằm vào quốc gia trung lập trong Thế chiến 1.3 hòn đảo Saint Thomas, Saint John và Saint Croix mà Đan Mạch gọi là quần đảo Tây Ấn – nằm giữa miền đông nam Bắc Mỹ và miền bắc Nam Mỹ, ngăn cách biển Caribean – là thuộc địa của Đan Mạch từ thế kỷ 17 và 18. Họ đã buộc những người nô lệ châu Phi làm việc trên các đồn điền sản xuất đường – loại sản phẩm sinh lời cho đến những năm 1840 khi đường rớt giá.Đến cuối thế kỷ 19, Đan Mạch nhận thấy rằng việc quản lý điều hành các hòn đảo này ngày càng tốn kém. Trong khi đó, giai đoạn đầu cuộc Nội chiến, Mỹ mới để mắt tới các đảo này như một tài sản an ninh quốc gia và kinh tế khả dĩ. Giới chức Mỹ nghĩ rằng các hòn đảo sẽ giúp đảm bảo các lợi ích kinh tế Mỹ ở Caribean. Nhưng họ cũng lo ngại các thế lực thù địch nước ngoài khác sẽ kiểm soát chúng trước khi Mỹ có thể làm.“Trong những năm 1880 và 1890, sự nghi ngờ trực tiếp chủ yếu dồn vào Đức khi đó cũng đang rất quan tâm đến Mỹ Latin”, Dookhan viết.Việc công ty tàu hơi nước của Đức, Hamburg-American Line, đã sử dụng đảo St. Thomas làm trạm nạp nhiên liệu thường xuyên khiến cho nghi ngờ của Mỹ là có cơ sở thực tế.Các hiệp ước lần lượt bị bác bỏCác cuộc đàm phán đầu tiên giữa Mỹ và Đan Mạch bắt đầu năm 1865, năm mà Nội chiến ở Mỹ kết thúc. Ngoại trưởng Mỹ khi đó là William Henry Seward thực sự đã đàm phán một hiệp ước với Đan Mạch về việc nhượng các hoàn đảo này cho Mỹ vào năm 1867, nhưng Thượng Viện Mỹ đã bác bỏ. Điều này có thể một phần là do quan điểm chống chủ nghĩa bành trướng được đặt ra sau Nội chiến, và một phần là do Thượng viện nổi giận với Seward vì sự ủng hộ của ông đối với Tổng thống Andrew Johnson trong phiên luận tội, theo các văn bản ghi chú của Bộ Ngoại giao Mỹ.Các cuộc đàm phán được tái khởi động vào những năm 1890 nhưng lại bị xao nhãng do cuộc chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ năm 1898. Sau cuộc chiến tranh này, Mỹ giành được vùng lãnh thổ Puerto Rico ở Caribbean, các vùng lãnh thổ Guam và Philippines ở Tây Thái Bình Dương (Puerto Rico và Guam ngày nay vẫn là vùng lãnh thổ của Mỹ, còn Philippines đã giành độc lập sau Thế chiến 2).Mỹ lúc này đã là một đế quốc lớn hơn và quan tâm hơn tới việc mở rộng [lãnh thổ]. Mỹ thậm chí còn đặt ra viễn cảnh xây dựng Kênh đào Panama và điều này lại khiến họ càng quan tâm hơn đến việc mua các đảo St. Thomas, St. John và St. Croix để đảm bảo lộ trình cho kênh đào tương lai. Một lần nữa, một vị Ngoại trưởng Mỹ, lúc này là John Hay, lại đàm phán một hiệp ước với Đan Mạch. Thượng viện Mỹ đã thông qua hiệp ước này năm 1902, nhưng lần này, Quốc hội Đan Mạch lại bác bỏ.
Bản đồ quần đảo Virgin thuộc Mỹ. (Ảnh: BBC).
Năm 1915, lo sợ người Đức sẽ nắm được những hòn đảo này đã thúc đẩy Mỹ thực hiện thêm một nỗ lực nữa. Đặc biệt là sau vụ chìm tàu Lusitania, Tổng thống Woodrow Wilson và Ngoại trưởng Robert Lansing lo sợ Đức có thể sẽ thôn tính Đan Mạch và tiến hành thêm nhiều cuộc tấn công từ quần đảo Tây Ấn.Các nhà lãnh đạo Đan Mạch khi đó vẫn phản đối việc nhượng lại quần đảo cùng các cư dân chủ yếu là người da màu cho nước Mỹ phân biệt chủng tộc.Giận giữ với điều này, Lansing bóng gió rằng nếu Đan Mạch không chịu bán quần đảo cho Mỹ, họ có thể sẽ tự thâu tóm chúng để ngăn cản Đức. Đó là một chiến thuật bắt nạt, ỷ mạnh hiếp yếu, nhưng nó đã có hiệu quả.Những công dân Mỹ không có quyền bầu cử?Rất muốn ngăn chặn một cuộc tấn công quân sự của Mỹ, Đan Mạch đã đàm phán một hiệp ước với Mỹ mà Tổng thống Wilson đã ký vào ngày 16/1/1917.Ngày 31/3/1917, Đan Mạch chính thức chuyển quyền quản lý quần đảo này cho Mỹ. Mỹ đáp lại bằng cách trả cho Đan Mạch 25 triệu USD bằng đồng vàng.Ý nghĩa của cuộc chuyển giao này đối với những người sống trên đảo St. Thomas, St. John và St. Croix – ngày nay là quần đảo Virgin – vẫn chưa rõ ràng. Năm 1920, quyền Ngoại trưởng Mỹ nêu rõ rằng, các cư dân quần đảo Virgin chỉ có thể có “quốc tịch Mỹ” chứ không phải “quy chế chính trị của công dân”. Điều này đã được thay đổi vào năm 1932, khi các cư dân giành được quyền công dân Mỹ, nhưng quyền bỏ phiếu lại là một cuộc chiến khác.Phải đến năm 1970, các cư dân quần đảo Virgin mới giành được quyền bỏ phiếu lựa chọn người đứng đầu. Tuy nhiên, ngày nay, các công dân Mỹ trên quần đảo Virgin cũng như ở các vùng lãnh thổ Puerto Rico, Guam, Samoa của Mỹ và quẩn đảo Mariana phương Bắc, vẫn không thể bỏ phiếu chọn các thành viên vào Quốc hội cũng như bầu cử Tổng thống Mỹ.
Tại sao ông Trump để ý và muốn mua đảo Greenland của Đan Mạch?
17/08/2019 11:20 GMT+7
TTO - Giới quan sát dồn sự chú ý vào Greenland khi người đứng đầu nước Mỹ, Tổng thống Donald Trump, được ghi nhận đang mong muốn mua lại hòn đảo to lớn Greenland, xứ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch.
Một góc của vùng đất Greenland - Nguồn: Animal Planet/YouTube
Greenland được ông Trump để ý tới vì đây là vùng đất giàu tài nguyên thiên nhiên và có vị trí chiến lược quan trọng. Và đây được cho không phải là lần đầu tiên Mỹ muốn mua lại đảo này từ Đan Mạch.
Như báo cáo của Wall Street Journal (Mỹ) tường thuật: "Trong các cuộc gặp, tại các bữa ăn tối và trong các cuộc nói chuyện thoáng qua, ông Trump đã hỏi các cố vấn liệu Mỹ có thể mua lại Greenland hay không.
Ông đã chăm chú lắng nghe khi các cố vấn thảo luận về nguồn tài nguyên dồi dào và tầm quan trọng địa chính trị của hòn đảo này. Và theo lời kể, ông đã yêu cầu nhóm cố vấn Nhà Trắng xem xét ý tưởng đó".
Sau đây là những câu hỏi được Đài CNN đưa ra và giải đáp liên quan tới ý tưởng mua Greenland của Tổng thống Trump:
1. Tại sao?
Tại sao Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn mua lại một hòn đảo bị băng bao phủ tới 80% và có chưa tới 60.000 dân sinh sống? Ông Trump vẫn chưa phát biểu về lý do nhưng rõ ràng có một số nguyên nhân sau:
Trước hết, đó là vì Greenland được tin vô cùng giàu có các nguồn tài nguyên thiên nhiên như: quặng sắt, chì, kẽm, kim cương, vàng, các nguyên tố đất hiếm, uranium và dầu.
Nhiều nguồn tài nguyên này hiện khó khai thác vì lượng lớn băng tuyết và tầng đất bị đóng băng vĩnh cửu tại đây.
Tuy nhiên, với sự nóng lên của toàn cầu, lớp băng đó đang tan chảy nhanh chóng. Hè này, các nhà khoa học NASA đã ghi nhận 2 trong số những vụ tan băng lớn nhất trong lịch sử Greenland.
Sự xói mòn của lớp băng dày được đánh giá sẽ giúp việc khai thác các tài nguyên thiên nhiên của Greenland dễ hơn.
Sáng kiến khắc khuôn mặt ông Trump lên một con sông băng ở Bắc Cực - Ảnh: Dự án Trumpmore
Thứ hai là nguyên nhân địa chính trị. Mỹ vốn đã có chỗ đứng tại hòn đảo lớn nhất thế giới này: Căn cứ không quân Thule.
Theo báo Wall Street Journal, nằm ở vị trí cách vòng Bắc Cực khoảng 1.200km về phía bắc, căn cứ này chứa một trạm rađa thuộc hệ thống cảnh báo sớm các tên lửa đạn đạo của Mỹ.
Căn cứ này cũng được Bộ Tư lệnh không gian Không quân Mỹ (AFSPC) và Bộ Tư lệnh Phòng thủ Không gian Bắc Mỹ (NORAD) sử dụng.
Không chỉ Mỹ, các cường quốc như Nga và Trung Quốc cũng đang mở rộng hoạt động nhằm tạo dựng ảnh hưởng ngày một tăng ở Bắc Cực.
Thứ ba, Tổng thống Trump là một nhà lãnh đạo Mỹ được đánh giá vô cùng quan tâm tới di sản của ông. Việc mua lại Greenland sẽ là một thành công lớn trong danh sách những gì ông đã làm được trong nhiệm kỳ của mình.
2. Greenland sẽ được bán cho Mỹ?
Dường như không!
"Greenland giàu các tài nguyên có giá trị lớn như các khoáng vật, nguồn nước và băng tinh khiết nhất, nguồn cá, hải sản, năng lượng tái tạo và là một mặt trận mới của ngành du lịch thám hiểm. Chúng tôi mở cửa Greenland để kinh doanh, chứ không bán!" - chính quyền Greenland đăng trên Twitter hôm 16-8.
Đan mạch hiện sở hữu Greenland, nhưng hòn đảo này có chính quyền tự trị riêng.
Greenland phụ thuộc hoàn toàn vào Đan Mạch về kinh tế. Chính quyền của xứ tự trị này chỉ lo các vấn đề đối nội, trong khi đối ngoại và an ninh quốc phòng thuộc trách nhiệm của Copenhagen.
- 3. Ý tưởng mua Greenland điên rồ?
Không!
Theo nhà sử học Đan Mạch Tage Kaarsted, thật ra Mỹ từng muốn mua Greenland trước đây.
Năm 1946, tức thời Tổng thống Harry Truman, ngoại trưởng Mỹ khi đó là James Byrnes đã đề cập ý tưởng mua Greenland với ngoại trưởng Đan Mạch tại một cuộc gặp của Liên Hiệp Quốc ở New York.
Gần 100 năm trước đó, ngoại trưởng Mỹ William Seward - người đã nỗ lực xúc tiến thương vụ Alaska - cũng xem xét ý tưởng mua đảo Greenland từ Đan Mạch.
Băng trôi phía sau thị trấn Kulusuk ở Greenland vào ngày 16-8 - Ảnh: AFP
- 4. Mỹ đã mua lãnh thổ từ nhiều nước khác?
Một trong những lần gần nhất Mỹ mua lãnh thổ từ một quốc gia khác là vào năm 1867, khi ngoại trưởng Mỹ William Seward tổ chức thương vụ mua Alaska từ người Nga với giá 7,2 triệu USD.
Mỹ cũng mua các đảo ở Philippines từ Tây Ban Nha vào năm 1898 với giá 20 triệu USD và mua quần đảo Virgin từ Đan Mạch vào năm 1917 với giá 25 triệu USD.
Thương vụ nổi tiếng nhất diễn ra trước đó, chính xác là vào năm 1803 khi Mỹ mua Louisiana từ tay Pháp.
Mỹ đã trả 15 triệu USD vào thời điểm đó để mua vùng đất này. Đây là vùng đất chiếm gần 1/4 lãnh thổ hiện tại của Mỹ.
Hồi tháng 5-2018, nhằm thu hút sự quan tâm của mọi người đối với vấn đề nóng lên toàn cầu, tổ chức hành động vì môi trường có tên "Melting Ice" (Băng tan chảy) có trụ sở tại Phần Lan đã lên sáng kiến "Dự án Trumpmore".
Theo đó, họ sẽ khắc chân dung khuôn mặt của đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump lên trên một con sông băng ở Bắc Cực.
Nếu gây quỹ thành công, tổ chức này sẽ phát sóng trực tiếp quá trình xây dựng tác phẩm điêu khác dự kiến cao 35m.
Sự thú vị về Greenland
Greenland và Iceland là hai vùng đất mang hai cái tên trái ngược hoàn toàn với bản chất. Trong khi Iceland (vùng đất băng giá) được cây cỏ phủ xanh và chẳng hề có băng giá, thì Greenland (vùng đất xanh tươi) lại phủ tuyết quanh năm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét