‘Hiểu thêm’ về thế hệ người lính VNCH

• 27 tháng 9 2018

Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Có thêm sách viết về người lính VNCH

Những năm gần đây bắt đầu xuất hiện những nhà nghiên cứu trẻ nước ngoài gốc Việt thành danh với các công trình liên quan đến gốc rễ Việt Nam của họ.

Cựu sỹ quan dù quân lực VNCH và bộ sưu tập thời chiến
Về cuộc đời Bộ trưởng VNCH Châu Kim Nhân
30/04: Những xui xẻo định mệnh của VNCH
Chợ Lớn thời VNCH và thời nay
Tại Mỹ, nơi tập trung cộng đồng Việt kiều, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Việt nhận giải văn học Pulitzer năm 2015 cho tiểu thuyết The Sympathizer. Một người khác cũng ở Mỹ, Tiến sĩ Nguyễn Liên Hằng, được giải Stuart L. Bernath của Hội Sử gia Quan hệ Ngoại giao Hoa Kỳ năm 2013 nhờ cuốn Hanoi's War: An International History of the War for Peace in Vietnam.
Úc, với số người gốc Việt ước tính hơn 233.000 người, cũng chứng kiến sự xuất hiện của một số người lớn lên ở đây nhưng muốn viết về Việt Nam.
Một mảng được họ quan tâm là tiếng nói của thế hệ phi cộng sản trong chiến tranh ở miền Nam Việt Nam.

Trải nghiệm từ cha mẹ

Cuốn sách gần đây, South Vietnamese Soldiers: Memories of the Vietnam War and After (in năm 2016), là một nỗ lực như vậy của Tiến sĩ Nathalie Huynh Chau Nguyen, dạy tại Đại học Monash, Úc.
Cuốn sách bắt đầu từ dự án nghiên cứu của tác giả về các cựu binh Việt Nam Cộng Hòa (VNCH), chủ yếu định cư ở Úc, gồm tổng cộng 54 cuộc phỏng vấn.
Những cựu binh được phỏng vấn, người già nhất sinh năm 1917 và trẻ nhất 1955, kể lại cuộc đời họ.
Như tác giả cho hay, quan niệm của chính bà về cuộc chiến chịu ảnh hưởng từ trải nghiệm của cha mẹ.
Bản thân cha của tác giả, Nguyễn Triệu Đan, là Đại sứ cuối cùng của Việt Nam Cộng Hòa ở Nhật Bản (1974-75). Người cha rời miền Bắc Việt Nam năm 1950, mang theo bộ gia phả chữ Hán do người ông soạn, tiếp tục truyền thống học tập của gia đình.
Lấy bằng tiến sĩ luật ở Pháp, ông Đan trở thành nhà ngoại giao của Việt Nam Cộng Hòa, tham dự phái đoàn VNCH tại Hội Nghị Paris dẵn tới Hiệp định 1973.
Sau ngày 30/4/1975, gia đình tị nạn ở Melbourne, Úc.
Bà Nathalie Nguyễn từng gợi ý để cha viết lại hồi ký, nhưng ông không làm vì cảm thấy chủ đề còn quá đau đớn khi nhắc lại.
Nhưng bà Nathalie Nguyễn, sau khi nhận bằng tiến sĩ ở Đại học Oxford, vẫn băn khoăn khi giới viết sử hầu như bỏ qua trải nghiệm của người lính và thường dân miền Nam trong cuộc chiến kết thúc năm 1975.

Nữ quân nhân

Qua các câu chuyện cá nhân, cuốn South Vietnamese Soldiers như một lược sử về những người lính Việt Nam, bắt đầu từ thời tuổi trẻ đến khi họ tìm đường sang Úc.

Bản quyền hình ảnh Stuart Lutz/Gado

Image caption Quân nhân Quân lực VNCH trong ảnh chụp năm 1968

Tác giả nhắc lại rằng Nam Việt Nam mất hơn 254.000 người lính trong cuộc chiến, với số người bị thương khoảng hơn 783.000.
Một chương sách dành để nói về Đoàn Nữ Quân Nhân Quân lực VNCH, một đối tượng ít khi được nhắc tới.
Vào lúc kết cuộc năm 1975, có khoảng 6.000 phụ nữ phục vụ trong Đoàn Nữ Quân Nhân. Miền Nam sụp đổ là "vết sẹo" lớn nhất trong cuộc đời nhiều phụ nữ này.
Một người phụ nữ kể về giai đoạn hậu chiến là "thời gian tuyệt vọng". Bà chạy sang Campuchia mang theo con trai, ở đó suốt năm năm để có thể sang trại tị nạn ở Thái Lan rồi sang Úc năm 1990.
Sau này, cũng người phụ nữ này quay về Việt Nam mỗi năm để giúp đỡ những thương phế binh VNCH.
Con trai bà hỏi sao mẹ cứ về Việt Nam, và "hãy quên đi những kỷ niệm đau thương".
Nhưng bà nói: "Nỗi đau mới làm mình biết nhớ."

Úc công nhận cựu binh VNCH

Qua sách, người đọc biết thêm rằng từ 1980, Úc có chế độ công nhận cựu binh của các đồng minh qua việc cấp cho họ lương hưu. Chính sách ra đời từ nhu cầu đáp ứng cho các cựu binh thời Thế chiến Hai, nhưng cũng áp dụng cho các xung đột sau này như Chiến tranh Việt Nam.
 

Bản quyền hình ảnh Getty Images

Image caption Lính Úc tham chiến tại Nam Việt Nam từ 1965

Với nhiều cựu binh VNCH, việc nộp đơn xin chính phủ Úc công nhận là cựu binh đồng minh không chỉ để có tiền hưu, mà quan trọng hơn, để tự hào rằng họ được công nhận trong danh dự.

Image caption Quân lực VNCH trong một lần hành quân - ảnh do ông Hoàng Cơ Lân ở Paris cung cấp

Việc Úc công nhận cựu binh VNCH cũng giúp những người này có chỗ đứng trong lịch sử di dân và chiến tranh của Úc, giúp họ hòa nhập với cộng đồng cựu binh Úc.
Một cựu binh chỉ ra rằng ngay tại Mỹ, không có mức độ công nhận cựu binh VNCH nhiều như tại Úc.
Cựu thiếu tá Thái Lan: 'Tôi chỉ là người lính đánh thuê'
John Kerry tìm về 'trận phục kích 1969'
Thomas Bass: 'Phạm Xuân Ẩn không đưa tin giả'
Trận Mậu Thân ở Sài Gòn qua lời đại tá dù VNCH
Chính sách của Úc đã cho những người lính VNCH có được diễn đàn, tạo cho họ cơ hội đóng góp và tham gia những dịp Úc kỷ niệm cuộc chiến Việt Nam.
Những nghiên cứu tiếng Anh nổi bật về Việt Nam Cộng Hòa gần đây chủ yếu tập trung vào chính thể Tổng thống Ngô Đình Diệm (1955-63). Một phần lý do là sự mở cửa ngày càng cởi mở của các kho tư liệu về giai đoạn này ở Việt Nam.
Cuốn sách của bà Nathalie Huynh Chau Nguyen là một nỗ lực khác, và bà nói việc người ta cố "xóa sổ VNCH" khỏi cả lịch sử Việt Nam và ngành viết sử về chiến tranh đã là động lực cho nghiên cứu của bà.

Nguồn: https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-45666481

Hào Khí Việt Nam - Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa

 https://youtu.be/1CkBMycJViE

Thiên Thần Mũ Đỏ - Trên Đầu Súng Ta Đi - Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa

 https://youtu.be/ZnSLX6YiwQ

Cuộc rút lui chiến lược biến thành "thảm kịch đường số 7" - Tây Nguyên hoàn toàn thất thủ

Đại tá Nguyễn Khắc Nguyệt | 27/03/2017 07:15

67

Thảm kịch đường số 7. Ảnh tư liệu.

Phía trước bị chặn, phía sau bị tiến công, các lực lượng VNCH tranh nhau rút chạy. Trong sự hỗn loạn, mọi cố gắng ổn định tình hình và tổ chức kháng cự đều trở nên vô vọng.

• Hai tàu Gepard sẽ bắn thử trước khi được chuyển giao cho Việt Nam  
• Tại sao Nga phải sợ mà không cung cấp tên lửa phòng không S-400 cho Thổ Nhĩ Kỳ?  
• Chiếc Su-34 lật ngửa của Không quân Nga này đã "biến" đi đâu?  

LTS: Trong cuộc tổng tiến công nổi dậy Mùa Xuân 1975, thắng lợi của Chiến dịch tiến công Huế - Đà Nẵng có ý nghĩa chiến lược. Cùng với thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên, nó đã làm thay đổi hẳn cục diện chiến tranh, tạo ra những điều kiện rất cơ bản, góp phần giải phóng Sài Gòn và hoàn toàn miền Nam một cách nhanh chóng.

Xin trân trọng giới thiệu với độc giả loạt bài của Đại tá Nguyễn Khắc Nguyệt (Nguyên Trưởng ban KH-CN-MT Trường Sĩ quan Tăng Thiết giáp, nguyên chiến sĩ lái xe tăng số 380 thuộc Đại đội 4, Lữ đoàn 203, cùng đơn vị với các xe tăng 390 và 843 húc đổ cổng Dinh Độc Lập trưa 30-04-1975) về những trận đánh lịch sử đó.

Ngày 11.3.1975, ngay khi Ban Mê Thuột (BMT) thất thủ, đồng thời trước sức ép của Quân giải phóng (QGP) tại các mặt trận khác dội về, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã đã triệu tập Thủ tướng Trần Thiện Khiêm, Đại tướng Tổng tham mưu trưởng Cao Văn Viên và Trung tướng Đặng Văn Quang đến Phủ đầu rồng để bàn về việc tái phối trí lại lực lượng.

Tại cuộc họp này, dường như đã tiên đoán được những khó khăn to lớn mà Việt Nam công hòa (VNCH) đang phải đương đầu, Nguyễn Văn Thiệu thông báo quyết định:

"Với khả năng và lực lượng ta đang có, chắc chắn chúng ta không thể bảo vệ được tất cả lãnh thổ muốn bảo vệ. Như vậy chúng ta nên tái phối trí lực lượng và bảo vệ những vùng đông dân, trù phú, vì những vùng đất đó mới thực sự quan trọng".

Có lẽ cả Thiệu lẫn những người có mặt trong cuộc họp đã không ngờ được rằng lời tiên đoán đó lại diễn ra nhanh đến vậy!

Từ cuộc "rút lui chiến lược"

Ngày 14.3.1975, trước khả năng phản kích giành lại Buôn Mê Thuột (BMT) đã gần như tan thành mây khói, TT Nguyễn Văn Thiệu cùng Thủ tướng Trần Thiện Khiêm, Đại tướng Cao Văn Viên - Tổng tham mưu trưởng Quân lực VNCH và trung tướng Trần Văn Quang - Cố vấn an ninh quốc gia đã bay ra Cam Ranh.

Tại đây họ đã nghe Thiếu tướng Phạm Văn Phú - Tư lệnh Quân khu 2 kiêm Tư lệnh Quân đoàn 2 phúc trình về tình hình chiến sự tại Quân khu 2.

Giải phóng Buôn Ma Thuột ngày 10/3/1975 mở đầu Chiến dịch Tây Nguyên. Ảnh tư liệu.

Trong cuộc họp, Thiếu tướng Phạm Văn Phú báo cáo tổng quát diễn biến chiến sự tại Tây Nguyên những ngày trước đó.

Để có thể khôi phục và giữ được cao nguyên, tướng Phú thỉnh cầu xin thêm máy bay cho Sư đoàn 6 không quân, bổ sung quân số bị tổn thất, tăng viện từ 1 đến 2 lữ đoàn dù để phòng giữ Kon Tum, Pleiku và sau đó dùng để phản kích chiếm lại các vùng đã mất.

Nguyễn Văn Thiệu không chấp nhận đề nghị của tướng Phú. Ông ta tuyên bố:

"Không! Không thể có quân tăng viện, không có quân bổ sung. Quân viện bị cúp, đạn và tiền đều thiếu. Chúng ta đang bị tấn công mạnh ở khắp mọi nơi chứ không riêng ở QK2.

Địch đánh mạnh hơn năm 1968, hơn cả năm 1972. Kon Tum, Plây Cu người ít, kinh tế không có, để bảo toàn lực lượng, lấy quân về giữ đồng bằng ven biển, ở đấy điều kiện tiếp tế thuận lợi hơn".

Kết luận lại, TT Nguyễn Văn Thiệu lệnh cho Phạm Văn Phú tổ chức rút quân về đồng bằng, tái phối trí lại lực lượng với yêu cầu cố gắng bảo toàn đến mức cao nhất các lực lượng chủ lực của quân đoàn.

Về hướng rút quân, Đại tướng Cao Văn Viên lưu ý về những nguy hiểm khó lường khi rút theo đường 19, ông ta nhắc lại thảm họa đã xảy ra đối với Binh đoàn cơ động số 100 của quân viễn chinh Pháp trên đường 19 năm 1954.

Sau khi thảo luận nhiều lần về việc chọn đường rút quân, Nguyễn Văn Thiệu và các tướng lĩnh đã quyết định rút theo đường số 7 (ngày nay là QL 25) vì họ cho rằng, con đường đó tuy xấu nhưng gây được bất ngờ cho đối phương.

Tới 16 giờ cùng ngày, tại bản doanh của Quân đoàn 2 tại Pleiku tướng Phú triệu tập ngay Chuẩn tướng Trần Văn Cẩm, Chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang, Chuẩn tướng Phạm Duy Tất (mới được thăng) và Đại tá Lê Khắc Lý bàn việc rút quân với mấy yêu cầu:

• Về kế hoạch chung: Bảo đảm bí mật tuyệt đối, không làm văn bản, chỉ truyền khẩu lệnh; cấm tiết lộ cho địa phương quân và các tiểu khu. Phải rút nhanh gọn, đem theo vũ khí và một cơ số đạn đủ cho một trận chiến đấu. Rút theo kiểu cuốn chiếu, ở xa rút trước, ở gần rút sau.

• Về điều phối: Giao Chuẩn tướng Phạm Duy Tất chỉ huy hành quân; Chuẩn tướng Cẩm đôn đốc kiểm tra; Chuẩn tướng Sang điều điều động máy bay vận tải chở hàng hóa quý hiếm, dọn sạch hai bên đường rút quân bằng máy bay oanh tạc;

Đại tá Lý điều động công binh sửa đường, bắc cầu, giữ liên lạc với Bộ chỉ huy tiền phương Quân khu II tại Nha Trang và Bộ Tổng tham mưu tại Sài Gòn để xin tiếp ứng khi cần.

Theo tính toán của các tướng lĩnh VNCH, các đơn vị Quân giải phóng đang tập trung vây đánh trung đoàn 53, căn cứ B50 ở Buôn Ma Thuột và lo đối phó với cuộc phản kích của sư đoàn 23 tại Phước An nên phải mất ba đến năm ngày mới có thể điều quân đến do đường sá rất xấu, cơ động khó khăn.

Còn Sư đoàn 968 nếu có đuổi theo cũng phải hành quân bộ, đánh vuốt đuôi và sẽ bị Liên đoàn 25 Biệt động quân (BĐQ) cản hậu chặn đánh. Thời gian đó đủ để phần lớn lực lượng Quân đoàn 2 VNCH về được Tuy Hòa.

Cũng theo tính toán của họ, thì với số quân và phương tiện chiến tranh của Quân đoàn rút được về đến đồng bằng ven biển sẽ đủ khả năng tái phối trí để bảo vệ những phần đất còn lại của Quân khu 2.

Nhưng lại một lần nữa, những toan tính này sụp đổ.

Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam hành quân vào phía Nam Tây Nguyên. Ảnh tư liệu.

Đến "thảm kịch đường số 7"

Mặc dù Bộ tư lệnh Quân đoàn II QLVNCH cố gắng giữ bí mật tối đa cuộc rút quân nhưng những hoạt động nhộn nhịp bất thường của không quân tại Plây Cu trong ngày 14 tháng 3 đã gây nên những nghi ngờ trong gia đình các sĩ quan cấp dưới, binh sĩ và cả dân chúng ở đây.

Sáng sớm ngày 15 tháng 3, một đoàn xe quân sự lớn của các Liên đoàn 6 và 23 BĐQ từ Kon Tum di chuyển qua Pleiku xuống phía Nam càng làm cho tinh thần của các công chức chính quyền, binh lính và cả dân chúng càng thêm dao động.

Đến trưa ngày 15 thì mọi mệnh lệnh để ổn định tình hình của chuẩn tướng Trần Văn Cẩm và đại tá Lê Khắc Lý đều trở nên vô hiệu. Một số sĩ quan, công chức, binh lính đã bỏ đơn vị và nhiệm sở để lo cho gia đình di tản.

Nhiều vụ cướp bóc, tống tiền đã xảy ra. Ngay cả CIA cũng bắt đầu di tản người Mỹ khỏi Pleiku vì theo họ đánh giá, thị xã này đã giống như một thùng thuốc súng.

13 giờ chiều 15 tháng 3, cuộc di tản của Quân đoàn 2 VNCH chính thức bắt đầu trong sự cập rập, vội vã. Thiết đoàn 19 và Liên đoàn 6 BĐQ mở đường từ Pleiku đi Phú Túc. Tiếp đó là bộ phận còn lại của Bộ tư lệnh Quân đoàn II, Lữ đoàn 2 Thiết kỵ, các đơn vị bộ binh, hậu cần, kỹ thuật...

Trong hai ngày đầu cuộc di tản diễn ra đúng theo kế hoạch. Sáng 16 tháng 3, khi đội thiết giáp đi đầu trong đoàn xe quân sự dài đến hơn 2.000 chiếc đã đến Cheo Reo (bây giờ là TX Ayun Pa) an toàn và bắt đầu di chuyển xuống Củng Sơn thì toán cuối của đoàn xe này mới ra khỏi thị xã Pleiku.

Tuy nhiên, có ba vấn đề mà các tướng lĩnh QLVNCH không lường tính hết. Đó là: số lượng người, phương tiện tham gia vào cuộc "rút lui chiến lược", chất lượng đường số 7 và phản ứng của phía Quân giải phóng.

Quân giải phóng trong chiến dịch Tây Nguyên. Ảnh tư liệu.

Khi tin rút bỏ Cao Nguyên lan rộng, các sĩ quan, binh sĩ VNCH cùng các công chức hệ thống chính quyền địa phương hai tỉnh Kon Tum, Pleiku đã lập tức bỏ đơn vị, bỏ nhiệm sở để lo cho gia đình "di tản".

Vì vậy, mỗi quân nhân phải kèm thêm vài người dân, trong đó có rất nhiều người già, trẻ em đã ảnh hưởng rất lớn đến khả năng chiến đấu khi có tình huống xảy ra.

Bên cạnh đó, số phương tiện của dân sự đi theo đoàn quân "rút lui chiến lược" đó cũng rất đông đảo. Theo ước tính của các nhà nghiên cứu lịch sử quân sự đã có khoảng hơn 2000 phương tiện giao thông dân sự đã tham gia vào cuộc rút quân "vĩ đại" này và gây rất nhiều khó khăn cho quá trình điều phối hành quân.

Về con đường số 7 vốn là một con đường bỏ hoang từ lâu không được duy tu, bảo dưỡng. Vì vậy, đường hẹp, chất lượng mặt đường xấu, đặc biệt các cây cầu trên con đường này đều nhỏ, hẹp và có trọng tải nhỏ. Trong khi đó, năng lực của công binh Quân đoàn 2 VNCH rất hạn chế.

Đối với Quân giải phóng, kế hoạch rút quân của Quân đoàn 2 VNCH khỏi Tây Nguyên là không quá bất ngờ. Khi vạch kế hoạch chiến dịch Tây Nguyên họ đã tính đến khả năng này. Bất ngờ duy nhất mà Nguyễn Văn Thiệu và Phạm Văn Phú tạo ra được là cuộc di tản này được tiến hành quá nhanh.

Đến chiều 15 tháng 3, khi cánh quân đi đầu của thiết đoàn 19 đã qua Cheo Reo, Bộ Tư lệnh mặt trận Tây nguyên mới được tin quân VNCH bắt đầu rút khỏi Pleiku và Kon Tum.

Quyết không để Quân đoàn 2 VNCH bảo toàn được nguyên vẹn lực lượng về tới đồng bằng ven biển, một kế hoạch chặn đánh và truy kích lập tức được hình thành.

Bộ Tư lệnh mặt trận Tây Nguyên quyết định sử dụng toàn bộ Sư đoàn BB 320, Tiểu đoàn xe tăng 2 (Trung đoàn 273), Trung đoàn pháo binh 675, Trung đoàn cao xạ 593 và hai Tiểu đoàn quân địa phương ở Phú Yên vào trận đánh này.

20 giờ tối 16. 3, Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 64 (Sư đoàn BB 320) được lệnh hành quân cắt rừng suốt đêm với nhiệm vụ lập một chốt chặn ở phía Nam thị xã Cheo Reo để chặn đứng cuộc rút lui của đối phương. Theo sát họ là đội hình chính của Trung đoàn 64 hành quân trên 110 xe ô tô các loại được huy động cùng các lực lượng khác.

Sáng 17 tháng 3, tốp xe tăng, thiết giáp đi đầu của Thiết đoàn 19 và Liên đoàn 6 Biệt động quân VNCH đã chạm súng với Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 64 QGP tại đèo Tuna, cách Cheo Reo 4 km về Đông và bị chặn lại ở đây. Đoàn xe di tản khổng lồ ứ lại tại Cheo Reo.

Từ chiều tối 17 đến sáng 18 tháng 3, chuẩn tướng Tất sử dụng Liên đoàn 7 BĐQ với sự yểm hộ của không quân, pháo binh và thiết giáp liên tục công kích nhổ chốt, vu hồi bọc chốt để mở đường nhưng đều bị đẩy lùi.

Sáng 18 tháng 3, toàn bộ Trung đoàn 64 (Sư đoàn BB 320) đã triển khai xong các chốt chặn tiếp theo phía hạ lưu đèo Tuna. Trung đoàn 48 (thiếu) của sư đoàn này và Trung đoàn 9 (Sư đoàn BB 968) đã bao vây Cheo Reo từ ba mặt.

Trưa ngày 18, Chuẩn tướng Phạm Văn Tất điều Liên đoàn 25 BĐQ đang làm nhiệm vụ cản hậu vượt lên trước cùng với Lữ đoàn 2 Thiết kỵ mở cuộc công kích cuối cùng để mở đường.

Cũng thời điểm đó, các đơn vị pháo binh của trung đoàn 675 bắt đầu pháo kích các vị trí đóng quân tạm thời của VNCH trong thị xã Cheo Reo và 3 trung đoàn bộ binh Quân giải phóng bắt đầu tấn công.

Phía trước bị chặn, phía sau bị tiến công, các lực lượng VNCH tranh đường của nhau để chạy. Trong sự hỗn loạn, mọi cố gắng ổn định lại tình hình và tổ chức kháng cự của các chỉ huy VNCH trở nên vô vọng.

Thảm kịch đường số 7. Ảnh tư liệu.

17 giờ chiều, chuẩn tướng Phạm Duy Tất nhận được lệnh phá bỏ tất cả các chiến cụ nặng. Binh lính VNCH tháo khóa nòng pháo, kính ngắm bắn... trên các khẩu pháo và xe tăng rồi bỏ lại để chạy thoát thân.

17 giờ 30, một chiếc HU-1A vượt qua làn đạn phòng không của Quân giải phóng hạ cách xuống sân trường tiểu học Phú Bổn dể đưa tướng Tất và Đại tá Hoàng Thọ Nhu (tỉnh trưởng Pleiku) về Nha Trang..

Đến 9 giờ sáng ngày 19 tháng 3, các đơn vị QLVNCH bị vây tại Cheo Reo chấm dứt kháng cự.

Kết quả, chỉ một số ít binh lính VNCH về đến Tuy Hòa. Số còn lại ngoài một số bị diệt có gần 17.000 người bị phía Quân giải phóng bắt làm tù binh, trong đó có 779 sĩ quan từ chuẩn úy đến chuẩn tướng.

Số vũ khí phương tiện bị phá hủy và bắt sống cũng cực kỳ lớn: 17.183 súng các loại, trong đó có 79 khẩu pháo từ 105 mm trở lên; hơn 2.000 xe quân sự, trong đó có 207 xe tăng và xe bọc thép; 44 máy bay bị bắn rơi, 110 chiếc khác bị thu và phá hủy.

Như vậy, từ cuộc "rút lui chiến lược" đã biến thành "thảm kịch đường số 7" - Tây Nguyên hoàn toàn thất thủ, báo hiệu sự sụp đổ không thể tránh khỏi của chế độ VNCH một ngày không xa.

Nga giới thiệu tàu hộ vệ tàng hình tối tân mang tên lửa Club-K với HQVN tại LIMA 2017

theo Thời đại

Nguồn: http://soha.vn/cuoc-rut-lui-chien-luoc-bien-thanh-tham-kich-duong-so-7-tay-nguyen-hoan-toan-that-thu-20170325105640668.htm

Chiến dịch di tản của người Mỹ khỏi Sài Gòn (Kỳ cuối): 'Chiến dịch Gió Lớn'

© Ảnh: kien thuc

Việt Nam

08:18 13.06.2017URL rút ngắn

120

Trước tình hình quân Giải phóng liên tục tấn công Sài Gòn, Tổng thống Gerald Forrd hạ lệnh cho Bộ Quốc phòng Mỹ xây dựng kế hoạch “rút dần trong trật tự” những quan chức Việt Nam Cộng hòa và thân quyến của họ. Cuộc rút chạy vội vã đã trở thành bi kịch như một “hố đen” trong lịch sử nước Mỹ.

Từ ngày 17/4, Gerald Forrd hạ lệnh lần lượt sơ tán khoảng 200.000 người, bao gồm: Các quan chức chính quyền Việt Nam Cộng hòa và gia quyến; "tay chân", "vợ hờ" của các quan chức quân sự, dân sự Mỹ và những đứa trẻ có huyết thống Mỹ. Tốp đầu tiên có thể được di tản bằng máy bay ở sân bay Tân Sơn Nhất.
Tính đến trước ngày 28/4, máy bay Mỹ di tản được 50.493 người Mỹ và người tị nạn miền Nam Việt Nam (trong đó có 2.678 trẻ mồ côi Việt Nam trong Chiến dịch Babylift). Các phi công Mỹ đã bay tổng cộng 1.054 giờ và 682 chuyến bay trong suốt các đợt di tản.
"Gió Lớn"
Cố vấn an ninh quốc gia Henry Kissinger và phó cố vấn an ninh quốc gia Brent Scowcroft cắt ngang một cuộc họp tại Nhà Trắng, đưa cho Tổng thống Ford một bức điện, trên đó có viết: "Sân bay Tân Sơn Nhất đã bị Việt Công pháo kích, khiến 2 lính hải quân đánh bộ Mỹ tử vong". Bức điện nhấn mạnh, Sài Gòn có thể thất thủ trong một sớm một chiều, phi trường duy nhất của Mỹ tại Việt Nam đã không còn an toàn cho các cuộc không vận.
Washington lệnh tiến hành chiến dịch mang mật danh "Operation Frequent Wind" (Chiến dịch Gió Lớn) sử dụng máy bay trực thăng của hải quân đánh bộ Mỹ từ các tàu chiến ngoài khơi bờ biển Việt Nam, sơ tán những công dân Mỹ cuối cùng rời mảnh đất đau thương đối với người Mỹ.
Cụ thể, Mỹ huy động 50 chiếc tàu thuyền, trong đó có tàu đổ bộ chỉ huy LCC-19 USS "Blue Ridge", tàu sân bay CV-19 USS Hancock, hàng không mẫu hạm CV-41 USS Midway và tàu khu trục FF-1087 USS Kirk… để thực hiện chiến dịch "Operation Frequent Wind". Ngoài ra, kế hoạch này còn bao hàm một số hoạt động khác.

© Ảnh : thoidai

Tàu sân bay USS Midway mang theo nhiều F-5, A-37 từng thuộc biên chế Không lực Việt Nam Cộng Hòa về đảo Guam

30 phút sau khi Tổng thống Ford nhận được bức điện, Đài phát thanh Sài Gòn đột nhiên phát chương trình âm nhạc "Giáng sinh trắng" (White Christmas) — mật hiệu quy ước cho tất cả công dân Mỹ và quan chức Việt Nam Cộng hòa còn lưu lại Sài Gòn nhanh chóng đến các khu vực tập kết quy định trước để di tản chuyến cuối cùng.
Cuộc di tản bắt đầu lúc 11 giờ 51 phút, nhưng không ai biết là giờ Washington hay giờ Sài Gòn. Đến trưa, không một máy bay lên thẳng quân sự nào bay đi Sài Gòn, Martin gọi trực tiếp cho Gayler đề nghị giải thích. Mười lăm phút sau, lính thủy của lực lượng can thiệp được lệnh bay.
Đến 12 giờ 30 phút, một phi đoàn gồm 36 máy bay lên thẳng đầu tiên rời cầu tàu USS Hancoch, có nhiều máy bay vũ trang hộ vệ. Một phút sau, những máy bay tiêm kích phản lực Phantom từ các căn cứ ở Thái Lan bay tới bầu trời Việt Nam yểm hộ thêm.
Một giờ rưỡi trôi qua kể từ lúc tổng thống bật đèn xanh cho chiến dịch "Gió lớn", Lầu Năm Góc ra lệnh cho tàu bè đậu cách bờ biển hơn 12 hải lý, bên trong là hải quân Nam Việt Nam, như thế bay tới Sài Gòn phải lâu thêm 40 phút.
Hỗn loạn
Ở sứ quán Sài Gòn, phần lớn mọi người không biết chiến dịch "Gió lớn" đã bắt đầu và gặp một số khó khăn. Bên ngoài ven tường sứ quán, lính thủy đứng gác, biết bao nhiêu cánh tay bám vào cửa ra vào. Hàng trăm người Việt Nam, trong đó có nhiều người giơ những mảnh giấy trắng lên vẫy, chắc là giấy thông hành — van nài xin vào sứ quán.
Bên trong, nhiều người may mắn hơn — phần lớn là bồi bếp — đến sứ quán từ sáng sớm với ông chủ. Ngoài sân chơi, gần một nghìn người Việt Nam đứng hết sức lộn xộn.
Đại sứ quán Mỹ trở nên hỗn loạn, toàn bộ nhân viên được huy động để đóng gói tài liệu, vật tư; lính hải quân đánh bộ rải trong sứ quán một "Cây nhiệt đới" lớn để giúp máy bay trực thăng hạ cánh thuận tiện, đứng trấn trên các bờ tường căng hàng rào thép gai để ngăn người Việt Nam trèo qua hàng rào 4m vào Đại sứ quán. Phía bên ngoài hàng vạn người tập trung trước Đại sứ quán hy vọng có thể kiếm được cơ hội lên máy bay ra nước ngoài.
Tình hình di tản càng căng thẳng hơn khi một nhân viên tình báo nắm được thông tin, đúng 18 giờ, giờ Sài Gòn, quân Bắc Việt Nam sẽ nã khoảng 20.000 phát đại bác 130 ly vào dinh tổng thống, giữa Sài Gòn. 20.000 trái đạn 130 ly, có nghĩa là không những dinh tổng thống tan thành tro bụi mà cả sứ quán Mỹ, sứ quán Pháp ở gần đấy nữa.
Ba giờ sáng, Lawreinee Eagleburger — cố vấn đặc biệt của Kissinger — báo cho Bộ trưởng Ngoại giao biết, máy bay lên thẳng bắt đầu đổ xuống Sài Gòn, "Gió lớn" hay phương án IV được thực hiện. 17 giờ 30 phút, tướng Smith báo cho hạm đội di tản biết còn khoảng 1.300 người nữa, trong đó có đơn vị an ninh hải quân gồm 840 người.

© Ảnh: kienthuc

Trực thăng di tản của KQ VNCH bay ra tàu sân bay Midway

23 giờ 30 phút, đại tá Gray và một nhóm lính thủy phá hủy sở chỉ huy phái bộ quân sự, đặt nhiều mìn mạnh chung quanh hệ thống. Một lính thủy kể lại: "Vừa có lệnh, một tiếng nổ rung trời, ánh sáng bùng lên, không khí nóng ran, mọi cái tan tành! Mấy phút sau, đại tá Gray và lính thủy đặt bom nổ chậm và bom cháy vào các hầm nhà rồi chạy lên máy bay. Máy bay vừa cất cánh thì lửa đã bao phủ các ngôi nhà. Sức nóng rất cao, đến nỗi mái nhà vững như thép của đồn lũy chỉ huy Hoa Kỳ ở Việt Nam sụp đổ như tấm sắt tây".
Ở Nhà Trắng, Kissinger báo cáo với tổng thống Ford: Phái bộ quân sự đã hoàn thành việc di tản. Hơn 4.500 người đi bằng máy bay lên thẳng trong đó có 450 người Mỹ. Theo một báo cáo của hải quân vừa gửi về, một máy bay CH.53 rơi xuống biển, bên cạnh đằng lái một con tàu. Không có người tị nạn trên đó nhưng phi công và người phụ lái đều mất tích, có thể đã chết.
Cầu hàng không hoạt động gần 6 giờ, thời tiết quá xấu, chẳng thấy rõ mấy, lại thấm mệt nên viên phi công đã tính sai khoảng cách từ máy bay đến chỗ đỗ. Trước 12 giờ đêm, Kissinger gặp các nhà báo ở Bộ Ngoại giao và thông báo, cuộc di tản tiến hành tốt, tất cả người Mỹ đều đã rời Sài Gòn. Kissinger trở lại phòng tác chiến ở Nhà Trắng thì đã 0 giờ 45 phút, giờ Sài Gòn.
Trước ba giờ sáng, cầu hàng không ở sứ quán lại chặn lại. Sợ lính Mỹ quá mệt, Martin xin thêm sáu máy bay trực thăng lớn CH.53. Whitmire bất đắc dĩ phải đồng ý. Sáu chiếc mau chóng lần lượt bay đi trong 40 phút. Nhân viên thông tin liên lạc còn ở lại sứ quán, phá hủy những máy cuối cùng và lên lầu sáu, xếp hàng cùng với những người đang đứng đợi.
Chiến dịch cuối cùng
3 giờ 45 phút, Martin đi ra sân sứ quán, nhìn nhanh đám đông, ra hiệu cho đại tá Madison: "Những người Việt Nam còn lại sẽ đi bằng máy bay CH.53. Ai còn chờ trong sứ quán thì ra sân đợi. Cầu hàng không trên mái nhà dành riêng cho người Mỹ".
Nhận được tin chiến dịch kết thúc, Colby — Giám đốc cục tình báo Trung ương CIA — viết: "Nhân dịp này, tôi muốn bày tỏ niềm tự hào và sự bằng lòng của mình đối với chi nhánh về công việc các đại diện nó đã làm. Hàng nghìn người Việt Nam được cứu sống và có tương lai nhờ sự nỗ lực của các ông.
Chính phủ ta, từ những báo cáo rõ rệt gửi về, đã rút ra điều bổ ích  lớn. Một ngày kia, sẽ học tập một cách kính nể thái độ của các ông trong việc bảo vệ những mục tiêu và lý tưởng của đất nước. May mắn và rất cảm ơn".
"Chiến dịch Gió Lớn" được coi là chiến dịch cuối cùng của quân đội Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam. Trong vòng 19 giờ đồng hồ, 81 máy bay trực thăng của hải quân đánh bộ Mỹ đã chở hơn 1.000 người Mỹ và gần 6.000 người Việt Nam ra các tàu sân bay ở ngoài khơi. 7 giờ 53 phút sáng ngày 30/4, chiếc trực thăng cuối cùng cất cánh bay ra biển, chiến dịch chính thức chấm dứt.
Tại chiến dịch này, phía Mỹ có hai quân nhân tử vong là Hạ sĩ Charles McMahon và Chuẩn hạ sĩ Darwin Judge. Đây cũng là hai binh sĩ cuối cùng của Mỹ tử trận trong khi làm nhiệm vụ ở chiến trường Việt Nam…
Nguồn: baophapluat
https://vn.sputniknews.com/vietnam/201706133463158-chien-dich-di-tan-cua-nguoi-my-khoi-sai-gon-ky-cuoi-chien-dich-gio-lon/

Chúng tôi là đoàn quân bại trận

Thomas Polgar

Bản dịch "We Were a Defeated Army" (Blog 27-1-2013)

Bản dịch của Châu Quang đã đăng 3 kỳ trên Đàn Chim Việt (6, 8, 11/6/2018), gộp lại đây cho dễ đọc

Thomas Polgar là trưởng nhiệm sở CIA cuối cùng tại miền Nam Việt Nam trước khi chế độ VNCH sụp đổ. Trong những đại sứ quán “nhạy cảm” của Hoa Kỳ, trưởng nhiệm sở CIA là nhân vật quyền lực thứ nhì, sau đại sứ. Polgar sinh năm 1922 tại Hungary trong một gia đình Do Thái, gia đình ông chạy sang Mỹ để tránh Đức Quốc Xã. Ông nhập tịch Mỹ lúc 22 tuổi và gia nhập CIA lúc 25 tuổi, sau khi tốt nghiệp cử nhân. Trước khi đến Việt Nam, ông chỉ phục vụ tại các nhiệm sở ở châu Âu và Nam Mỹ. Ông mất tại Florida năm 2014, thọ 92 tuổi.

Từ Buenos Aires đến Sài Gòn

Lý do tôi đến Sài Gòn là vì người được chỉ định làm trưởng nhiệm sở CIA kế nhiệm cho Ted Shackley, đã ở Sài Gòn hơn ba năm, là anh chàng Joe Smith.

Vào thời điểm đó, Smith đang là trưởng nhiệm sở ở Tokyo, một trong những vị trí danh giá nhất của CIA, sau khi đã làm phó vùng đặc trách Viễn Đông. Trưởng vùng đặc trách Viễn Đông bấy giờ do Bill Colby nắm. (Colby cũng từng có nhiệm kỳ tại Việt Nam và sau này làm Giám Đốc CIA).

Smith là một lựa chọn rất hợp lý. Giấy tờ chọn lựa này đã được ký tên, đóng dấu và trao tay. Smith sẽ tiếp nối công việc của Shakley.

Bất ngờ, cha của Smith qua đời. Tang gia bối rối, phải có người lo tang lễ với đủ thứ công việc lỉnh kỉnh. Không có ai khác để gánh vác ngoài Smith. Vì vậy, Smith xin nghỉ hưu để lo chuyện gia đình. Chuyện kế nhiệm cho Shackley, dù đã được lập kế hoạch trong hai năm, coi như vứt đi. Đáng lý ra, Smith là một lựa chọn rất hợp lý nếu nói về kinh nghiệm ở châu Á, kinh nghiệm tại Viễn Đông.

Thật tình, nếu nói một cách chính xác thì tôi cũng không phải là một bóng mờ. Tại thời điểm đó tôi đã quen giám đốc CIA Richard Helms khoảng 25 năm, tôi làm dưới quyền ông ở Berlin, tôi là trưởng nhiệm sở tại Đức, một chỗ ưng ý dưới cặp mắt của cả cựu Giám đốc Alan Dulles lẫn đương kim Giám đốc Helms. Tôi ăn lương cấp GS-17 (của hàng ngũ công chức liên bang), một cấp khá cao.

Thực ra, có rất nhiều điểm tương đồng giữa loại hoạt động mà tôi đã gặp khi làm trưởng ban sưu tra khu vực Nam Mỹ và tình huống mà chúng ta đang đối mặt ở Việt Nam. Và có lẽ quan trọng nhất, tôi là phụ tá đặc biệt trong bốn năm cho một anh trung tướng có tên là Lucien Truscott, là người phụ trách nhiều công việc nhưng việc chính là điều phối công tác tình báo. Trong tư cách đó, tôi đã có rất nhiều kinh nghiệm làm việc với giới nhà binh Hoa Kỳ. Công việc này nhiêu khê hơn câu chuyện không tặc. (Trước đó, Polgar nổi tiếng qua chuyện giải quyết vụ cướp máy bay ở Chilê bằng cách đích thân bước lên máy bay điều đình với bọn không tặc). Tôi đang làm trưởng nhiệm sở ở Buenos Aires thì nghe tin mình đã được chọn làm trưởng nhiệm sở ở Sài Gòn.

Tôi nói tiếng Tây Ban Nha. Tôi nói tiếng Đức. Tôi nói tiếng Pháp (ngoài tiếng Hungary). Chẳng có thứ tiếng châu Á nào. Đó là một bất lợi lớn nhưng đó là tình trạng chung của CIA, bởi vì tôi nghĩ rằng trên bậc lương cấp GS-12, tương đương với cấp thiếu tá quân đội, CIA bấy giờ không ai biết tiếng Việt.

Những vụn vặt đầu tiên

Ngay khi tôi đến Sài Gòn, tôi đã cố gắng tiếp xúc với những người Việt ngoài những người Việt mà tôi phải gặp trong công việc trách nhiệm hằng ngày. Tôi đã cố gắng gặp những người như người đứng đầu luật sư đoàn, người đứng đầu hãng hàng không, người đứng đầu một công ty dược phẩm, bác sĩ, nha sĩ… để tôi có thể cảm nhận một chút về xã hội miền Nam. Đó là một công việc khó khăn. Đôi khi tôi phải làm việc 11, 12, 14 tiếng một ngày.

Sau này nhìn lại chắc là ngu ngốc, nhưng lúc đó tôi hoàn toàn tin tưởng rằng chúng ta đã thực hiện những gì chúng ta cam kết ở Việt Nam. Tôi nghĩ rằng chừng nào Nixon còn làm tổng thống, Bắc Việt sẽ cư xử một cách chừng mực, cộng trừ đi một chút.

Tôi không bao giờ mong đợi sẽ có ngừng bắn hoàn toàn như chúng ta đã gặp ở châu Âu ngày 8 tháng 5 năm 1945 (sau Thế Chiến 2). Tôi chưa bao giờ mong đợi như vậy. Chuyện đó cũng chẳng bao giờ xảy ra. Nhưng quả thực chúng ta đã có một thời gian dài, cụ thể là trong suốt năm 1973 và nửa đầu năm 1974, một thời kỳ mà chúng ta thường gọi là “ít máu lửa hơn”. Nói cách khác, chúng ta đã có một tình huống không hẳn là ngưng bắn, nhưng không có hoạt động quân sự lớn; và mức độ bạo lực, phá hoại, ám sát, phục kích vân vân, nằm trong vòng mà chúng ta gọi là “giới hạn chấp nhận được”. Đó là một mức độ bạo lực mà cả hai bên có thể chịu đựng vô thời hạn, không tạo bất kỳ thay đổi tình hình chính trị nào.

Tôi nghĩ rằng nếu miền Bắc hành xử theo đúng nghĩa vụ của họ ghi trong Hiệp định Paris thì sẽ không có vấn đề gì. Ngay cả sự hiện diện của quân đội Bắc Việt ở miền Nam cũng không phải là vấn đề. Quân đội mà họ được phép để lại tại miền Nam vừa trải qua cuộc tổng tấn công vào dịp lễ Phục sinh mùa xuân năm 1972 (VNCH gọi là Mùa Hè Đỏ Lửa) và khi bạn nhìn thẳng vào vấn đề, bạn sẽ thấy họ chẳng tạo được thắng lợi nào. Tóm lại, họ có mặt ở đó, nhưng chẳng đi tới đâu. Ý tôi muốn nói là họ có một ít rừng, họ có một ít núi, nhưng tại thời điểm đó chính phủ Nam Việt Nam kiểm soát ít nhất 95% dân số, chính phủ này kiểm soát tất cả các khu vực sản xuất kinh tế của đất nước. Vì thế cho nên chuyện có một số binh sĩ Bắc Việt sống trên vùng cao nguyên chung với hổ và rắn cũng không làm ai bận tâm. Ý tôi muốn nói chắc chắn là họ không có bất cứ một tí mơ tưởng nào để lập một thủ đô tạm thời.

Vấn đề lúc bấy giờ là Việt Nam chỉ đơn giản là một phần của một vấn đề toàn cầu mà Hoa Kỳ đang đối phó một cách liên tục. Việt Nam là một trò ảo thuật mà Nixon muốn sử dụng trong mối quan hệ giữa ông ta với người Nga và quan hệ giữa ông ta với Trung Quốc và quan hệ giữa ông ta với cử tri Mỹ.

Đối với người Việt Nam, tất nhiên, vấn đề Việt Nam 100 phần trăm là sự tồn tại của họ. Họ không thể nghĩ về bất cứ chuyện gì khác. Đây cũng chính là vấn đề chúng ta gặp phải với người Cuba ngày nay. Chúng ta nghĩ về Cuba có thể năm phút mỗi tháng, còn người Cuba nghĩ về mối quan hệ của họ với Hoa Kỳ vào mọi lúc. Vì vậy, tôi không nghĩ rằng người Mỹ và người Việt Nam có cách tiếp cận về kết thúc chiến tranh theo cùng quan điểm, ngay cả gần giống quan điểm cũng chẳng có.

Nixon và Thiệu

Trọng tâm của Hiệp định Paris là cam kết của chúng ta rằng những tổn thất mà người miền Nam gặp phải sau khi ngừng bắn sẽ được thay thế trên cơ sở một đổi một. Chúng ta cũng có một lực lượng không quân lớn ở Thái Lan với mục đích rõ ràng là sẽ hành động như một lực lượng trả đũa, nếu cần.

Thật vậy, tôi đã có mặt ở San Clemente (Tòa Bạch Ốc miền Tây của Nixon ở California) lúc Tổng thống Nixon nói với Tổng thống Thiệu vào tháng 4 năm 1973 rằng nếu Bắc Việt vi phạm trọng tâm của Hiệp định Paris, sự trả đũa của chúng ta sẽ là ngay lập tức và tàn bạo. Tôi không có lý do gì để nghi ngờ điều đó. Và người Bắc Việt cũng vậy.

Khi chúng tôi ở San Clemente năm 1973, nhân dịp Tổng thống Thiệu được mời đến thăm Nixon, phía Hoa Kỳ có Chánh Văn Phòng của tổng thống (tương đương với Bộ trưởng Phủ tổng thống của VNCH hoặc Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ của CSVN) và một vài người khác. Ngoài ra còn có Đại sứ Bunker mang theo theo hai người, một trong hai người này là tôi. Đây là lần đầu tiên tôi được giới thiệu với Erlichman (Cố Vấn Đối Nội của Tổng thống), Haldeman (Chánh Văn Phòng), Ziegler (Phát Ngôn Viên) nói chung là cái đám bậu xậu dễ chịu đó. Tôi không hề ngờ rằng tất cả cái đám này sẽ bị sa thải trong một hai năm sau đó, và cuối cùng Nixon cũng từ chức. Tôi không hiểu tại sao. Ý tôi muốn nói là họ đang ở trong đỉnh cao của sự nghiệp.

Thế rồi sau đó, bước sang tuần đầu tiên của tháng Tư, tôi không hiểu tại sao mọi thứ trở nên tồi tệ giống như đã xảy ra. Nixon vừa được tái đắc cử với đa số phiếu lớn lao đây mà. Có hôm Kissinger nói với tôi khi chúng tôi ăn sáng riêng với nhau, ông ta gọi Haldeman là “một tên tội phạm”. Nhưng vì Kissinger hay lăng mạ người khác mà chẳng ai làm gì được, nhất là khi lăng mạ người nào mà ông ta biết rõ. Kissinger có thể gọi ai đó là một tên tội phạm chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt, chẳng hạn như người đó làm xáo trộn thứ tự chỗ ngồi trong một bữa ăn tối, vì thế, tôi không để ý những chuyện như vậy.

Trước khi đi Việt Nam vào năm 1972, tôi đến gặp Bộ trưởng Quốc phòng và nói, “Thưa bộ trưởng, ông biết tôi đến gặp ông vì tôi đang ở một thời điểm rất quan trọng trong sự nghiệp của tôi. Tôi mới chạm tuổi 50, tôi đủ điều kiện để nghỉ hưu, tôi có ba đứa con phải lo cho xong đại học. Tôi không thể đưa gia đình đến Việt Nam. Ông thấy tình hình ở đó sẽ diễn biến ra sao? ” “Ồ,” bộ trưởng nói, “anh sẽ không gặp vấn đề gì cả.” Ông nói tiếp: “Việt Nam sẽ giống như Đức. Chúng ta sẽ để lại ở đó một lực lượng trong 40 năm.”

Lúc đó là tháng Giêng năm 1972. Chắc chắn, chúng ta sẽ giảm số quân ở đó, nhưng quân đội Mỹ chắc chắn vào thời điểm đó hoạt động với giả định rằng sẽ để lại một lực lượng từ 60 đến 100 nghìn người. Giống như Hàn Quốc hay giống như Đức.

Và trên thực tế Việt Nam là nơi duy nhất mà quân đội Mỹ rút ra sau khi vào. Ở Hàn Quốc, chúng ta ở lại. Ở Đức, chúng ta ở lại.

Chiến tranh và truyền thông

Chưa bao giờ công chúng Mỹ hiểu được bản chất của cuộc chiến ở Việt Nam. Bản chất đó chắc chắn không bao giờ được các phương tiện truyền thông Mỹ làm rõ.

Ở Việt Nam tôi thấy có sự khác biệt rất rõ ràng của từng phóng viên báo chí. Và tôi thấy những gì họ định làm.

Bob Shaplen là một người bạn tốt của tôi. Và những gì anh cố gắng làm bên Việt Nam thì ở bên Mỹ đã bị các biên tập viên của anh đảo ngược. Tôi có dịp xem một số bản nháp đã được những nhà báo từ Sài Gòn gửi đi và rồi tôi đã nhận thấy sự khác biệt giữa những gì họ đã viết và những gì đã được in ra. Riêng Shaplen, theo tôi, đã cố gắng tìm sự cân bằng. Có lần anh ấy nói với tôi trong khi vẫn còn làm cho tờ The New Yorker, rằng trong suốt một năm tờ báo không hề in một bài nào của anh. Các biên tập viên giải thích với anh rằng các bài của anh có lợi cho miền Nam Việt Nam nên không thể in. Đó là khoảng 1973-1974. Tôi biết anh ta và tờ The New Yorker sau đó đã chia tay.

Một số nhà báo khác có trải nghiệm khá cay đắng hơn. Điều tương tự cũng xảy ra với một phóng viên của tạp chí Time, anh này cảm thấy rằng một số khía cạnh của tình hình miền Nam Việt Nam không được in ra ở Mỹ. Có lần tờ Time chỉ thị cho người của họ viết một câu chuyện về vấn đề đào ngũ của quân đội miền Nam Việt Nam. Chắc chắn là quân đội miền Nam Việt Nam có vấn đề đào ngũ. Phóng viên đến gặp tôi để được giúp đỡ. Tôi nói, “Vâng, tôi sẽ cung cấp cho bạn các sự kiện. Nhưng tôi còn làm hơn thế nữa. Tôi cũng sẽ cung cấp cho bạn những sự kiện mà chúng tôi biết về vấn đề đào ngũ trong quân đội Bắc Việt”. Anh ta nói, “Ồ, thật tuyệt vời.” Vậy mà, khi câu chuyện xuất hiện, Time chỉ nói về phần đào ngũ của quân đội miền Nam Việt Nam.

Phía bên truyền hình thậm chí còn tệ hơn theo cái nghĩa là bạn kể cho họ cả nửa giờ nhưng họ chỉ sử dụng trong một phút rưỡi.

Vì vậy, trong số những nhà báo ở Việt Nam, có người tốt và có người xấu. Tuy nhiên, khi nói đến người không trung thực thì phải kể Frances Fitzgerald. Tôi quen cha cô ấy rất thân. Cha cô trước đây là sếp của tôi nên cô ấy và tôi có gặp nhau vài lần. Cô ấy đáng chú ý nếu nói về mặt phụ nữ. Nhưng về mặt nhà báo, cô là một người khác, nếu tin tức nào không phù hợp, cô sẽ không đăng.

Tản mạn về chiến tranh và con người

Ý kiến cá nhân của tôi đã chuyển biến trong thời gian tôi can dự ở Việt Nam, đó là chúng ta phải đặt mình vào vị trí của một bác sĩ đối mặt với một bệnh nhân có nhiều chỗ ngứa và nhiều vết thương trên cơ thể, và nếu bạn chỉ điều trị hết chỗ ngứa này đến chỗ ngứa khác, từng vết thương này sang vết thương khác, bạn sẽ không giải quyết được vấn đề nguyên nhân nào đã gây ra. Và thực tế là vấn đề ở miền Nam Việt Nam là bộ máy chiến tranh nằm ở Hà Nội, nhưng chúng ta chưa bao giờ giải quyết vấn đề bộ máy chiến tranh ở Hà Nội.

Để tôi kể cho bạn một chuyện. Vào ngày 3 hoặc 4 tây tháng 5 năm 1972, lực lượng Nam Việt Nam chiếm Quảng Trị, vốn là thị xã duy nhất lọt vào tay miền Bắc trong cuộc tổng tấn công Phục Sinh năm 1972.

Quân miền Nam đã tái chiếm và ngày hôm sau tôi dự buổi tiếp tân tại Đại sứ quán Nhật Bản mừng sinh nhật Nhật Hoàng. Một trong những vị khách mời là người trước đây là Trưởng đoàn Ba Lan trong ICC (Ủy ban Kiểm soát Đình chiến Việt Nam theo Hiệp định Genève 1954) — xin đừng nhầm với ICCS (Ủy ban Quốc tế về Kiểm soát và Giám sát Đình chiến Việt Nam theo Hiệp định Paris 1973) sau này. Anh chàng Ba Lan này hóa ra là một người hoạt động tình báo rất giàu kinh nghiệm và hiểu biết nhiều về tình hình thế giới. Anh cũng từng là giám đốc của hãng hàng không Ba Lan.

Dịp này, tôi nói, “Anh nghĩ thế nào về Quảng Trị?” Anh ta trả lời, “Thực tình, tin này ấn tượng nhưng không ăn thua gì.” Tôi nói, “Sao anh lại nói vậy?” Anh trả lời, “Nó không ăn thua gì vì miền Nam Việt Nam sẽ thua trận tại Washington.” Anh ta nói câu đó vào tháng 5 năm 1972.

Thật dễ để biết ý định của Bắc Việt vì Bắc Việt không giữ bí mật ý định của họ. Họ tiếp tục cho cán bộ của mình học tập đến tận chi tiết đáng kinh ngạc về những gì họ định làm. Và nó hơi giống Hitler với cuốn Mein Kampf (tự thuật của Hitler nói về tư tưởng chính trị và kế hoạch tương lai cho nước Đức). Họ cứ tiếp tục nói gì họ sẽ làm nhưng chúng ta vẫn tiếp tục không tin. Và đơn giản là chính sách quốc gia của chúng ta không đáp ứng với tin tức tình báo mà chúng ta thu thập.

Lấy ví dụ, chúng tôi bắt đầu nhận được báo cáo của Hà Nội vào mùa thu năm 1974 nói rằng giờ thì Nixon không còn làm tổng thống nữa, cuộc chơi đã đổi khác, cho nên cần phải làm vài trắc nghiệm trong lĩnh vực quân sự.

Tôi xem tin này rất quan trọng. Bắt đầu từ tháng 10 năm 1974, tôi còn nhớ, khi chúng tôi nhận được kế hoạch cho năm 1975 của họ, tôi đã lái xe đến Biên Hòa để nói chuyện với trưởng nhóm cấp cơ sở của tôi trong khu vực bắt được tài liệu đặc biệt này. Chúng tôi đi đến kết luận rằng ngôn từ trong tài liệu này rất giống với chỉ thị 90 của COSVN (Trung ương cục miền Nam, Cục R), là loại chỉ thị đã từng xuất hiện một vài tháng, trước khi có cuộc tổng tấn công năm 1972.

Một ngày nọ, tôi có dịp hỏi Kissinger những gì ông nghĩ về ngành tình báo của chúng ta. Không nói riêng Việt Nam, mà nói chung. Ông ta vẫn nhận được hàng núi thông tin tình báo trên toàn thế giới của CIA vào thời điểm đó. Ông nghĩ gì về giá trị của nó? Ông ta suy nghĩ một lúc rồi nói, “À, khi nó hỗ trợ chính sách của tôi, nó rất hữu ích.” Tôi nghĩ bụng, trọng tâm của vấn đề chính là đây đây. Đó là chính sách của Mỹ không được xây dựng để đáp lại những gì mà thông tin tình báo cho thấy. Chúng ta xây dựng chính sách trước, rồi sau đó chúng ta cố gắng tìm ra thông tin tình báo để hỗ trợ chính sách.

Ba cơ quan chính thu thập thông tin tình báo tại Việt Nam là Tình báo của Tùy viên Quốc phòng (DAO-DIA), Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) và CIA. Trong thực tế có rất ít mâu thuẫn giữa ba nơi. Không có những chuyện trái cẳng ngỗng giữa những tin được thu thập. Chưa bao giờ xảy ra tình huống mà DAO-DIA nói điều gì đó hoàn toàn khác với mọi người. Chúng tôi phối hợp rất chặt chẽ với (Đại tá) Bill LeGro, giám đốc tình báo cho DAO trong suốt thời gian sau Hiệp định Paris. Chẳng có vấn đề nào cả.

Vấn đề là chính sách của Mỹ dựa trên giả thuyết rằng Chiến tranh Việt Nam đã kết thúc. Các lực lượng quân sự của Mỹ đã bị loại và cho dù có bất cứ chuyện gì xảy ra, Tổng thống Ford cũng không dám mạo hiểm đánh mất cơ hội đắc cử tổng thống của ông bằng cách đưa lực lượng Mỹ trở lại Việt Nam. (Nhưng cuối cùng Ford cũng thất bại trước Jimmy Carter.)

Ngay từ năm 1974, chúng ta đã không cung cấp đồ tiếp liệu kịp thời cho Nam Việt Nam. Chúng ta đã không làm đúng với nghĩa vụ của mình. Bấy giờ tôi đã báo cáo rằng bất cứ khi nào người miền Nam mất niềm tin vào sự ủng hộ của Mỹ, họ sẽ sụp đổ. Tôi còn nhấn mạnh rằng niềm tin – hay là tinh thần – quan trọng hơn là mức viện trợ tiếp liệu thực sự.

Người Việt Nam có thể nhận ra một vài điều xảy ra lúc đó. Ý tôi là một cú đấm khủng khiếp đối với Việt Nam, mà tôi nghĩ hầu hết mọi người sẽ không nghĩ đến, đó là cuộc chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1973 khi quá nhiều những món trước đây định giao cho Việt Nam lại được chuyển cho Israel. Và chuyện như vậy đã làm hỏng toàn bộ quy trình lập kế hoạch của Bộ Quốc phòng.

Năm điều đã xảy ra vào năm 1973 mà Việt Nam chẳng liên quan gì nhưng đã gây ảnh hưởng rất nặng nề. Đầu tiên là Chiến tranh Ả rập-Israel đã lái sự chú ý và các nguồn cung cấp quân cụ quan trọng của Bộ Quốc phòng sang hướng khác ngoài Việt Nam. Lệnh cấm vận dầu hỏa sau đó và giá dầu thô tăng cao đã gây ra tác động mạnh nhất cho nền kinh tế Nam Việt Nam. Áp lực mới nổi lên của nước ngoài dẫn đến phản ứng tâm lý mạnh mẽ của người Mỹ chống lại chuyện chính phủ tiếp tục thực hiện những cam kết tốn kém ở nước ngoài. Vụ quân đội Chile đảo chính lật đổ Tổng thống Salvador Allende đã làm phe ​​tự do và phe cánh tả bực bội thêm, sự thất vọng của họ được trút lên đầu miền Nam Việt Nam. Quốc hội ngày càng phẫn nộ với những tiết lộ liên quan đến Watergate cho nên đã trừng phạt Nixon bất kỳ chỗ nào có thể, trong đó có các lĩnh vực liên quan đến Việt Nam.

Tôi nghĩ ông Thiệu biết rất rõ rằng nếu không có Mỹ, ông ta không thể sống sót. Tôi quen rất thân Hoàng Đức Nhã, cháu ông. Nhã đặc biệt ở chỗ là người duy nhất trong đám cận thần của tổng thống học ở Hoa Kỳ về. Và Nhã hiểu chuyện đó rõ hơn nữa.

Là người đã trải qua bốn năm đại học ở Mỹ, anh ta hiểu rõ tính chất trồi sụt bất thường của tình hình chính trị Mỹ, những chuyện thăng trầm do những áp lực thuần túy trong nội bộ nước Mỹ gây ra, các áp lực này không liên quan gì tới yếu tố nước ngoài nhưng lại tác động đến quan hệ đối ngoại. Vì vậy, Nhã biết nhiều hơn những người khác đang nắm quyền lực ở Việt Nam về cách vận hành của Quốc hội Mỹ. Xét cho cùng, làm thế nào mà một người như Thiệu hiểu rõ cách vận hành của Quốc hội Mỹ khi ông làm việc với quốc hội Việt Nam, một quốc hội luôn luôn biết vâng lời?

Khi Phước Long mất vào đầu năm 1975, điều đó không quan trọng về mặt quân sự, nhưng rất quan trọng về mặt biểu tượng. Đó là biểu tượng của việc Mỹ từ chối thực hiện “sự trả đũa ồ ạt và tàn bạo” mà Nixon đã hứa với Thiệu. Miền Bắc đang trắc nghiệm để thăm dò tình hình và tình hình thì ngày càng trở nên thuận lợi hơn, cho nên họ tiếp tục ngày càng lấn sâu hơn

Các nhà lập pháp

Sau đó là phái đoàn Quốc hội đến. Tôi nghĩ cách hành xử của (hai dân biểu) Fraser và Abzug trong phái đoàn không thể chấp nhận được. Abzug bước vào phòng họp sau khi đến và hỏi, “Ai trong các bạn là Polgar?” Sau khi tôi tự xác nhận, bà nói, “À, tôi đã được cảnh báo là phải cẩn thận khi gặp ông.”

Bấy giờ có một sinh viên miền Nam đang ngồi tù, cuộc tranh đấu của anh ấy gây tí tiếng vang ở Hoa Kỳ. Bà Abzug đòi phỏng vấn anh ta, dù trước đó bà đã hô hoán rằng anh ta đã chết, chính quyền miền Nam đã giết anh ta.

Tôi trả lời: “Không, người miền Nam Việt Nam không làm chuyện đó. Họ có thể tìm ra bất cứ ai đang ngồi tù.” Bà nói: “Nếu thế thì tìm người này.”

Chúng tôi đã tìm ra anh ta đang ở tù mãi tận Tuy Hòa thuộc Quân đoàn 3. (Polgar nhầm, Tuy Hòa thuộc QĐ 2, có lẽ do gõ nhầm khi chuyển văn nói thành văn viết?) Chỗ đó hơi xa, không thể đi bằng xe mà phải dùng trực thăng. Bà nói thời gian duy nhất còn lại mà bà có thể gặp anh sinh viên là sáng Chủ nhật, một bất tiện cho mọi người, nhưng cũng không sao. Chúng tôi thu xếp trực thăng, thu xếp thủ tục ra vào nhà tù. Cho tới khi mọi thứ xong xuôi đâu vào đấy, bà ta lại bảo, “À này, tôi không còn quan tâm đến chuyện này nữa”. Rút cục, bà chẳng bao giờ đi gặp anh ta.

Dân biểu Millicent Fenwick cũng có mặt trong phái đoàn và mặc dù không có cảm tình với chiến tranh Việt Nam, bà vẫn giả vờ gật gù lẳng nghe các buổi thuyết trình, nhưng Abzug thì quá quắt, Frazer cũng vậy.

Lấy ví dụ, khi Tổng thống Thiệu mời phái đoàn dùng cơm tối, hai người đó không xuất hiện. Họ chẳng thông báo hủy hoặc cho biết bằng cách này cách khác, nhất định không ló mặt. Họ đã có mặt tại buổi tiếp đón của thủ tướng, diễn ra trước bữa cơm tối của tổng thống. Đêm đầu tiên họ tới Sài Gòn, Đại sứ mời cơm tối cả đoàn. Mọi người đều tới ngoài Abzug. Bữa đó tôi rất thất vọng vì tôi đã thu xếp để ngồi cạnh bà!

Ban Mê Thuộc và kế tiếp

Theo tôi, không ai nghĩ rằng cuộc tấn công Ban Mê Thuộc sẽ xảy ra vào ngày 5 tháng 3, nhưng người nào có đầu óc tỉnh táo cũng nghĩ Bắc Việt sẽ mở một cuộc tấn công lớn ở Cao nguyên (bây giờ gọi là Tây nguyên).

Chúng tôi có trong tay sơ đồ trên giấy tờ của cuộc tấn công, mô tả cách họ cắt những đường lộ, chuyện đó đã xảy ra, cách họ di chuyển những đơn vị cấp sư đoàn, chuyện đó đã xảy ra, nhưng cuối cùng thì Washington không tin. Lý do Washington không tin là bởi vì — mà thôi, tôi không tiện nói ra những nguồn và phương pháp mà tôi không được phép tiết lộ — nhưng đại khái nói chung là tình báo ở Washington không chấp nhận những ước tính xuất phát từ Việt Nam do cả hai bộ phận DAO và CIA thu thập, rằng sẽ có một cuộc tấn công lớn vào năm 1975. Họ nhất định không tin.

Có nhiều người cho chúng tôi biết chuyện gì đang xảy ra tại Cao nguyên. Tất cả đều đồng ý sẽ có tấn công lớn. Chúng tôi có nhiều nguồn tin nói rằng cuộc tấn công sẽ khởi sự ở Cao nguyên. Nhưng Washington vẫn không tin.

Phía Nam Việt Nam cũng không tự mình nghĩ ra một chiến lược nào khác, ngoài chuyện đưa một trung đoàn ra chỗ này, một trung đoàn ra chỗ nọ để bảo vệ. Còn trung đoàn được tăng cường cho Ban Mê Thuộc thì không đủ sức để đối phó với tình hình. Quá xui cho họ.

Các lực lượng này thì tốt cho nhiệm vụ duy trì an ninh cho địa phương và là một lực lượng trừ bị tốt khi ta ở thế tiến công. Nhưng nếu nói một cách khá chính xác thì những lực lượng này không được huấn luyện hoặc trang bị để chống lại các đơn vị chính quy có xe bọc thép yểm trợ.

Sau khi Ban Mê Thuộc thất thủ, Thiệu họp với tướng Phạm Văn Phú ở Cam Ranh và ra lệnh rút quân ở Cao nguyên. Tôi nhớ cuộc họp diễn ra vào ngày thứ Sáu.

Phú cho thi hành lệnh vào thứ Bảy. Tôi nhận được tin này vào sáng thứ Bảy. Tôi đi tìm Charles Timmes (Thiếu tướng, một trong những phụ tá cao cấp của Polgar) đang ở JGS – Bộ Tổng tham mưu VNCH, và nói với ông, “Tôi chẳng biết cái quái gì đang xảy ra.”

Tôi yêu cầu một phụ tá cao cấp khác đi gặp tướng Đặng Văn Quang, cố vấn an ninh quốc gia của Thiệu để hỏi xem chuyện gì đang xảy ra ở Quân đoàn 2. Quang trả lời, “Ông biết đó, tình hình không tốt. Có vẻ như chúng tôi không thể mở lại các đường giao thông, chúng tôi lo ngại trước tình hình, chúng tôi phải chuyển quân loanh quanh, nhưng chẳng có chuyện gì xảy ra ở Quân đoàn 2.”

Dường như Quang không biết gì về chuyện Phú đang lui quân.

Timmes không tìm ra tướng Cao Văn Viên, tổng tham mưu trưởng, và nói chung, không khí hôm thứ Bảy đó giống như mọi thứ Bảy khác. Nhưng Timmes có gặp tướng Trần Đình Thọ, trưởng phòng hành quân (Phòng 3) để hỏi về tình hình tại Quân đoàn 2. Tướng Thọ nói, “Không có gì xảy ra ngoài những chuyện các ông đã biết”.

Bộ Tổng tham mưu dường như cũng chẳng biết Phú đang lui quân. Tôi tìm người của tôi ở Pleiku. Một người đang lang thang đâu không biết, một người đang khám răng. Tôi bèn gọi cho Moncrieff Spear, Tổng lãnh sự ở Quân đoàn 2, và nói, “Tốt hơn hết là anh nên đưa nhân viên của anh ra khỏi Pleiku.” Ông ta trả lời, “Anh điên rồi.” Ông ta đang ngồi ở Nha Trang. Tôi nói, “Không, tôi có lý do để tin rằng chuyện đó xảy ra.” Ông ta nói, “Bộ anh ra lệnh cho tôi di tản khỏi Plieiku hả?” Tôi trả lời, “Anh biết là tôi không có quyền đó, nhưng tôi có thể kết luận rằng di tản là một hành động khôn ngoan.”

Điểm tôi muốn nêu ra ở đây là những gì mà tướng Phú đã làm váo sáng hôm đó, cho dù trước đây ông ta có những công trạng gì đi nữa, là một hành động hoàn toàn thiếu phối hợp.

Thậm chí tướng Phú cũng không nói cho Tổng Lãnh Sự biết, một chuyện mà lẽ ra ông ấy có nghĩa vụ phải làm, bởi vì Tổng Lãnh Sự là đại diện chính của Mỹ tại Quân đoàn 2.

Tướng Quang cũng không biết. Ý tôi là nếu sáng đó có chuyện gì quan trọng xảy ra thì Quang cũng tỏ ra bận rộn, nhưng không, ông ấy vẫn tỏ ra bình thường như một sáng thứ Bảy bình yên. Còn tướng Thọ, trưởng phòng hành quân cũng không biết.

Theo suy luận của tôi, Phú đã khởi động một chuỗi hành động do hiểu lầm ý định của Tổng thống Thiệu, và Phú không biết tí gì rằng thực hiện một cuộc rút lui như vậy trong thực tế rất là khó khăn biết chừng nào. Sự thực là không hề có cái gọi là di tản tốt đẹp. Mỗi lần di tản trước sau gì cũng trở thành một thảm họa lớn lao.

Thế rồi Bắc Việt nắm bắt được cuộc di tản của Phú. Xe tăng miền Bắc xoay xở đến được một con đường ven quốc lộ ở Phú Bổn và chờ sẵn đoàn quân rút lui. Thế là cuộc tàn sát xảy ra.

Trước khi có cuộc họp ở Cam Ranh, tôi đã chính thức thông báo cho Washington biết rằng cuộc chiến đã chấm dứt. Tôi còn nhớ đã nói chuyện này với một trong những người tôi hay tiếp xúc, tôi xin miễn nêu tên, một người mà tôi vẫn tin cậy. Ông ta nói với tôi miền Nam không thể chịu đựng trước sự kiện mất Ban Mê Thuộc và kế tiếp sẽ mất Cao nguyên, mà ông nghĩ là hậu quả không tránh khỏi của chuyện mất Ban Mê Thuộc. Ông ta thuộc hàng tướng lãnh.

Tại thời điểm đó, không có chuyện gì xảy ra tại Quân đoàn 1.

Thế rồi tai họa đổ xuống. Thiệu quyết định rút cả Thủy quân lục chiến lẫn Nhảy dù khỏi Quân đoàn 1. Quyết định này phá hoại bất kỳ kế hoạch kháng cự nào mà tướng Ngô Quang Trưởng có được. Và rồi sư đoàn Thủy quân lục chiến thua trận và không còn dùng được nữa bởi vì lúc đầu họ nhận lệnh rút nhưng sau đó lại có lệnh quay đầu lại, trở lại chỗ cũ, một động tác quân sự bất khả thi. Trong thực tế, sư đoàn Thủy quân lục chiến mất đi một số quân cụ một phần vì không thể nào thu hồi quân cụ giữa dòng người tỵ nạn đang chảy siết.

Dĩ nhiên, đến nước này thì Thiệu chơi vơi trên đại dương và đi tìm ống thở. Nhưng cho dù ông ấy có làm gì đi chăng nữa cũng chẳng tạo khác biệt. Trò chơi đã chấm dứt.

Tôi tin chắc rằng ngay khi mà người Việt Nam có cảm tưởng chúng ta sắp bỏ chạy, mọi thứ sẽ sụp đổ. Tôi hoàn toàn đồng ý với Đại sứ Martin ở điểm đó.

Martin rời Việt Nam cùng với phái đoàn Quốc hội vừa đến Việt Nam vì họ có sẵn máy bay, ông ấy có thể quá giang miễn phí. Ông tin rằng mình có thể vận động với một số dân biểu, muốn trở về Mỹ để điều trần trước Quốc hội.

Theo tôi biết thì trong thời gian Martin ở Washington, người ta phát hiện ông mắc một loại bệnh cần phải mổ, do đó, chuyến về Việt Nam bị dời lại. Khi biết người ta không muốn làm ồn ào về chuyện ông phải mổ, ông trở về quê nhà ở North Carolina. Ngay cả Bộ Ngoại giao cũng không tìm ra ông, hơn nữa, ông thuộc loại người thích giữ bí mật. Martin trở lại Việt Nam vào cuối tháng 3, trước khi mất Đà Nẵng và tai nạn máy bay C5A.

Trẻ mồ côi và máy bay rơi

Khi người ta gửi các trẻ mồ côi ra khỏi Việt Nam trên chiếc C5A thì đó là một đề nghị thuần túy đánh động tâm lý quần chúng.

Bác sĩ Phan Quang Đán, phó thủ tướng kiêm bộ trưởng y tế cảm thấy cần phải làm một cái gì đó cho đám trẻ mồ côi. Đại sứ Martin và vài cố vấn cảm thấy nếu đưa số trẻ này đến Mỹ theo số lượng lớn sẽ đánh động dư luận quần chúng, một câu chuyện đầy ắp tình người.

Cùng lúc đó, văn phòng tùy viên quốc phòng DAO có nhiều nữ nhân viên trong tư thế sẵn sàng di tản, nhưng do thủ tục hành chính, họ chưa khởi hành được vì chính phủ Mỹ chưa phát lệnh di tản chính thức.

Ai phải chi cho tiền máy bay đưa họ ra khỏi Việt Nam? Chính phủ Mỹ đúng không? Nếu vậy thì tôi nghĩ ta có thể cho các nữ nhân viên này đi chiếc máy bay quân sự đang trống bụng sau khi bốc hàng hóa xuống, và chỉ đinh họ là những người tháp tùng các trẻ mồ côi, luôn tiện giải quyết luôn chuyện tiền bạc phải kết toán như thế nào.

Có nhiều người vì nhiều lý do khác nhau đã lạm dụng số chỗ ngồi trên chiếc máy bay to lớn này. Vợ tôi cũng ra khỏi Việt Nam với tư cách tháp tùng trẻ mồ côi, nhưng bà ấy đi với Cathay Pacific, một hãng hàng không dân sự, cùng ngày với chiếc C5A rơi.

Lúc bấy giờ CIA chúng tôi có hai bác sĩ, khi máy bay rơi, họ phụ đưa các trẻ vào bệnh viện Seventh Day Adventist ở Sài Gòn (bệnh viện do một giáo phái Tin Lành điều hành). Một trong hai bác sĩ của tôi đầu óc còn tỉnh táo, có mang theo máy ảnh, chụp được rất nhiều ảnh trông rất tang thương.

Tôi cho đại sứ xem ảnh, ông ta suy nghĩ thật lâu để xem có nên công bố số ảnh này hay không. Cuối cùng, ông kết luận rằng những hình ảnh khủng khiếp này, tất cả đều rõ ràng, màu sắc sinh động cho thấy những cơ thể méo mó của phụ nữ và trẻ con, thay vì khơi động lòng thương xót của quần chúng, sẽ tạo ra kết quả ngược lại, làm quần chúng mất tinh thần. Đó chính xác là những gì đã xảy ra tại DAO bấy giờ. Các ảnh này không được phổ biến.

Đằng sau hậu trường

Vài ngày trước khi Thiệu từ chức, một sĩ quan Hungary cao cấp trong Ủy ban ICCS gặp tôi và nói, “Này này, anh phải thực tế, anh phải biết là các anh đã thua rồi.” Tôi trả lời, “OK, tôi thú nhận chúng tôi đã thua.” Rồi ông nói, “Thua trận bắt buộc dẫn đến hậu quả chính trị.” Tôi nói, “Tôi đồng ý với anh.” Ông nói, “Hậu quả chính trị hiển nhiên sẽ là cay đắng, nhưng cái phe mà tôi đại diện cũng không muốn…” — ông ta bỏ lửng phe mà ông đại diện là phe nào — “làm nhục Hoa Kỳ một cách không cần thiết. Có thể làm cái gì đó để không thay đổi kết quả chiến tranh, vì chiến tranh đã chấm dứt, mà là để tạo một kết thúc lẽ ra không nên dẫn đến…” — một lần nữa ông nhắc lại — “làm nhục Hoa Kỳ một cách không cần thiết.”

Tôi mới hỏi: “Anh có ý kiến gì không?” “Thật ra thì,” ông nói, “anh biết đoàn (Hungary) chúng tôi ở Tân Sân Nhất hay nói chuyện với các đồng nghiệp Bắc Việt. Chúng tôi cũng có người ở Hà Nội. Chúng tôi đoán có thể làm một cái gì đó dựa theo những đường nét sau đây. Thiệu phải từ chức. Hoa Kỳ phải hứa không can thiệp công chuyện của Nam Việt Nam ngoài chuyện duy trì một đại sứ quán bình thường. Phía Nam Việt Nam thì phải có một chính quyền gồm những người mà Bắc Việt có thể chấp nhận. Đó là những nét chính.”

Tôi nói, “Vâng, thế thì cám ơn anh. Dĩ nhiên tôi sẽ báo cáo những gì chúng ta vừa trao đổi. Tôi sẽ bàn với đại sứ để sau đó chuyển về Washington, và rồi sẽ nói lại với anh sau. Trong khi chờ đợi câu trả lời từ Washington, anh làm ơn nói chuyện lại với các bạn anh để tìm hiểu một số người nào mà họ xem là có thể chấp nhận được trong chính phủ hộ tôi được không?”

Vài ngày sau đó, Thiệu từ chức. Tôi trở lại gặp ông bạn Hungary và nói, “Thấy chưa, tôi đã thực hiện điểm đầu tiên của anh. Chúng tôi vẫn chưa có câu trả lời dứt khoát (từ Washington). Anh có đề nghị nào về những cái tên chưa?” Ông trả lời, “À, có chứ, nhưng tôi không rành tiếng Việt lắm, cho nên tôi đã ghi ra.” Ông móc cuốn sổ tay ra và đọc cho tôi một số tên, tất cả đều quen thuộc với tôi.

Xong tôi nói, “Tốt lắm, tất nhiên tôi sẽ tiếp tục báo cáo rồi sẽ cho anh biết sau.” Nhưng ông ta nói, “Các đồng nghiệp của tôi muốn nói thêm như thế này nữa, họ nói với tôi rằng khi họ nói các anh phải quyết định nhanh nhanh thì điều đó có nghĩa là trong vòng vài ngày, không phải vài tuần.”

Tôi xin dừng lại ở đây để nói thêm rằng ông đại sứ rất siêu lòng về giải pháp này. Ông nghĩ rằng đây là chuyện mà chúng ta có thể làm được. Nhưng chúng tôi gặp phải phản ứng rất tiêu cực của Kissinger. Kissinger chẳng muốn điều đình gì cả.

Thế rồi chúng tôi gặp lại nhau ngày 26 hoặc 27 gì đó. Lần này, ông nói, “Thôi, tôi nghĩ bây giờ đã quá trễ.” Nói cách khác, khoảnh khắc mà họ xem là thuận lợi để có một thỏa hiệp nào đó đã vuột khỏi tầm tay.

Lý do tôi kể ra chuyện này là vì tôi muốn nói những lời mạnh mẽ nhất có thể được, rằng chúng ta chưa hề có một thỏa hiệp nào và chúng ta chưa hề làm những gì mà phía bên kia muốn chúng ta làm, còn chuyện Thiệu từ chức là hoàn toàn vì những lý do khác, nhưng tôi cứ làm bộ với họ rằng chúng ta có can dự vào chuyện này.

Họ muốn tránh làm nhục Hoa Kỳ một cách không cần thiết, nhưng cuộc thu xếp không thành theo cái nghĩa là người Hungary không còn cảm thấy họ có thể đóng góp một cái gì đó để mang lại giải pháp.

Thiệu từ chức

Ngày Thiệu từ chức là thứ Hai, 21 tháng Tư. Ông đại sứ không nói với Thiệu về chuyện từ chức, nhưng tính đến ngày 19 tháng Tư, khi đại sứ nói chuyện với tổng thống, rõ ràng là Thiệu đã mất tin tưởng với tất cả mọi người, và cũng rõ ràng là mọi người đều thấy Thiệu là trở ngại cho bất kỳ một thu xếp nào, bất kỳ một ngưng bắn dễ chịu nào, nói tóm lại là nếu còn Thiệu thì chẳng làm được bất kỳ chuyện gì.

Một hôm, ông đại sứ gọi tôi vào văn phòng, cho biết ông vừa đi gặp Tổng thống Hương và Hương cho biết không thoải mái khi Thiệu vẫn còn ở Việt Nam. Hương nghĩ rằng sự có mặt của Thiệu làm loãng đi quyền lực của Hương và Hương coi như bị tê liệt, bao lâu mà Thiệu vẫn còn đó. Hương khẩn thiết quay sang Đại sứ Martin bởi vì chỉ có Hoa Kỳ mới ở vào vị trí có thể làm gì đó để giải quyết chuyện này. Hương còn nói đưa Thiệu ra khỏi Việt Nam cần phải làm trong vòng tuyệt đối bí mật.

Thật vậy, Đại sứ Martin, một khi nghe đến tuyệt đối bí mật, nếu suy luận một cách hợp lý, thì ông bèn nghĩ ngay đến CIA. Ông kể câu chuyện của Hương và hỏi tôi: “Liệu anh có làm được không?”

Tôi trả lời, “Vâng, tôi làm được, thưa Đại sứ, nhưng với một số điều kiện. Ông cứ để yên mình tôi làm. Ông giao nhiệm vụ cho tôi thì cứ để tôi làm, đừng làm theo kiểu một nhóm, ông chịu không?” Hôm đó phải là ngày 24.

Mọi chuyện xảy ra dồn dập sau ngày đó. Tôi biết chỗ để tìm ra chiếc máy bay thích hợp. Tôi sử dụng Tướng Timmes làm đầu mối liên lạc chính (với chỗ có máy bay).

Bấy giờ Thiệu đang ở căn biệt thự bên trong bộ Tổng tham mưu. Các tướng lãnh Việt Nam đều có biệt thư trong khu vực gần Tân Sơn Nhất này.

Chúng tôi đồng ý với một kế hoạch hành động. Có một vài chuyện cần phải lo lắng. Lo lắng về công luận. Lo lắng phe quân đội bất tuân kỷ luật có thể xen vào, một số sĩ quan trung cấp muốn lấy tiếng trong lịch sử (như đã từng xảy ra đảo chánh và dội bom). Lo lắng về các trạm kiểm soát của cảnh sát trên đường vào Tân Sơn Nhất, các trạm này đã có sẵn, chẳng liên quan gì đến chuyện Thiệu ra đi.

Vì thế, chúng tôi phải bịa ra một câu chuyện, giả vờ đi dự một buổi liên hoan ở Bộ Tổng tham mưu. Chúng tôi dùng các xe màu đen bốn cửa thông thường của Mỹ, trong đó có xe đại sứ, xe tôi, xe phụ tá của tôi, vừa đủ để chở từ 10 đến 12 người, cọng thêm các tài xế, cọng thêm Timmes, cọng thêm tôi, cọng thêm hành lý.

Chúng tôi dặn mỗi người chỉ được mang một kiện hành lý và hẹn gặp nhau tại biệt thự của Thủ tướng, là tướng Khiêm. Lý do chọn nhà của Khiêm thứ nhất nhà này rộng nhất, thứ hai ít gây chú ý hơn nhà của Thiệu.

Chúng tôi cũng đồng ý sẽ bay tới Đài Loan, nơi Thiệu có ông anh làm đại sứ, ông này sẽ thu xếp với nhà chức trách Đài Loan để cho mọi người nhập cảnh. Hơn nữa, Thủ tướng Khiêm trước đây đã từng làm đại sứ ở đó nên ông cũng có những quen biết riêng.

Khi chọn Đài Loan làm điểm đến, tôi cũng chịu ảnh hưởng bởi khả năng của chiếc DC-6. Đài Loan là điểm xa nhất mà loại máy bay này đến được mà không cần tiếp nhiên liệu.

Về phía tài xế thì tôi chọn những người mà tôi nghĩ là hay nhất, đáng tin cậy nhất, và có tinh thần cao nhất. Dĩ nhiên, tôi không muốn dùng tài xế người Việt trong trường hợp này.

Một trong những tài xế là Frank Snepp (ngạch Phân tích gia CIA, sau 75 viết cuôn Decent Interval, cũng thuật lại những ngày cuối cùng mất miền Nam.) Timmes ngồi ghế hành khách vì cấp bậc anh ta không cho phép anh lái xe và ngạch trật của tôi cũng vậy.

Tiếp theo là tìm một cấp đại tá cảnh sát Việt Nam được biệt phái từ quân đội sang, tôi muốn có “một người nào có quyền ra lệnh” để lỡ gặp những người canh gác có thắc mắc, hỏi han làm khó.

Thật ra tôi nghĩ chắc chẳng có ai làm khó khi thấy bốn chiếc xe Mỹ do bốn người Mỹ lái, họ sẽ nhận ra xe của đại sứ Mỹ đi họp.

Chắc chắn sẽ không có vấn đề gì nhưng tôi vẫn muốn có ông đại tá quân đội biệt phái sang cảnh sát để phòng hờ trường hợp có quá đông người trên các xe.

Chúng tôi không rõ Thiệu sẽ mang theo người nào. Chúng tôi biết đích thân Thiệu sẽ đi, Khiêm cũng vậy, nhưng không biết số người còn lại gồm những ai.

Do đó, chúng tôi mang theo một số giấy tờ đã ký sẵn nhưng tên thì để trống, để Timmes sẽ điền vào bằng tay. Chúng tôi sẽ đưa những giấy tờ này cho trưởng phi cơ và dặn, “Khi nào bạn đến Đài Loan, chúng tôi sẽ thông báo cho giới chức quân sự Mỹ, bạn phải xin nói chuyện với giới chức quân sự Mỹ cao cấp nhất ở đó, và trao cho người đó bao thư này, trong đó có tất cả giấy tờ về hành khách.”

Cùng khi ấy, một chiếc xe khác đưa ông đại sứ đến thẳng máy bay vì ông muốn từ giã Thiệu. Trước đó, tôi nói với ông, “Tôi không muốn ông đi cùng xe với tôi loanh quanh khắp thành phố, như vậy sẽ tạo thêm rủi ro.” Chúng tôi đổi xe với nhau, ông ấy dùng xe tôi, tôi dùng xe ông.

Mọi việc diễn ra đúng y bon như đồng hồ Thụy Sĩ, giống như mọi chuyện thường xảy ra khi chúng tôi làm một mình. Chúng tôi đưa mọi người đến máy bay an toàn, đưa họ cùng hành lý lên máy bay, và máy bay cất cánh.

Tôi đi cùng xe với Thủ tướng. Nếu tôi không lầm, tướng Timmes đi với Thiệu. Không khí rất êm ả, không nghe tiếng khóc. Bà con họ đã đi hết rồi.

Thật ra tôi ngạc nhiên. Tôi ngạc nhiên bởi vì trong số tất cả những người thân cận với Thiệu, người duy nhất mà ông muốn mang theo lên máy bay là cựu Thủ tướng Khiêm. Cái này hơi buồn cười bởi vì trong những năm trước đó, các quán cà phê ở Sài Gòn đồn rằng có sự kèn cựa giữa Thiệu và Khiêm, người này sẽ đẩy người kia đi, đại loại như vậy. Thật vậy, tôi không hề muốn kể công bởi vì thực sự tôi có quan hệ tốt với Thủ tướng, tôi luôn luôn đánh giá ông là người trung thành với Thiệu.

Đêm hôm đó có tất cả 14 người đi trên phi cơ, toàn là đàn ông.

Bữa đó tôi lo lo, lỡ có chuyện gì không vui xảy ra nếu có người biết được Thiệu có mặt trong đoàn xe. Nhưng tôi lại nghĩ thế nào dân Việt Nam cũng phân biệt được giữa một đoàn xe trông có vẻ quan trọng của tòa đại sứ Mỹ khác với cách di chuyển thường lệ của Thiệu trong thành phố bằng chiếc Mercedes cũ.

Lúc đó trời tối và tôi nghĩ khó có chuyện xen vào công việc của bốn chiếc xe Mỹ. Chiếc dẫn đầu là chiếc Chevrolet Caprice bọc thép của đại sứ, trong xe có tôi, có ông đại tá cảnh sát bên cạnh. Vấn đề lớn nhất của tôi là rủi cảnh sát chận lại hỏi giấy tờ và chiếu đèn sáng vào bên trong thì họ sẽ nhận ra Thiệu và Khiêm.

Nhưng trong thực tế, khi bốn chiếc xe trông có vẻ quan trọng tiến gần sát trạm kiểm soát của cảnh sát, mọi người đứng nghiêm và chào tay; và đó là điều tôi mong đợi.

Thực ra, kinh nghiêm về thứ tâm lý này tôi đã học được sau lần đưa một nhân vật quan trọng đào thoát khỏi Đông Berlin trên một chiếc xe loại lớn như vậy, chúng tôi tính toán rằng khi lính gác Soviet thấy một chiếc xe loại này, họ sẽ chào tay. Và họ chào thật.

Số vàng để lại

Đêm hôm đó, Thiệu không mang theo một tí vàng nào. Chuyện đó (người ta nói Thiệu mang vàng đi) là chuyện ba láp. Đương nhiên là ông không mang. Không một ai có đầu óc tỉnh táo mà lại bỏ vàng trong va li kêu leng keng như vậy, trời ạ. Tôi quen một người Việt mang vàng đi và tôi biết số vàng này được nén chặt và bọc lại trong lớp quần áo có giây thun hoặc băng keo cột lại. Chẳng ai muốn thứ này kêu lục cục trong túi hành lý.

Sự thực là kho dự trữ vàng của miền Nam nằm yên tại chỗ và vẫn còn đó khi đạo quân miền Bắc vào. Ngân hàng Quốc gia Việt Nam quản lý số vàng đó, được định giá từ 18 đến 20 triệu đô la. Cái giá đó là tính theo giá một ounce vàng là 35 đô la. Nhưng khi Nixon đánh tụt giá đồng đô la vào năm 1971 thì 75 đô la mới mua được một ounce. Như vậy ta có thể nói số vàng dự trữ tại thời điểm tháng Tư 75 là gấp ba hoặc bốn lần con số nói khi trước.

Thời kỳ đó, uy tín về giao dịch tài chính quốc tế của Nam Việt Nam hầu như là con số không, (rất khó vay mượn ai) giữa lúc Quốc hội Mỹ rề rà trong chuyện viện trợ, nếu không muốn nói là bác bỏ cho xong.

Như thường lệ, mỗi khi cần có ý kiến táo bạo, thì Đại sứ Martin có ngay. Ông đề nghị Nam Việt Nam gửi số vàng này cho cơ quan Dự Trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED-tương đương Ngân hàng Trung ương Mỹ) dùng đó làm thế chấp để mua chịu vũ khí. Thiệu chấp nhận ý kiến này.

Khi đó, hãng máy bay chở hàng Basel Air, công ty con của hãng hàng không Thụy Sĩ Swiss Air, tình cờ có một máy bay ở Sài Gòn. Chính phủ Việt Nam nói với Basel Air, “Chúng tôi định gửi số vàng này sang cơ quan Dự Trữ Liên bang Hoa Kỳ, các bạn có thể chở theo kiểu hàng hóa thương mại thông thường được không?” Phía Thụy Sĩ suy nghĩ một hai ngày rồi nói không. Lý do là bảo hiểm, họ nói họ không có cách chi mua được bảo hiểm để có thể chở 70 triệu đô la vàng ra khỏi Sài Gòn.

Chính phủ Việt Nam bèn quay sang Không quân Mỹ. Câu chuyện được mang ra bàn ở Hội đồng An ninh Quốc gia. Không quân Mỹ dễ dàng chở một tấn rưỡi vàng này đi chỗ khác, nhưng không thể mua bảo hiểm khi chở trên một máy bay quân sự, chấm hết.

Cục than nóng này mới chuyền sang tay các luật gia của Bộ Ngoại giao. Suốt thời gian đó, số vàng nằm yên tại Ngân hàng Quốc gia ở Sài Gòn. Làm sao mua bảo hiểm cho chuyến hàng nếu dùng máy bay quân sự? Đề tài này giúp các vị luật gia của Bộ Ngoại giao có việc làm trong suốt mấy ngày.

Trong khi đó, Thiệu từ chức, miền Nam có nhóm lãnh đạo mới. Ông Hương hôm trước nói gửi đi, hôm sau lại nói không gửi. Cuối cùng ông nghe theo Bộ trưởng Kinh tế Nguyễn Văn Hảo, bạn của Denny Ellerman (tiến sĩ, tùy viên kinh tế tại tòa đại sứ). Hảo kết luận rằng cách hay nhất là để số vàng lại bởi vì tình hình bây giờ khác với tình hình lúc Martin đề nghị; hơn nữa, nếu có nhận thêm được viện trợ quân sự của Mỹ nhờ số vàng này thì số viện trợ đó cũng không đến kịp lúc để giúp giải quyết vấn đề, và uy tín của miền Nam sẽ khá hơn nếu giữ số vàng lại trong nước.

Rút cục số vàng vẫn nằm lại Sài Gòn, Thiệu không mang đi chút nào và trong hành lý ông ta cũng không có vàng. (Các nhà sử học sau này có nhiệm vụ “làm rõ” xem số vàng đó cuối cùng rơi vào tay ai, đã được chia chác như thế nào giữa những người trong “bên thắng cuộc”).

Đêm giã từ

Trời tối đen như mực khi chúng tôi ra đến thân máy bay. Chiếc phi cơ chỉ bật những đèn nhỏ. Các chiếc xe của chúng tôi cũng bật đèn nhỏ để tiến đến phi cơ chứ không bật đèn lớn. Đó là một chiếc cánh quạt DC-6, loại cánh quạt cuối cùng của Mỹ. Máy bay đã từng được sử dụng cho những dịp vui chơi, tôi đã từng đi trên đó cho nên tôi biết nó hiện hữu.

Khi Đại sứ Ellsworth Bunker (trước Martin, báo chí Việt Nam đặt cho biệt danh Ông Già Tủ Lạnh) làm đám cưới với bà Carol Lace, đại sứ ở Nepal, thì Bunker lúc đó ở lớp tuổi 70; trong một dịp gặp Tổng thống Johnson, Bunker than, “Thưa tổng thống, tôi sắp gặp một vấn đề. Tôi không muốn bỏ chức đại sứ ở Sài Gòn, còn Carol thuộc ngạch FSO (ngoại giao chuyên nghiệp) được bổ nhiệm làm đại sứ, một chuyện rất hiếm cho phụ nữ, Carol không muốn bỏ qua cơ hội này. Tổng thống có kế gì giúp chúng tôi không?”

Tổng thống Johnson trả lời, “Lạy Chúa tôi, nếu một người ở độ tuổi ông vẫn còn muốn gần gủi thường xuyên với một bà vợ mới thì tôi sẽ tìm cho ông một chiếc máy bay.” Thế là Johnson moi ở đâu ra chiếc máy bay này và giao cho Bunker, và Bunker dùng nó để bay đi Katmandu.

Có lần ông bảo tôi đi theo. Máy bay rất đẹp, bên trong trang trí đầy đủ, nhưng bay rất chậm, cánh quạt mà. Chiếc đó là của Không quân và khi hai vợ chồng đại sứ không còn ở Nepal nữa, máy bay đưa về đậu tại Thái Lan để các quan lớn Không quân dùng.

Tôi nhớ đến nó và bảo, “Đúng là chiếc mà chúng ta sẽ dùng vì nếu dùng máy bay phản lực sẽ tạo nhiều hỗn loạn.”

Buổi tiếp tân quan trọng cuối cùng mà tôi đến dự là cái đêm hôm đó. Nó được tổ chức tại tư thất của đại sứ Ba Lan, nhân tiện để ra mắt tân trưởng phòng Chính trị của đại sứ quán Ba Lan cho giới ngoại giao có mặt ở Sài Gòn. Mọi người đều đến, tất cả đại sứ còn ở lại Sài Gòn đều có mặt.

Người trưởng phòng mới nhận nhiệm sở nói rằng ông ta nóng lòng muốn gặp tôi, dĩ nhiên là tình hình bây giờ đã khác trước. Ông ta muốn biết quan điểm của tôi về tình hình, chúng tôi hẹn nhau ăn trưa một tuần nữa, tức là ngày 1 tháng 5. Ông ta nói trước tiên ông phải giải quyết vài chuyện và một tuần nữa sẽ ăn trưa với tôi. Câu chuyện dừng lại ở đó, dù tôi vẫn hoàn toàn mong đợi đến ngày 1 tháng 5 có dịp gặp người bạn đồng nghiệp Ba Lan, ngoài những chuyện khác.

Đại sứ Martin không thích đi dự mấy cái màn tiếp tân này, nhưng tối hôm đó, trước tình trạng thành phố lên cơn sốt và nhiều chuyện khác, ông nói, “Tôi cũng sẽ đi dự buổi tiếp tân, nhưng chúng ta sẽ đi riêng,” do đó, chúng tôi đổi xe với nhau ở phi trường.

Trước khi dự tiếp tân, tôi ghé văn phòng để gửi một công điện (về Washington) — tôi viết ra trước và đọc qua máy vô tuyến, sau khi nói mật mã mà tôi và nhân viên của tôi ở đầu kia đã thỏa thuận. Đại khái đó là cái ngày mà tôi tiễn Thiệu ra khỏi Việt Nam.

Ngày ra đi

Vào cái ngày tôi rời Sài Gòn, tôi rất chán đời đến độ gần như muốn ngã quỵ.

Màn cuối của vở kịch mở ra vào thứ Hai. Dương Văn Minh lên nhậm chức đêm hôm đó, và ngay khi ông dứt bài diễn văn nhậm chức, Sài Gòn đổ trận mưa to. Nước mưa tuôn xối xả. Hơi sớm vì chúng tôi chưa bước vào mùa mưa.

Thế rồi xảy ra vụ máy bay cải tiến (máy bay A-37 trước đây dùng để huấn luyện, sau được thêm vài bộ phận để biến thành máy bay tác chiến.) Như các bạn biết đấy, đó là những máy bay Mỹ có gắn thêm hai bình xăng phụ 50 ga-lông, lái bởi các phi công do Bắc Việt không chế, họ bỏ bom xuống Tân Sơn Nhất (nhóm Nguyễn Thành Trung.) Lúc đó, chúng tôi vẫn còn ở trong văn phòng, dù khi ấy vào khoảng 7 giờ. Chúng tôi vẫn còn ở văn phòng vì thứ nhất, giờ đó ở Sài Gòn chẳng có nhiều chuyện phải làm, thứ hai vì giờ giấc 12 tiếng khác nhau giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, buổi tối ở Sài Gòn là buổi sáng ở Washington. Do đó, chúng tôi muốn gửi tối đa các thông tin cho Washington trước khi bên đó người ta bắt đầu làm việc.

Trở lại chuyện chúng tôi đang ở văn phòng thì nghe tiếng nổ, tôi bèn chui xuống gầm bàn, tôi còn nhớ rõ cái bàn mà tôi chui xuống là ở trong phòng của trưởng ban báo cáo. Nhân viên trong ban có nhiệm vụ soạn các báo cáo tình báo trước khi chuyển đi bằng máy điện báo. Chúng tôi rất hãnh diện về các báo cáo này bởi vì mặc dù trong tình hình dầu sôi lửa bỏng, chúng tôi vẫn biên tập, chỉnh sửa báo cáo rất chính xác theo tiếng Anh, giống như dân làm báo giỏi.

Nhìn xung quanh, tôi thấy nhiều báo cáo viên cũng chui xuống gầm bàn như tôi, và một hình ảnh mà tôi không bao giờ quên, đó là có một nữ báo cáo viên xinh xắn, dù ở dưới gầm bàn, cũng cố với tay lấy chiếc máy đánh chữ xuồng để gõ tiếp, nội dung như sau, “Nơi nhận: Washington. Nơi gửi: Sài Gòn. Báo cáo tình hình lúc 19 giờ địa phương. Nhiều tiếng nổ không rõ xuất xứ rung chuyển khu trung tâm thành phố. Mặc dù vẫn còn nổ chung quanh chúng tôi, không ai biết chuyện gì xảy ra.”

Chẳng mấy lúc, mọi chuyện đã rõ, chúng tôi xem đó là cách trả lời của Bắc Việt cho bài diễn văn nhậm chức của Minh.

Ông ta nói sẽ tiếp tục chiến đấu và nói toàn những chuyện ngu xuẩn mà trước đó một tháng ông không hề nói. Theo tôi, đây là cách minh họa thực tế của Peter Principle (Nguyên lý Peter, nguyên lý này cho rằng một người có thể xuất chúng trong một ngành nghề nào đó, có thể leo tên tột đình, nhưng nếu cứ tưởng người đó giỏi, đưa sang làm ngành nghề khác cũng xuất sắc thì người đó làm hỏng bét. Ý muốn nói Minh tốt về quân sự nhưng dốt về chính trị.) Người leo lên đỉnh cao của sự bất tài.

Dù có vụ bỏ bom, mọi chuyện ở Sài Gòn vẫn chạy tốt vào thời điểm đó. Quả là một nghịch lý theo cái nghĩa từ suốt tuần qua, mọi việc đều chạy đều. Điện lực tốt, điện thoại tốt, nguồn cung cấp thực phẩm cũng OK, có lẽ ngoại trừ thiếu một chút xà-lách.

Tối đó tôi đi ngủ trễ nhưng độ bốn rưỡi lại thức giấc bởi những tiếng nổ nữa. Nghe như tiếng đạn đại bác đang tới. Tôi gọi cho nhân viên trực của tôi ở tòa đại sứ. Ta cần phân biệt nhân viên trực tại đó. Có nhân viên trực của tòa đại sứ ngoài lính gác của Thủy quân lục chiến, và có nhân viên trực của CIA. Theo truyền thống, nhất là tại Sài Gòn, CIA chúng tôi có hai nhân viên trực lúc nào cũng phải có mặt ở tòa đại sứ. Không chỉ khi nào cần mới có mặt, mà luôn luôn ở bên trong tòa nhà.

Tôi nghĩ hợp lý nhất là gọi người trực của tôi. Tôi hỏi, “Cho tôi biết những gì anh biết.” Anh trả lời không biết gì nhiều vào lúc này, chỉ biết là có pháo kích vào Tân Sơn Nhất. Một Thủy quân lục chiến đã lên trên sân thượng và từ đó báo cáo thấy nhiều đốm cháy, anh ta đã hỏi bạn đồng ngũ ở DAO (nằm gần Tân Sơn Nhất) nhưng trời vẫn còn tối, họ chẳng biết gì dứt khoát. Nhưng điểm đầu tiên được biết là có thiệt hại đáng kể và có hai Thủy quân lục chiến chết.

Tôi nói, “Thôi được, tôi thấy có vẻ khá nặng đấy. Cũng may là có anh trực ở đây.” Hóa ra anh ta trưởng ban tài vụ của tôi. Tôi bèn ra lệnh, “Hãy làm sẵn các bao thư khởi hành.”

Bao thư khởi hành là những phong bì trong đó có để sẵn những dặn dò hoặc một số điện thoại của tòa đại sứ hay cơ quan khác của Mỹ ở Đông Á. Mỗi bao thư còn có nhét 1.500 đô la Mỹ và một số loại tiền nước khác mà chúng tôi có trong tay. Mục đích phát cho nhân viên các bao thư này để khi họ ra được bên ngoài và bị mất liên lạc, họ cũng có thể tự xoay sở đến được nơi nào đó an toàn.

“Anh bắt đầu chuẩn bị bao thư là vừa,” tôi nói, và cho anh biết tôi sẽ tới tòa đại sứ.

Tôi là người đầu tiên tới nơi. Bấy giờ Thủy quân lục chiến đã có thêm thông tin từ DAO. Dựa vào đó, tôi nghĩ cần huy động mọi người. Tôi gọi ông đại sứ và nói, “Tôi rất có lỗi đã gọi ông vào lúc sáng sớm như thế này — có lẽ ông chỉ mới ngủ được hơn ba tiếng — tôi rất có lỗi đã gọi ông nhưng tôi nghĩ ông phải đến.” Ông trả lời sẽ đến.

Tòa đại sứ có thủ tục là nếu ai gọi cho mình thì mình phải gọi tiếp cho bốn người khác và cứ thế mà tiếp tục. Chúng tôi cho áp dụng thủ tục này.

Đại sứ trông rất hốc hác sáng sớm hôm đó. Hốc hác theo nghĩa đen hẳn hòi. Ông ta bị viêm phế quản khá nặng, và đến khi đưa ông ra được chiến hạm, bác sĩ cho biết ông bị viêm phổi. Giọng ông khàn khàn, nói năng rất khó. Ông có thể thì thầm, nhưng cũng khó nghe. Nhưng ông tỉnh táo 100 phần trăm, có điều là nói không được.

Khi Kissinger gọi, ông khó làm Kissinger hiểu được, nhất là đường dây điện thoại cũng không tốt, vì thế ông cứ thì thầm để tôi lập lại cho Kissinger. Nhưng ông cũng không nghe rõ những gì Kissinger nói.

Ngày hôm đó bắt đầu như vậy, và tình trạng này kéo dài suốt ngày.

Thế rồi ông đại sứ đòi ra Tân Sân Nhứt, bởi vì cái tính của ông là như vậy. Dù ông có vài ông tướng Không quân ở đó, nhưng khi họ báo cáo với ông là máy bay có thể đáp, ông vẫn không tin. Ông muốn thấy tận mắt.

Trời đã sáng tỏ, các phi công của Hạm đội 7 đã sẵn sàng, các trực thăng đã bơm đầy xăng, mọi thứ đã lên dàn phóng.

Rồi buổi sáng hôm đó, khoảng 8 giờ 30 hoặc sớm hơn một chút, chúng tôi nhận lệnh sẽ không di tản. Lệnh bảo chỉ giảm số nhân viên tòa đại sứ, sẽ giữ lại tòa đại sứ ở Sài Gòn với số nhân viên là 180 người, trong đó có 50 người của CIA, nhưng nhóm 50 người đó phải phụ trách công tác thông tin liên lạc cho tòa đại sứ. Còn các trưởng phòng khác trong tòa đại sứ — từ kinh tế, có 8 người, chính trị, có 16 người, y tế, tài chính, hành chính — sẽ nhận lệnh từ Washington, có thể là lệnh của Kissinger, thông qua đại sứ.

Tôi chưa hề nhìn thấy lệnh này trên giấy tờ mà chỉ qua lời của Đại sứ vào buổi sáng hôm ấy.

50 người của CIA phải lo vấn đề thông tin liên lạc của tòa đại sứ. Tôi trở về văn phòng, triệu tập các phụ tá cao cấp.

Vào lúc này, nhân viên CIA của tôi có tại hàng khoảng trên 200 một chút. Tôi nói, “Các bạn, chúng ta giảm xuống còn 50 người nhưng phải phụ trách công chuyện thông tin liên lạc cho tòa đại sứ nhiều hơn trước. Bây giờ thử tính xem 50 người đó là ai. Người đầu tiên là tôi.”

Chuyện này không đơn giản vì không giống như bên Hải quân, nhân viên CIA không thể đổi vai cho nhau. Mỗi người có một chuyên ngành riêng. Người thì báo cáo, người thì hoạt động bên ngoài, người thì phân tích, tôi cũng cần người biết nhiều ngôn ngữ.

Cần phải giữ những người nói được tiếng Việt. Cần phải giữ vài người biết tiếng Ba Lan để giao thiệp với họ trong ủy ban ICCS. Không có vấn đề với tiếng Hungary vì không có ai ngoài tôi ra biết tiếng này. Tôi mất vài tiếng đồng hồ vòng quanh giải quyết chuyện này.

Tôi cũng phải xem người nào sắp mãn nhiệm kỳ, bởi vì nếu ngày mãn nhiệm là đầu tháng 5 thì không lý do gì giữ họ lại. Hoặc ngay khi họ có chương trình trở về Mỹ vào tháng 7, tôi cũng không giữ. Tôi cũng xét đến hoàn cảnh gia đình của họ, vì biết đâu chúng tôi sẽ rơi vào tình huống xấu, giống như hồi 1954 ở Hà Nội, chúng tôi có lãnh sự quán ở đó, nhưng mất liên lạc với họ, dù họ không bị giữ làm con tin. Họ coi như bị giam lỏng bên trong lãnh sự quán nhưng chẳng có ai bận tâm giải cứu họ.

Lệnh tòa đại sứ ở lại cũng được chuyển cho hạm đội đang ở ngoài khơi. Tư lệnh bấy giờ là Đô đốc Noel Geyler. Ông ta đâu phải là dân chính trị chuyên nghiệp, vì thế, ông nói, “Thôi thì bây giờ tòa đại sứ ở lại, chúng ta có thể cho phi công đi ngủ trở lại.” Xăng được hút ra khỏi máy bay vì đó là quy định của tàu khi có máy bay đậu. Thế là máy bay được đem bỏ trở lại dưới hầm tàu.

Bấy giờ là 9 giờ sáng hoặc trễ hơn một tí. Cuối cùng có lệnh lúc 11 giờ 30 là tất cả chúng tôi phải di tản.

Tôi không rõ lệnh này đến ông đô đốc lúc mấy giờ, nhưng Đại sứ Martin nhận được lúc 11 giờ 30. Brent Scowcroft (cố vấn An ninh Quốc gia) chắc đã thông báo cho Bộ Quốc phòng, nhưng giờ đó bên Mỹ là buổi tối, có lẽ người nhận thông báo không có mặt để thi hành.

Tôi không biết khi nào thì ông đô đốc nhận được lệnh, nhưng sau đó, khi tôi gặp ông trên tàu, tôi hỏi, “Chuyện gì xảy ra vậy?” Ông trả lời, “Chẳng có chuyện gì. Ngay khi nhận lệnh di tản, tôi đã ra lệnh bơm xăng các máy bay, tôi dựng đầu các phi công dậy, nhưng rồi lại có lệnh phải đưa một lực lượng Thủy quân lục chiến đến giữ an ninh cho cuộc di tản. Anh biết đấy, số binh sĩ này đâu có đủ trên chiếc tàu có trực thăng, chúng tôi phải đi thu góp Thủy quân lục chiến từ các chiến hạm xung quanh, tập trung họ lại trên chiếc tàu có trực thăng. Tất cả như vậy phải mất thời gian.”

Giờ đây, nếu có ai hỏi tôi có ngạc nhiên về những gì xảy ra hay không, tôi sẽ trả lời tôi chẳng có gì ngạc nhiên. Tôi vẫn luôn nghi ngờ về năng lực của quân đội Mỹ có thể phản ứng thật mau lẹ trong trường hợp có chuyện khẩn cấp xảy ra. Quân đội Mỹ có lối tổ chức rất quan liêu. Lẽ ra trước đó 24 tiếng, khi biết tình hình Sài Gòn đang xảy ra như vậy, người ta phải thu xếp để các Thủy quân lục chiến ở gần các trực thăng, thay vì phân tán đi các tàu khác nằm trên biển mênh mông.

Náo loạn, bát nháo

Thế rồi một chuyện có thể không tiên liệu trước đã xảy ra. Một khi tin tức được loan truyền khắp Sài Gòn rằng người Mỹ sẽ ra đi, người ta đùng đùng đổ về những con đường chung quanh tòa đại sứ, giao thông tắc nghẽn trong khu vực. Ở những khu vực khác còn đi được, chung quanh tòa đại sứ thì không hề. Do đó, kế hoạch dùng từng đoàn xe buýt xuất phát từ tòa đại sứ chở người di tản ra DAO coi như rất khó thực hiện, bởi vì chỉ cần hé cổng vửa đủ cho xe buýt lọt ra, cả tòa đại sứ sẽ bị tràn ngập.

Trước buổi sáng hôm ấy nhiều ngày, chúng tôi đã bắt đầu hủy hồ sơ, tài liệu, hủy một cách có hệ thống.

CIA chúng tôi có quy luật hay, đó là bất cứ tài liệu gì có ở thực địa cũng phải có một bản sao nằm ở Mỹ. Mỗi khi có nhiệm sở CIA nào mất một tài liệu gì đó, thì chỉ là chuyện nhỏ. Do đó, chúng tôi có thể hủy tất cả. Thật vậy, trong những giờ còn lại mà chúng tôi ở đó, chúng tôi đã rà soát tất cả các tài liệu để có thể hủy một cách có phương pháp, những tài liệu nào mà có thể gợi ý rằng người Việt này nọ đã từng giao thiệp gần gũi với chúng tôi. Tôi có một anh bạn vẽ bức tranh tặng tôi và có ký tên trên đó, những loại như vậy cũng chắc chắn bị hủy. Người Việt Nam có thói quen tặng những tấm lắc kỷ niệm khi chúng tôi đến thăm họ. Những tấm ấy cũng dứt khoát phải hủy.

Về cây me trong sân tòa đại sứ hay được nhiều người nói đến, trong tất cả các buổi họp tại tòa đại sứ mà tôi có dự, tôi chẳng bao giờ nghe bàn về chuyện chặt hạ nó. Nhưng tôi vẫn giữ nhiều cảm xúc về nó bởi vì nhờ có nó mới đánh giá được đẳng cấp trong tòa đại sứ.

Xung quanh tàng cây me có một khoảng trống để đậu xe. Nếu xe anh đậu ngoài bóng mát của cây, xe anh bên trong sẽ nóng như lò lửa. Xe của đại sứ được đậu trong bóng mát, nếu xe anh cũng đậu trong bóng mát thì chứng tỏ anh cũng thuộc cấp cao.

Đương nhiên tôi vẫn nhớ đến cây me đó vì nó có một chức năng giá trị. Nhưng nếu nói một cách nghiêm chỉnh, có liên quan đến di tản, tôi chưa hề nghe ai nói gì về cây me đó. Nhưng cũng dĩ nhiên là nếu cần đáp một chiếc trực thăng xuống bãi đậu xe của tòa đại sứ, chặt hạ một cái cây cản đường cũng hợp lý thôi, khỏi cần mang ra bàn cãi. (Câu chuyện cây me cũng được nhắc tới trong một bộ phim tài liệu về những ngày cuối cùng của Mỹ tại miền Nam Việt Nam.)

Một khi ông đại sứ đã rời khỏi Việt Nam, vào sáng hôm sau, tôi không có lý do gì để ở lại đó, và nhân viên của tôi cũng không thể ra đi nếu tôi còn ở lại. Người phó của tôi nhất định không đi, bao lâu mà tôi còn đó. Rút cục tôi quyết định gửi người đi theo thứ tự không cần thiết ở một mức độ nào đó.

Khi tôi nói không cần thiết không có nghĩa là tôi hạ thấp giá trị người đó mà vì công việc của người đó đã chấm dứt so với công việc của người khác. Thực ra, tại thời điểm đó, tôi có thể gửi hầu hết các báo cáo viên về Mỹ vì họ chẳng còn gì để báo cáo. Tôi cũng có thể gửi những người chịu trách nhiệm tại các Quân đoàn 1, 2 và 3. Họ chẳng còn gì để chịu trách nhiệm. Nhưng tôi có thể giữ những người trách nhiệm ở vùng đồng bằng sông Cửu Long (Quân đoàn 4) vì tôi chưa nắm vững tình hình ở đó. Tôi có thể gửi nhân viên hành chính. Tôi không cần nhân viên phòng nhân sự nữa. Đó là cách tôi giải quyết xem ai đi và khi nào đi. Mọi chuyện diễn ra trôi chảy. Chúng tôi chả bao giờ lo xảy ra chuyện tòa đại sứ bị đánh chiếm, hoàn toàn không.

Có lẽ vấn đề lớn cuối cùng mà tôi và nhân viên tôi lo lắng là làm thế nào đưa một số người Việt vào bên trong tòa đại sứ.

Bấy giờ, tòa đại sứ bị bao vây, theo nghĩa đen, bởi cả chục ngàn người, đông đến độ muốn tiến gần đến cổng cũng đã là khó. Nhưng chúng tôi vẫn còn một số người bên ngoài mà chúng tôi hết sức muốn đưa vào bên trong để di tản, ví dụ trưởng phòng thông tin tình báo, tư lệnh phó cảnh sát, trong thực tế là một vị trí cảnh sát lo về chính trị. Chúng tôi còn phải lo cho vợ và các con của một trung tướng tâm lý chiến, chúng tôi có Bộ trưởng Quốc phòng Trần Văn Đôn, chúng tôi có trưởng ban nghi lễ và gia đình, tất cả còn bên ngoài tòa đại sứ. Làm thế nào giúp họ di tản bây giờ?

Tôi liên lạc được với họ. Tướng Đôn xoay sở leo lên được một trực thăng đáp xuống sân thượng một khu chung cư mà lẽ ra không được đáp, đây cũng là một câu chuyện riêng biệt. Lúc bấy giờ tôi hỏi xem có ai tình nguyện đi sau cùng hay không, có hai anh chàng khá lực lưỡng và quyết chí đưa tay lên, và nhờ họ ra đứng gần hàng rào mà chúng tôi cũng nhấc bổng lên được vào bên trong một số người mà chúng tôi muốn đưa đi.

Thấy có vài sĩ quan quân đội trong đám đông, chúng tôi đặt điều kiện với họ nếu giúp tìm ra được trong đám đông những người mà chúng tôi muốn đưa đi thì chúng tôi sẽ đưa họ đi theo, và họ đã làm được.

Suốt ngày hôm đó chúng tôi cũng điều đình với một số nhân viên cảnh sát. Nếu họ trà trộn bà con họ vào nhóm chúng tôi và đưa được cả đám lên xe buýt hoặc lên máy bay thì họ và bà con của họ cũng được đi luôn. Các cuộc thu xếp có vẻ rất thành công. Dàn xếp với cảnh sát thì thân thiện hơn vì chúng tôi quen và tin họ, và họ cũng tin chúng tôi. Có điều hơi buồn cười là cái hôm cuối cùng đó, các đoàn xe của chúng tôi được hộ tống bởi một số xe mô-tô của phủ tổng thống, và họ đã hộ tống được nhiều người đến các địa điểm tập họp khác nhau.

Trong sân của tòa đại sứ, chúng tôi cho các xe hơi đậu quay mũi xe vào giữa sân, để máy nổ và bật đèn lên hết cho đến khi hết xăng hoặc hết bình điện.

Rồi chúng tôi có lệnh phải ra đi, cuối cùng người ta nói với ông đại sứ, “Ông phải có mặt trên chiếc này.” Lúc đầu thì người ta nói máy bay sẽ đáp xuống bãi đậu xe, chúng tôi bèn chạy xuống tầng dưới. Sau đó họ nói kế hoạch đã thay đổi và cho biết, “Không, máy bay sẽ đáp trên nóc.”

Tôi không thuộc thành phần có liên hệ gia đình với người Việt. Tôi không có nhiều cảm xúc với đất nước này giống như một số đồng nghiệp của tôi, họ yêu Việt Nam thực sự. Nhưng sau cùng, nhìn thấy cái kết, tôi nghĩ chúng ta đã làm một việc tệ hại cho người dân ở đó, lẽ ra họ đã có cuộc sống khá hơn nếu ngay từ đầu chúng ta đừng bao giờ đến đó.

Trời khá tối khi chúng tôi lên đường. Hướng Tân Sân Nhứt tôi thấy có vài đám cháy, nhưng nói chung, thành phố có hình ảnh ban đêm quen thuộc bình thường. Đèn đường vẫn sáng, đèn giao thông vẫn chạy. Quả là kỳ quái, có vẻ bất thường với một đất nước đang sống những ngày cuối cùng. Tôi không muốn nói chỉ có một đêm, mà tất cả những đêm trong mấy tuần cuối cùng tại Sài Gòn. Có vẻ như không đúng với thực tế bởi vì mọi thứ đều có vẻ bình thường. Không giống cuộc vây hãm dài ngày ở Warsaw (quân đội Ba Lan chống quân xâm lăng Đức Quốc Xã từ 1 tháng 9 đến 1 tháng 10 năm 1939 mới đầu hàng.) Chỉ mới một ngày trước khi thành phố sụp đổ, ta vẫn có thể đi ăn nhà hàng, thưởng thức món ăn ngon và rượu vang ngon.

Không ai bắn theo máy bay chúng tôi trên đường ra. Đó là một câu chuyện khác. Người Bắc Việt là dân khôn ngoan. Không giống như người Hồi giáo Shia, người Bắc Việt là dân khôn ngoan. Họ không bao giờ muốn gây ra chuyện gì có thể tạo một cái cớ để người Mỹ can thiệp trở lại. Nếu họ giết đại sứ thì có thể là đi quá đà, ngay cả Quốc hội cũng sẽ nổi giận.

Cách tiếp đón chúng tôi trên chiến hạm Blue Ridge cho thấy cách hành xử tồi tệ nhất của dân nhà binh. Tôi nghĩ người duy nhất không bị soát người là ông đại sứ. Họ soát người và đồ đạc chúng tôi mang theo. Vào thời bình, ngạch trật của tôi cao hơn viên đô đốc chỉ huy chiếc tàu này.

Dù vậy, chẳng có ai phản đối. Chúng tôi mệt mỏi. Chúng tôi khá dễ bảo. Chúng tôi là đoàn quân bại trận.

Người dịch: Châu Quang
Nguồn:http://viet-studies.net/kinhte/Polgar_DefeatedArmy_trans.html

Đời bi kịch của một vị tướng VNCH

Bùi Văn Phú Gửi cho BBC từ California

Ông Đặng Văn Quang được phong Trung tướng của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa năm 1965 

Trung tướng Đặng Văn Quang, nguyên cố vấn quân sự và an ninh quốc gia của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu qua đời tại Hoa Kỳ, khép lại cuộc đời một vị tướng miền Nam phản ánh của bi kịch chính trường Sài Gòn và quan hệ giữa Hoa Kỳ với Việt Nam Cộng hòa

Ông rời Việt Nam trong những ngày cuối tháng 4-1975, đến trại tị nạn ở bang Arkansas. Sau đó tướng Quang vội vã rời đây vì e ngại nỗi uất hận của đồng hương bột phát sẽ không an toàn cho bản thân ông, vì có một số lời đồn đại không tốt từ thời chiến.
Ông sang Canada thăm con và khi trở lại Hoa Kỳ thì chính phủ Mỹ không cho nhập cảnh mà không nêu lý do. Canada cũng không muốn sự có mặt của tướng Quang trên đất nước họ vì những cáo buộc liên hệ đến ông và muốn trả ông về Việt Nam.
Sự việc đã làm xôn xao dư luận người Việt hải ngoại trong thời gian đầu định cư ở nước ngoài.
Ra đi vất vả
Theo cựu trưởng phân tích gia của CIA Frank Snepp viết trong tác phẩm Decent Interval xuất bản năm 1977, ngày 29-4 tướng Quang đến trước Đại sứ quán Mỹ ở Sài Gòn trong lúc đông người đang chen lấn mong được di tản.
Từ trong sân toà đại sứ, giám đốc CIA tại Việt Nam Tom Polgar nhận ra tiếng tướng Quang gọi và ra lệnh cho lính thủy quân lục chiến mở cổng cho vào. Vào bên trong, tướng Quang tiếp tục tìm cách cầu cứu vì đã bỏ lại người con và cháu bên ngoài.
Theo Snepp, lúc này tướng Quang chẳng còn là người quan trọng đối với Hoa Kỳ vì ông đã “phản bội người Mỹ” khi không báo cho CIA biết về kế hoạch bỏ cao nguyên của Tổng thống Thiệu. Chiều hôm đó tướng Quang được di tản ra khỏi Việt Nam bằng trực thăng.
Trong Decent Interval còn ghi chi tiết là trước đó vài hôm tướng Nguyễn Cao Kỳ đã muốn bắt giam tướng Quang khi các tướng có mặt tại Bộ Tổng tham mưu, nhưng ông đã lẩn thoát được.
Những bất đồng giữa tướng Kỳ và Tổng thống Thiệu trong thời gian nắm quyền lãnh đạo miền Nam, trong khi tướng Quang lại được ông Thiệu tín cẩn, đã gây nhiều hiềm khích giữa tướng Kỳ và tướng Quang với nhiều đồn đoán. Có dư luận cho rằng do phe tướng Kỳ đưa ra, về tham nhũng, buôn bán bạch phiến dính tới tướng Quang mà người dân miền Nam có một thời gian được nghe biết.

Bản quyền hình ảnh nguyen van thieu

Image caption Hai tổng thống Nguyễn Văn Thiệu và Johnson tại Honolulu năm 1968 trong thời kỳ rất khó khăn của VNCH

Tuy nhiên những ghi nhận trong các tác phẩm Decent Interval xuất bản năm 1977 và CIA and the Generals của Thomas L. Ahern, Jr. xuất bản năm 2009 đưa ra những tài liệu được giải mật cho thấy tướng Quang không liên hệ đến các cáo buộc buôn bạch phiến.
Vì tướng Quang được ông Thiệu tin cẩn và ông còn là người liên lạc giữa Dinh Độc lập với CIA nên cơ quan tình báo Mỹ đã có những điều tra riêng về nhân cách và biết rõ ông không liên quan đến bạch phiến như những tin đồn hay thông tin được nhà báo Mỹ Alfred W. McCoy viết trong tác phẩm The Politics of Heroin in Southeast Asia xuất bản vào đầu thập niên 1970.
Nhiều thông tin trong sách này đã được các nhóm chống đối chính quyền của ông Thiệu, điển hình như phong trào chống tham nhũng của linh mục Trần Hữu Thanh, dịch và phát tán tại Việt Nam trong những năm sau khi Hiệp định Paris được kí kết vào tháng 1-1973.
Tổng thống Thiệu lúc đó cho rằng các phong trào chống chính phủ của các tôn giáo Phật giáo, Công giáo là có người Mỹ đứng sau giật dây.
Theo Frank Snepp, tướng Quang là người giao tiếp giữa Dinh Độc lập và Đại sứ quán Mỹ. Ông đã có rất nhiều cuộc gặp với giám đốc cũng như nhân viên cao cấp của CIA ở Sài Gòn để trao đổi tin tức, phân tích tình hình chính trị, quân sự và chính sách của lãnh đạo Việt Nam Cộng hoà với người Mỹ. Snepp nhận xét tướng Quang có nếp sống với chuẩn mực đạo đức cao, sòng phẳng về tiền bạc.
Vì thế câu chuyện tướng Đặng Văn Quang sau khi rời Việt Nam không được chính phủ Mỹ cho định cư, còn Canada đòi trục xuất đã làm xôn xao dư luận một thời.
Sống tạm dung ở Canada tướng Quang đã làm đủ mọi việc để kiếm sống

Trong đời tôi mang ơn nhất Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu

Trung tướng Đặng Văn Quang

Phục hồi danh tiếng
Năm 1988, một sĩ quan Lực lượng Đặc biệt của Mỹ, cựu Trung tá Dan Marvin từng phục vụ tại Quân đoàn IV khi tướng Quang là tư lệnh, biết được việc chính phủ Hoa Kỳ không cho phép ông vào Mỹ nên đã vận động để trả lại sự thực và đòi công đạo cho một vị tướng Việt Nam Cộng hoà bị quá nhiều tai tiếng.
Marvin coi tướng Quang là người đã cứu mạng ông trong một tranh chấp lúc chiến tranh khi ông làm cố vấn tại làng Hoà hảo An Phú trong vùng đồng bằng sông Cửu Long. Sự kiện này được Dan Marvin ghi trong tác phẩm Expandable Elite xuất bản năm 2003.
Tác giả đưa ra giả thuyết chính phủ Mỹ không cho tướng Quang nhập cư vì ông đã không tán đồng kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm ám sát Thái tử Norodom Sihanouk của Cam Bốt vào năm 1966.
Dan Marvin đã kiến nghị đến các dân cử, ban ngành liên hệ và cả với Tổng thống George H.W. Bush (Cha). Cựu giám đốc CIA tại Sài Gòn Tom Polgar, người đã có rất nhiều dịp gặp gỡ, tham khảo với tướng Quang khi còn làm việc trong một bản tường trình ủng hộ cho ông được vào Hoa Kỳ.
 

Bản quyền hình ảnh dang van quang

Image caption Tướng Đặng Văn Quang có cuộc sống khá vất vả kể cả sau khi được định cư tại Hoa Kỳ

Ông Polgar đưa ra nhận xét là tướng Quang và gia đình lúc ở Việt Nam đã không có một cuộc sống giầu sang, phú quý và những cáo buộc liên quan đến chuyện ông buôn bán bạch phiến là không có cơ sở vì theo những điều tra riêng của CIA thời đó, trước khi tổ chức này tin và liên lạc với ông, tướng Quang không có dính líu gì đến bạch phiến.
Sau đó chính quyền Canada hủy bỏ những cáo buộc liên quan đến tướng Quang và chính phủ Mỹ đồng ý cho ông định cư.
Đến Mỹ vào tháng 9-1989, hai ông bà có lúc sống ở Atlanta, khi ở nam California. Ông tiếp tục làm những việc lao động và vợ là bà Đỗ Thị Năm cũng làm bánh bán để kiếm sống.
Sau này vì tuổi già sức yếu, hai ông bà được sự giúp đỡ của cựu Thiếu tá Trần Văn Ngà, nguyên Trưởng ban Thông tin Báo chí Quân đoàn IV, đưa về sống trong một chung cư dành cho người già ở Sacramento, thủ phủ của bang California.
Mùa hè năm ngoái tôi có dịp đến thăm tướng Quang nhân cùng đi với đoàn quay phim của Hội Bảo tồn Lịch sử và Văn hoá Người Mỹ Gốc Việt (VAHF) đang thực hiện phỏng vấn 500 người để lưu lại trong thư viện Đại học Texas ở Austin. Tướng Quang đã yếu và trí nhớ kém nhiều vì tuổi già.
Hỏi ông về những biến cố trong đời có điều ông nhớ, có điều không. Tôi có hỏi ông trong đời ông mang ơn ai nhất, tướng Quang nói đó là Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu.
Đối với những người đã gây phiền lụy, tướng Quang nói ông tha thứ hết.
Cựu Trung tướng Đặng Văn Quang sinh ngày 21-6-1929 tại Sóc Trăng.
Ông là một vị tướng trẻ nhất của quân đội Việt Nam Cộng hoà, từng giữ chức tư lệnh Sư đoàn 21 Bộ binh, tư lệnh Quân đoàn IV Vùng IV Chiến thuật. Chức vụ sau cùng của ông là phụ tá đặc biệt về quân sự và an ninh quốc gia cho Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu.
Ông qua đời hôm 15-7 tại Sacramento, California, hưởng thọ 82 tuổi, để lại vợ, 7 người con và 9 cháu nội ngoại.
Tang lễ cựu Trung tướng Đặng Văn Quang đã được cử hành theo nghi thức công giáo tại nhà thờ Các Thánh Tử đạo Việt Nam ở Sacramento, California vào chiều ngày 20-7-2011 và nghi thức hoả táng diễn ra vào trưa ngày hôm sau.
Tác giả Bùi Văn Phú hiện dạy đại học cộng đồng và sống tại vùng Vịnh San Francisco.

Nguồn: https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2011/07/110721_general_dang_van_quang

Home › Columns › Nguyễn Văn Lục › 40 năm nhìn lại những ngày mất Sài Gòn (II)

40 năm nhìn lại những ngày mất Sài Gòn (II)

Posted on April 29, 2015 by editor Posted in Nguyễn Văn Lục

Nguyễn Văn Lục

Vậy mà tại Sài Gòn, tướng Tham mưu trưởng Frederick Weyand khi viếng thăm Việt Nam đã bảo đảm với các nhà lãnh đạo đương quyền ở Việt Nam là Tổng thống Ford vẫn ủng hộ mạnh mẽ chính phủ Nam Việt Nam. Chữ dùng là ‘strong support’ trong khi tình trạng miền Nam đang rơi vào sự tuyệt vọng.

(Tiếp theo phần I)
Chúng tôi muốn Thiệu phải từ chức

Bản đồ VNCH ngày 21 tháng Ba, 1975. Nguồn: AP

“Ông ta đã bán miền Nam cho cộng sản. Thiệu đã không cho biết trước có cuộc rút quân này. Chúng tôi đã bốn lần thoát chết.” Một người phụ nữ khác đã nói như thế. Một vị sĩ quan cho biết trong ba ngày đầu, những nạn nhân bị cộng quân phục kích còn được chôn cất hẳn hoi, nhưng sau đó thì những người bị giết hoặc bị thương bị đẩy sang lề đường và cứ thế đôi khi xe cộ cán qua người họ. Khi mà đoàn người bị ứ đọng bởi xe cộ, kẹt cứng trên một đoạn đường dài hơn 10 dặm, bị pháo kích của cộng quân, bị mìn, bị xô đẩy, chen chúc đến không nhúc nhích được thì bùng phát ra các vụ cướp bóc, hôi của cũa những người lính.

Xe cộ, tủ lạnh, tivi, quạt máy, giường ngủ, dàn máy hát và đồ đạc tùy thân lúc này trở thành miếng mồi ngon cho sự cướp bóc? Anh hùng hay hèn nhát? Nào ai có thể nói được trong hoàn cảnh những người chạy loạn khốn khổ và cay đắng ấy?

Cầu cống chưa sửa kịp tạo ra sự dồn cục, tắc nghẽn như thể chui vào trong một cái rọ cho cộng quân đuổi theo, pháo kích.

Nó còn khốn khổ, tồi tệ hơn hoàn cảnh của liên quân Anh Pháp ở Dunkerque. Cái cảnh ấy không bao giờ có thể quên được. Và cứ thế các tỉnh Kontum, Pleiku, Ban Mê Thuột rơi vào tay cộng quân.

Miền Nam đã để mất vào tay cộng sản 11.000 dặm vuông và con số hơn một triệu dân.

Mặc dầu vậy, hàng ngàn xe cộ, xe gắn máy cũng đã tới được Tuy Hòa. Đến Tuy Hòa, phần lớn đàn bà, trẻ con như lạc mất thần. Họ lặng lẽ lau nước mắt.

Tổng thống Park Chung Hee của Nam Hàn

Trong khi đó, cũng theo tin AP, nơi xứ người, Tổng thống Park Chung Hee của Nam Hàn quyết tâm xiết chặt các thành phần đối lập. Trước đó đã có cuộc trưng cầu dân ý đưa đến kết quả dễ dàng one-man rule vào tháng hai vừa qua. Hoàn cảnh Việt Nam và Hàn Quốc có nhiều điểm giống nhau. Nhưng số phận hai nước lại rẽ theo những hướng khác nhau, một nước mỗi ngày một phát triển, một nước thì lận đận với chiến tranh và rồi mỗi ngày một thêm tụt hậu.

Câu hỏi thắc mắc của tôi là ta và Nam Hàn cùng một hoàn cảnh, vậy mà ông Thiệu không sang Đại Hàn một chuyến học hỏi người ta nhỉ?

Ngày Đà Nẵng mất cũng là ngày Lon Nol của Cao Mên chuồn mất.

Vào đúng ngày Đà Nẵng mất. Thủ tướng Lon Nol dẫn đầu một phái đoàn viếng thăm thiện chí Indonesia và Hoa Kỳ. Trước khi đến Indonesia, Lon Nol quá cảnh ở phi trường Thái Lan Utapao, nhưng bốn ngày sau, ông biến mất. Và kể từ ngày đó, ông không bao giờ quay trở vể nữa. Ông Lon Nol xem ra cũng quá khôn ngoan, giống lãnh đạo của ta không kém gì!

Việc ra đi của tướng Lon Nol cũng báo hiệu cho biết con bài tẩy của Kissinger cách đây hơn 4 năm cũng chấm dứt theo. Kissinger là người đầu tư vào lá bài Lon nol. Vậy mà sau đó Kissinger phủi tay.

Ngày 25 tháng Ba. Âm mưu ám sát Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu

Nguồn tin của hãng Reuters trích lại một bài báo đăng trên báo ở Nhật, tờ Mainichi cho hay Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu vừa thoát một cách an lành vụ ám sát ông vào ngày chủ nhật vừa qua.

Trong ngày thứ hai, người ta cũng nghe được dư luận về vụ ám sát ông Thiệu là do âm mưu của một sĩ quan cao cấp tìm cách tấn công ông Thiệu. Nhưng các cận vệ của ông Thiệu đã phòng ngừa và ngăn cản được vụ tấn công. Và ngay lập tức, viên sĩ quan ấy bị bắt giữ.

Nguyên do của vụ mưu sát ông Thiệu liên quan đến việc ông quyết định cho rút khỏi Tây Nguyên vừa qua.

Có thể nói, trong thời gian này, ông Nguyễn Văn Thiệu là một người cô độc. Nhiều tin đồn đảo chánh đòi lật đổ. Ông Nguyễn Cao Kỳ được coi là mối nguy hiểm nhất, vốn là một địch thủ, tìm cách móc nối với tướng Lê Minh Đảo, tướng Cao Văn Viên để có thể có thêm vây cánh.

Nhưng kết quả là cả tướng Lê Minh Đảo cũng như Cao Văn Viên đều không muốn tham dự.

South Viet generals, Plots are all in vain

The Ottawa Journal, April 14, 1975, trang 13.

Phóng viên Mark Gayn có viết một bài diễn tả đủ cái tình trạng miền Nam lúc bấy giờ nhan đề: South Viet generals, Plots are all in vain.

Theo Mark Gayn, ít lắm cũng có hai nhóm tính lật đổ ông Nguyễn Văn Thiệu.

Thứ nhất, nhóm cựu tướng Dương Văn Minh mà dưới mắt người Mỹ được coi như hết thời. Ngoài thú chơi lan còn đánh Tennis mà người Mỹ đánh giá ông rất thấp. Một thứ Hamlet của chính trị Viêt Nam, tính tình không dứt khoát đi đến chỗ bất lực chẳng giải quyết được gì. Lúc nào cũng là thứ bung xung. Bề ngoài đóng vai trò trung lập. Chỉ không ngờ con bài tẩy ấy nay lại có chỗ để dùng như một con chiên tế thần mà người Mỹ gọi là a Bluff professionnal soldier, nửa mùa theo Tây. Ra vào nhà Dương Văn Minh, có một số đối lập, bất mãn với chính quyền Nguyễn Văn Thiệu được Minh che chở như trường hợp cựu dân biểu đối lập Dương Văn Ba. Ông này ăn ở ngay trong dinh Hoa Lan và trốn lính. Cộng thêm vào đó là một vài tướng lãnh còn mong muốn Minh trở lại nắm chính quyền và có cơ may thương thảo hòa bình với cộng sản. Nhưng Minh là người rất ngại Nguyễn Văn Thiệu. Minh có mời Trần Thiện Khiêm lại nhà nói chuyện và thú nhận có liên lạc với phía Mặt trận. Minh cũng khoe là qua tướng Đôn vừa về từ Paris, có liên lạc với Jacques Chirac và Pháp đã công khai cho rằng Minh là người có thể có vai trò hòa giải. Đại sứ Pháp Jean-Marie Merrillon đã đến gặp Minh để tiếp xúc.

Người thứ hai là thủ tướng Trần Thiện Khiêm, một người khá nhất trong đám tướng lãnh, một tay chuyên nghiệp trong những âm mưu và khuynh đảo và cũng có thể là người có khả năng nhất để điều hành chính phủ. Vừa qua, nhân danh ông Thiệu, ông Khiêm là người thay đổi ba tướng quân đoàn, 20 đại tá và 200 cấp tá. Ông biết dùng người, ngay cả loại trừ người này, người kia, rồi cài đặt vào vị trí khác khiền ai cũng mắc một món nợ với ông. Tuy nhiên, tình hình quá khẩn trương và thay đổi gấp rút nên việc sắp đặt các chức vụ chỉ huy chưa đem lại kết quả gì khi cộng quân sắp sửa vào đến cửa ngõ trong nhà. Mọi cố gắng thay đổi đề trở nên vô ích. (Xem phần di tản của ông Thiệu để thấy Ông Thiệu và Khiêm là cặp bài trùng)

Lần đầu tiên, Đà Nẵng bị pháo kích. Ở phía Nam Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Chu Lai thất thủ giúp cho cộng quân rảnh tay. Nói thất thủ là không đúng, cộng quân chưa tới nơi thì quân dân cán chính đã tự rút lui có chiến thuật, mạnh ai người nấy bỏ chạy.

Hết Quảng Ngãi, Chu Lai đến Nha Trang và cứ thế tháo chạy. Cảnh tượng đó bắt nguồn từ cuộc rút quân ngày 16 tháng 3 tại Pleiku, Kontum và như vết dầu loang. Chưa đánh đã bỏ chạy.

Thực sự sau trận tấn công dễ dàng vào Ban Mê Thuột ngày 10-3 mở đầu cho chiến dịch, cộng quân chưa hề có trận đụng độ chính thức nào với quân đội miền Nam Việt Nam.

Đó là nỗi nhục chung cho quân đội miền Nam.

Ngày 27 tháng ba. Mất Bình Định

Bản đồ VNCH ngày 27 tháng Ba, 1975. Nguồn: AP

Tỉnh Bình Định đã rơi vào tay cộng quân. Trong khi đó ở Sài Gòn, Tổng thống Thiệu đã ra lệnh bắt một số khoảng hơn 10 người được coi là có âm mưu lật đổ Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu. Danh sách 10 người này là những ai hiện nay chưa được biết chính xác. Nguyên thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ họp báo phủ nhận ông không có dính dáng trong những âm mưu tính lật đổ này. Ông cũng kêu gọi thành lập một chính phủ mới ‘được dân chúng và quân đội tin tưởng’. Tuy nhiên ông nói với các thông tín viên báo chí là ông mong muốn có sự thay đổi bằng những phương tiện hòa bình.

Ngày 27 tháng 3. Quảng Trị mất

Người ta còn nhớ trước đây, cộng quân đã chiếm Quảng Trị vào năm 1972. Trận đánh kéo dài đến tám tháng. Và quân đội VNCH phải mất 2 tháng để chiếm lại Cổ Thành với trợ giúp của gần 5000 chuyến bay B-52 và và gần một triệu viên đạn pháo. Cuộc chiến đấu tái chiếm Quảng Trị là một quyết tâm của quân đội VNCH, đổ ra nhiều xương máu.

Trong cuộc tái chiếm của Quảng Trị, người ta cho là trận đánh kinh hoàng nhất. Số thương vong cả hai bên, nhất là phía cộng quân thiệt hại không đếm xuể. Xác người không kịp chôn. Họ đã vùi thây ở đây như một thứ mồ chôn tập thể mà Hà Nội đã đẩy họ vào. B-52 là hung thần của họ.

Vậy mà nay đến lượt quân đội miền Nam phải bỏ chạy.

Nay thì nhiều đoàn người dân chúng hốt hoảng bỏ chạy. Thừa Thiên có mật độ dân số là 750.000 ngàn người, trong đó thành phố Huế với 200.000. Huế với những cảnh sôi nổi, biểu tình xuống đường trước đây, nay Huế chỉ còn là cảnh vườn không nhà trống. Thông tín viên AP đã phải gọi Huế là vùng no-man’s land. Thành phố Huế vắng hoe. Người ra đi thì đã đi rồi. Người ở lại thì đành chấp nhận cho số phận buông xuôi. Người ta ước lượng con số hơn nửa triệu người đã bỏ chạy.

10 giờ đêm 28 tháng ba

Có lệnh bỏ Đà Nẵng. Tướng Truởng đã họp các sĩ quan tham mưu và thông báo cho họ tin triệt thoái khỏi Đà Nẵng. Triệt thoái như thế nào, phương cách làm sao? Từ tướng Trưởng trở xuống, không một ai có lòng dạ nào lo cho cuộc triệt thoái có trật tự, có lớp lang. Ai đi trước, ai đi sau ngăn chặn cộng sản. Kinh nghiệm triệt thoái Cao Nguyên đáng lẽ là một kinh nghiệm đắt giá.

Vậy mà bài học Tây nguyên đã không rút tỉa được kinh nghiệm gì cho cuộc triệt thoái này. Cuối cuối cùng đây là cuộc bỏ chạy thê thảm thứ hai sau Ban Mê Thuột.

Trách nhiệm này chắc hẳn tướng Trưởng phải chịu một phần!

Cách đây 2 tuần lễ, tại đường số 7, đó là một Dunkerque Việt Nam.

Ngày hôm nay, cuộc triệt thoái khỏi Đà Nẵng là một nỗi kinh hoàng mà trách nhiệm phần lớn nằm trong tay quân đội, tướng lãnh, sĩ quan cao cấp.
Ngày 29 tháng Ba. Đà Nẵng những ngày hấp hối. Miracle Flight from Hell
Đà Nẵng sau này trở thành tiêu biểu cho cuộc tháo chạy của quân đội và dân chúng miền Nam lánh nạn cộng sản. Một sự tháo chạy trong hoảng loạng, chà đạp, xô đẩy ngay cả giết chóc để kiếm một chỗ trên máy bay hay trên các tàu thủy.
Thảm cảnh ấy chỉ sau này ở hải ngoại Cao Xuân Huy mới viết “Tháng ba gẫy súng”. Đó là một địa ngục trần gian mà những chuyến bay rời khỏi Đà Nẵng những ngày cuối cùng được phóng viên Paul Vogle là nhân chứng diễn tả lại.
Câu chuyện về ông Edward Daly

Người tị nạn cộng sản, kể cả trẻ mồ côi Việt Nam đến Mỹ bằng phi cơ của World Airways. Nguồn: oaklandaviationmuseum.org

Cũng trong cái tinh thần hy sinh và trách nhiệm mà Edward Daly đã nhất quyết cho chiếc máy bay phản lực 727s cất cánh từ phi trường Tân Sơn Nhất quay trở lại Đà Nẵng thêm 17 lần để cứu vớt những người tỵ nạn mặc sự ngăn cản và chấm dứt hợp đồng của tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn sau 3 chuyến di tản.

Tất cả chi phí chuyến bay cũng như trách nhiệm là do tự ý Daly quyết định với hy vọng vớt thêm người tỵ nạn. Ông là chủ công ty World Airways từ năm 1950.

Cái gương can đảm của Daly thật đáng để kể lại.

Phóng viên của hãng UPI, Paul Vogle là một trong những người đi chuyến bay chót từ Đà Nẵng vào Sài Gòn. Ông cho là một phép lạ chuyến bay có thể cất cánh và an toàn ra khỏi không phận Đà Nẵng vào ngày thứ bẩy. Nhiều người đã giành giật lên máy bay và sẵn sàng giết người khác để giành một chỗ trên chuyến bay.

Trang nhất tờ The Hour – Mar 21, 1975.

Ông Daly đã bắn một loạt đạn lên trời nhằm cảnh cáo. Nhưng xem ra tất cả đều vô hiệu. Theo Paul Vogle, những người lính VNCH đã xả hàng tràng đạn M16 để ngăn cản những người dân tỵ nạn đổ xô lên máy bay. Trong khi đó cộng quân tiếp tục pháo kích vào phi trường càng làm cho dân chúng hoảng sợ. Paul Vogle đã trông thấy một người lính của quân đội miền Nam đã đạp vào mặt một người đàn bà lớn tuổi để dành chỗ lên máy bay. Người đàn bà lộn nhào xuống ở phi đạo và một tay vẫn cố bám vào phi cơ đã sắp sửa lăn bánh. Một binh sĩ dùng súng đã bắn một tràng súng liên thanh. Trên máy bay, chỉ có các binh sĩ trong quân phục của họ. Phần đông họ thuộc Đại đội Hắc Báo, Sư đoàn 1 Bộ binh (1st Division’s Black Panther Unit). Sàn máy bay đầy những vết máu. Có hai thường dân duy nhất là đàn bà và một đứa trẻ trong chuyến bay phản lực 727. Có vài người bám vào khoang bánh phi cơ và may mắn như một phép lạ nếu họ còn sống sót. Một số người khác không có may mắn như thế khi phi cơ đã lượn ra xa và họ rớt xuống biển. Khi đến phi trường Tân Sơn Nhất, người ta còn thấy thây một người lính với khẩu M16 còn dính vào vai, thây người còn dính lủng lẳng vào bộ bánh hạ cánh của chiếc phi cơ.

Theo Frank Snepp sau này cho biết, khi chiếc máy bay World Airways 727 vừa đáp xuống phi đạo thì xe chở quân đội cộng hòa tiến lại gần máy bay và binh lính ào xuống. Khoảng 5000 dân chúng đứng sau một hàng rào nôn nóng chờ đợi đã chạy ào về phía máy bay.

Viên phi công vội cho rồ máy và vội vã cất cánh kéo theo một số người còn đang bám dính vào máy bay.(7)

Theo Nhiếp ảnh gia Liên Hương của hãng UPI đã có mặt trong chuyến bay thứ nhì từ Đà Nẵng vào Sài Gòn, nhiếp ảnh gia đã nhìn thấy một số người bám vào chiếc phản lực thứ nhất khi nó cất cánh và một người đã bị rớt xuống biển.

Chân một ngươi lính VNCH còn trong bộ phận hạ cánh của chiếc World Airways 727 và cánh trái của phi cơ  hư hại vì lựu đạn của lính VNCH nhưng vẫn rời Đà Nẵng. Nguồn: UPI

Vậy mà tại Sài Gòn, tướng Tham mưu trưởng Frederick Weyand khi viếng thăm Việt Nam đã bảo đảm với các nhà lãnh đạo đương quyền ở Việt Nam là Tổng thống Ford vẫn ủng hộ mạnh mẽ chính phủ Nam Việt Nam. Chữ dùng là ‘strong support’ trong khi tình trạng miền Nam đang rơi vào sự tuyệt vọng.

Còn hàng trăm ngàn binh sĩ và thường dân kẹt lại ở Đà Nẵng trong tình trạng rối loạn và vô trật tự. Mất Đà Nẵng, coi như một thiệt hại lớn lao nhất kể từ năm 1946. Một triệu rưởi ngưởi bị vây hãm ba phía. Và trông ra biển là một lối thoát tuyệt vọng. Có 8 chuyến bay định hạ cánh xuống Đà Nẵng để cứu vớt một số dân tỵ nạn. Nhưng đành bỏ cuộc. Cũng chỉ còn chút may mắn là khoảng từ 35 ngàn đến 50.000 ngàn người đã chạy thoát bằng đường biển,

Đà Nẵng ngày 31-3. Babies fall overboard in scramble for ships

Vào ngày 29, tướng Trưởng còn ở Đà Nẵng. Nhưng thay vì ở trên bờ thì ông đã leo lên một chiếc canoe tuần tra để ra tầu lớn. Nơi đây, ông còn nán lại thêm hai ngày nữa để chứng kiến cảnh hấp hối của Đà Nẵng, thành phố lớn thứ hai sau Sài Gòn.

Sau này, nhiều sĩ quan đã phê bình ông vì ông đã không ở lại Đà Nẵng cho đến ngày chót để giữ tinh thần binh đội của mình.Thảm cảnh giành giật lên máy bay chỉ là một sự thu nhỏ thảm kịch tháo chạy. Tại bãi biễn Đà Nẵng, hàng ngàn con người chờ đợi, lội bì bõm với hy vọng ra được tàu thủy bị sóng vùi lấp, hoặc chen chúc nhau trên các sà lan cả mấy ngày nhịn đó, nhịn khát.

1 tháng Tư, 1975 | Tàu nhỏ kéo xà lan chở người tị nạn lên tầu SS Pioneer Contender. Nguồn: AP Radiophoto

Trên chiếc tàu buôn dân sự chở hàng khô SS Pionner Contender(7a), theo lời một nhân chứng thuật lại, một số binh sĩ đã nhốt các chỉ huy chiến hạm này vào một cabin, rồi thay nhau hãm hiếp các phụ nữ, sát hại cũng như trấn lột nữ trang, tiền bạc gây hoảng sợ trong số dân chúng ở trên tầu.

Đây là tình trạng phẫn nộ của một số binh sĩ về sự sụp đổ cay đắng đang diễn ra. Anh hùng hay hèn nhát?

Những thủy thủ người Mỹ trên tầu cho hay có ít nhất 25 người đã bị giết chết khi tranh giành lên tầu. Những người lính thủy quân lục chiến này cho rằng, họ đã giết những người đó vì tình nghi họ là Việt Cộng. SS Pioneer Contender là chiếc tầu cuối cùng rời bến cảng Đà Nẵng. Riêng phóng viên Peter O’Loughlin đã nhìn thấy khoảng 15 xác chết và hàng trăm xác chết khác trên những chiếc xà lan khác.

Theo một nguồn tin khác của AP, trên những chiếc xà lan chất đống hàng mấy ngàn người vừa binh sĩ, vừa thường dân với trẻ con sống chen chúc nhau từ 4 ngày nay không có nước uống. Họ trở thành như điên loạn và đôi khi nhảy xuống biển tự vận. Lính thủy người Mỹ trên tầu SS Pioneer Contender làm thành hành rào người để đỡ những đàn bà trẻ em lên tàu. Phải mất tám giờ đồng hồ để đưa họ lên tàu.

1 April 1975 – Lưới chuyển hàng đưa người tị nạn lên tầu SS Pioneer Contender ở bờ biển, sau khi thành phố Đà Nẵng sụp đổ; Phải mất tám giờ để đưa khoảng 6.000 người tị nạn lên tầu. Nguồn: Peter O’Loughlin / AP

Nhiều người bám vào dây neo của tàu để trèo lên. Chiếc SS Pionner Contender thứ nhất đã vớt được 5000 người và đã nhổ neo. Chiếc SS Pioneer Contender đã có thể áp sát tàu vào sà lan giúp cho người ta có thể lên tàu dễ dàng hơn. Khi chiếc Contender, nhổ neo thì không còn sà lan nào khác và tàu trực chỉ phía Nam, rất có thể là sẽ ghé Cam Ranh. Trên tàu thiếu nước uống, chỉ còn vài thùng nước uống không đủ phân phát cho mọi người. Thủy thủ đoàn đã phải biến Cabin trên tàu thành một nhà thương, vì có người đàn bà hạ sinh một đứa trẻ. bác sĩ cho biết đứa trẻ ở trong tình trạng nguy kịch.

Tàu trực chỉ hướng Nam và người ta còn nhìn thấy xa xa trên bãi biển như một đống rác với xe gắn máy, valise, dày giép, quần áo vứt hỗn độn cũng như xác một đứa trẻ nằm chết trên bãi. Người ta còn nhớ cảnh tượng hãi hùng khi một vài đứa trẻ bị rớt xuống biển và mẹ chúng nhảy xuống theo với một cố gắng vô ích cuối cùng mong cứu được con của họ.

Đó là bài tường thuật của phóng viên AP, tại Đà Nẵng, vào ngày 31 tháng ba với nhan đề: Babies fall overboard in scramble for ships.

Chẳng hiểu những ông Thiệu, ông Khiêm, ông Trần Văn Đôn, ông Dương Văn Minh có cơ hội được xem những thảm cảnh này trên truyền hình hay không?

Phần tôi, sau này có dịp nghĩ rằng các các cấp lãnh đạo miền Nam và các vị chỉ huy từ cấp đại tá trở lên đang có trách nhiệm ở vùng một đã không làm hết bổn phận của một quân nhân. Hầu hết đã dùng những phương tiện dành cho họ và rút khỏi miền Trung bỏ lại đằng sau các sĩ quan cấp thấp như thiếu tá, đại úy và binh lính của họ.

Vì thế, đã có nhiều thành phố buông xuôi, bỏ chạy mà cộng quân đã không phải tốn một phát súng nào. Chẳng hạn như tại Quảng Trị, Bình Định, Tuy Hòa.

Người ta có cảm tưởng mạnh ai tìm phương tiện tháo thân và bất kể số phận dân chúng ra sao. Ông Thị trưởng Đà Nẳng đã tỏ ra bất lực và buông xuôi. Một trong những nhân viên CIA làm việc tại Đà Nẵng Francis Gasped đã hét lên khi không cách nào liên lạc được với vị thị trưởng, “Get me the Mayor.”

Đã có bao nhiêu ông thị trưởng trốn trách nhiệm vào giờ phút thứ 25 như thế?

Và khi đã gặp được viên thị trưởng thì Gaspel nói, “Hãy giúp chúng tôi một tay ở đây. Họ dù sao cũng là dân của các ông.”(8)

Người ta ít để ý và ghi nhận là ngoài khơi bãi biển Đà Nẵng có chiếc tầu thủy dành riêng cho nhóm CIA để quan sát tình hình. Tên chiếc tầu là Oseola có nhiệm vụ quan sát, nếu cần tiếp trợ theo khả năng của họ.

Trên bong tầu Oseola, người ta có thể quan sát cảnh chen chúc nhau lên chiếc Pioneer Contender, cảnh những xà lan tới tấp đưa người lên chiếc SS Pioneer Contender đã quá tải. Xa xa là chiếc HQ-5 của Hải quân, một tầu tuần duyên.

23 April 1975 – người tị nạn Việt Nam trên tàu SS Pioneer Contender trong giai đoạn kết thúc Chiến tranh Việt Nam; 40 năm trước, vào ngày 30 Tháng 4 năm 1975, miền Nam Việt Nam thất thủ. Nguồn: Bộ Quốc phòng Mỹ / AP

Vài giờ sau, vào lúc nửa đêm, trên chiếc Oseola, người ta có nhận thấy đèn pha trên chiếc SS Pioneer Contender trực chỉ hướng Nam về phía Cam Ranh.

Sứ mệnh một con tàu coi như đã hoàn tất. Phần còn lại, để cho số phận quyết định!

Có một điều như một tấm gương cho các tướng lãnh, sĩ quan cao cấp soi gương là người ở lại cuối cùng trước khi rời Đà Nẵng lại là một người Mỹ. Mặc dầu có lệnh của trùm mật vụ Polgar yêu cầu ông phải di tản ngay khỏi Đà Nẵng bằng máy bay. Ông Philip Custer [bí danh của Trưởng Cơ sở CIA tại Đà Nẵng – có thể là Thomas J. Flores] coi như tai điếc vẫn tiếp tục ở lại, coi như không nhận được lệnh. Ông ở lại với hy vọng là cứu vớt được nhiều người khác lên tầu thủy, thêm được tin tức.

Nhưng đối với Polgar thì việc trì hoãn di tản là tự chuốc lấy một sự liều lĩnh không cần thiết.

Cũng trong cái tinh thần hy sinh và trách nhiệm mà Edward Daly đã nhất quyết cho chiếc máy bay phản lực 727s cất cánh từ phi trường Tân Sơn Nhất quay trở lại Đà Nẵng để cứu vớt thêm những người tỵ nạn mặc dầu sự ngăn cản của tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn.

Nhưng nếu tất cả cấp chỉ huy của chúng ta làm công việc như ông Custer hay ông Daly ở trên thì sự thể sẽ như thế nào?

Vào lúc này, tại tòa đại sứ Hoa Kỳ loan báo sẽ có những chuyến bay đặc biệt chở sang Sài gòn các phương tiện thuốc men và cả đồ viện trợ quân sự nữa.

Quyết định của sinh viên ở Canada

Trước tình hình miền Nam trở thành một sự tuyệt vọng. Anh em sinh viên bên này đã tụ họp lại và đi đến quyết định lên gặp đại diện chính quyền Canada bảo lãnh cho gia đình sang tỵ nạn bên Canda. Hạ tuần tháng 3, 1975 sinh viên Việt Nam đã đến văn phòng Bộ trưởng Bộ Lao động và Di trú Robert Andras yêu cầu chính phủ Canada đưa thân nhân của họ rời khỏi Việt Nam. Mặc dù chỉ có một số nhỏ, sinh viên Việt Nam (khoảng 1500 người ở Ontario và Quebec) khi tình hình xấu đi, trụ sở chính của Bộ Bộ Lao động và Di trú tại Ottawa đã tràn ngập với hàng ngàn đơn xin bảo lãnh cho thân nhân và gia đình ở Việt Nam.

Đơn bảo lãnh thân nhân của sinh viên Việt Nam tại Canada, Circa tháng 3, 1975. Nguồn DCVOnline

Các toán công tác của Bộ Lao động và Di trú ở châu Á-Thái Bình Dương không kịp đối phó, và toàn bộ đội ngũ ngoại giao đoàn đã chuyển sang gởi thư và chiếu khán nhập cảnh. Đơn xin bảo lãnh được cứu xét cấp tốc, và telex danh sách người được bảo lãnh được gửi đến đại sứ quán Canada tại Sài Gòn ở tốc độ nhanh nhất. Nhân viên ngoại giao đã làm việc từ 14 đến 16 giờ một ngày. Hai nhân viên đã ngủ tại Trung tâm Thông tin liên lạc của Bộ Ngoại giao để bảo đảm bảo các tin nhắn vào và ra đã được chuyển kịp thời. Và tất cả các trung tâm di trú ở Canada đã mở cửa một ngày cuối tuần để nhận đơn bảo lãnh.

Cố gắng của nhân viên Bộ Di trú ở Canada đã đem lại kết quả: mỗi buổi sáng tháng Tư, tòa đại sứ Canada tại Sài Gòn đã nhận được những tờ telex dài từ 7 đến 10 thước với tên và địa chỉ, thường không đầy đủ, của thân nhân của sinh viên và người Việt tại Canada.(9)

Chỉ trong tháng Tư 1975, văn phòng visa Canada ở Hồng Kông đã gửi thư hứa cấp chiếu khán nhập cảnh đến 3.500 gia đình (khoảng 15.000 người) ở Việt Nam được người thân ở Canada bảo lãnh.(9a)

Thư hứa cấp chiếu khán nhập cảnh Canada, 24 tháng 4, 1975. Nguồn CIHS, số tháng 4, 1975.

Nay nhìn lại, người ta thắc mắc không biết có bao nhiêu sinh viên phản chiến ở Canada nộp đơn xin đoàn tụ gia đình?

Câu trả lời có thể là từ một người dại diệm nhóm sinh viên thiên tả trong tổ chức UGCV (Union générale des Vietnamiens au Canada. Hội Việt kiều Yêu Nước Tại Canada) – ông Thục Bình nói như sau:

Chúng tôi chào đón cuộc chinh phục toàn Đông Dương của người cộng sản. Ông nói tiếp:

“Cuộc chiến thắng vào tháng tư 1975 đã làm rung chuyển huyền thoại sức mạnh siêu cường của nước Mỹ. Nó đem đến sự giải phóng cho nhiều quốc gia. Nhờ đó, nó đem lại sự chiến thắng của các lực lượng tiến bộ của lào và Cambodia, sự chấm dứt chế độ thộc địa của Bồ Đào Nha tại Angola, Guinea-Bissau và Mozambique và sự sụp đổ của các nhóm độc tài cựa tả tại Thổ Nhĩ Kỳ và Bồ Đào Nha.”(10)

Phần chính quyền Canada như Bộ trưởng Di trú Robert Andras nhấn mạnh trong buổi họp nội các rằng: “Canada có truyền thống nhân đạo ‘humanitarian considerations ought to be regarded as paramount’ (Sự cứu xét về mặt nhân đạo phải được coi là điều tối quan trọng).”

Cứu trợ nhân đạo cũng là để đáp ứng lời kêu gọi của Mỹ muốn các nước đồng minh cùng nhau hợp tác trong một chương trình đa phương nhằm định cư những người Việt.

Chẳng những chính phủ Canada chấp nhận cho các sinh viên đang du học tại đây, các người có quyền công dân hay thường trú, khoảng 1500 người được bảo lãnh thân nhân từ Việt Nam sang. Chính quyền còn thỏa thuận nhận khoảng 2000 người không có thân nhân bảo lãnh ở các trại tỵ nạn và 1000 người khác Đông Nam Á.(11)

Chúng tôi nghĩ rằng, việc bảo trợ những người Việt Nam tỵ nạn đến Canada ngay sau ngày 30 tháng Tư, 1975 là một việc làm nhân đạo. Nếu có ưu tiên nào, lúc đó, thì ưu tiên duy nhất là có thân nhân hiện ở Canada. Cũng vì tính cách nhân đạo đó, sau này chính phủ Canada đã cho nhập cảnh Canada đủ mọi thành phần, có học cũng như không có học, biết tiếng Pháp cũng như không biết tiếng Pháp. Tài liệu “Indochinese Designated Class Regulations”, S.O.R./78- 931 nêu rõ nhiều chi tiết về tiến trình bảo lãnh/nhập cư vào Canada của người tị nạn Việt, Miên, Lào đã bỏ nước ra đi sau ngày 30 tháng Tư 1975.

Một số thành phần thuộc giới có ăn học ở Việt Nam, được bảo lãnh vào Québec chủ quan cho rằng, Québec thường dễ chấp nhận những người có bằng cấp và nói được tiếng Pháp! Đó là một lối suy nghĩ chủ quan không đúng chỗ. Hiện nay di dân người Việt ở Canada đã lên đến con số 250.000 người, vậy thì ai là người có học và ai là người nói tiếng Pháp trong số đó?

Trong tập hồ sơ kỷ niệm 40 năm di cư của Hội Sử học Di Dân Canada (The Indochinese Movement: Fortieth Anniversary), ông Bộ trưởng Di trú Robert Andras đã nêu bật tính cách ‘phi chính trị’ trong việc tiếp nhận người tỵ nạn. Vì thế, Canada cùng lúc cho nhập những người Việt Nam tránh nạn cộng sản cũng như cho nhập những người dân Chí Lợi thuộc cánh tả của Tổng thống Allende bị chính quyền độc tài quân phiệt Pinochet săn đuổi và truy lùng.

Ngày mồng một, tháng Tư, 1975 | Cong will talk, if Thieu out

Trước một nguy cơ miền Nam sụp đổ không tránh được, cộng sản Hà Nội càng tỏ ra quyết liệt. Tin của thông tín viên AP, từ Nhật Bản cho hay, cộng sản Hà Nội tuyên bố miền Nam Việt Nam đang ở một khúc quanh mới (New turning point) về một chiến thắng áp đảo và tràn ngập về quân sự.

Nhưng Hà Nội chỉ chịu nói chuyện với một chính quyền mới trong đó không có Nguyễn Văn Thiệu và phe đảng của ông ta. Và rằng trở ngại cuối cùng để đưa đến một cuộc đàm phán chính là Nguyễn Văn Thiệu. và Người Mỹ thì vẫn ngoan cố không chịu chấm dứt sự can thiệp bằng quân sự vào cuộc chiến tranh.

Kissinger thất bại trong cuộc đàm phán Do Thái-Ai Cập

Những cố gắng ngoại giao trong những ngày gần đây xem ra đã tan ra mây khói. Chính sách ngoại giao con thoi (Shuttle diplomacy) của Kissinger đã chấm dứt bằng sự thất bại vì không đưa được Do Thái-Ai Cập xích lại gần nhau để bàn thảo về tương lai giữa hai nước về việc giải trừ binh bị. Mặc dù gặp thất bại, Kissinger vẫn không ngừng gặp gỡ đôi bên. Ông vẫn hy vọng hai bên đạt được một thỏa hiệp!

Refugees plight hopeless

Hoàn cảnh của hơn một triệu người hiện nay còn bị kẹt lại Đà Nẵng coi như hết hy vọng. Ít lắm trong số đó có khoảng 120.000 người tỵ nạn có hy vọng được vớt ngoài biển. Đạn trọng pháo của cộng quân vẫn tiếp tục nã vào Đà Nẵng.

Hiện nay có khoảng 20 tầu biển đang đậu ngoài khơi hải phận quốc tế để cố gắng tìm cách đưa những người tỵ nạn còn bị kẹt trong đất liền. Nhưng xem ra khó có hy vọng làm được điều gì. Làm thế nào người tỵ nạn có phương tiện để ra gặp tầu biển đậu ngoài khơi? Xem ra mọi chuyện đã quá trễ và hết hy vọng? Họ phải có những tầu đổ bộ (Landing ship transport) chở ra tàu lớn.

Chính quyền miền Nam đã nhờ Mỹ can thiệp với Hà Nội để cho những người tỵ nạn ở Đà Nẵng được ra đi thong thả. Hà Nội trả lời là không thể nào có cuộc ngưng bắn đi kèm với việc để những ngươi tỵ nạn ấy ra đi! Chấm hết.

Ngày 2 tháng tư, 1975

Theo tin của đài Hà Nội, một chính quyền mới nay đang có trách nhiệm ổn định lại trật tự ở Huế. Một số viên chức cao cấp như cảnh sát và nhân viên chính phủ bị kẹt ở lại được biết đã bị đem ra xử bắn ngay tức khắc.

Và như một màn kịch cùng ngày, tướng Thiệu ra lệnh tướng Trưởng phải tái thiết lập Quân đoàn 1 dể phản công lấy lại toàn vùng.

Tường Trưởng nghe được lệnh này chắc phải vừa cười, vừa khóc.

Đã ít nhất hai lần, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã ra những lệnh trái ngược nhau liên quan đến Quân khu I.

Cuộc triệt thoái khỏi vùng I đã phải trả giá đắt. Với 3 triệu dân chỉ có hơn 70 chục ngàn thoát chạy khỏi vùng I mà phần lớn thoát chạy bằng đường biển.

Nay đến lượt thành phố Nha Trang phải di tản. Hôm nay là ngày thứ ba, 2 tháng Tư. Thành phố nhốn nháo với dân tỵ nạn và họ tìm cách chạy ra khỏi thành phố bằng đủ phương tiện. Phần đông họ dùng đường bộ để chạy ra Cam Ranh, cách Nha Trang 40 dặm về phía Nam.

Trong số những người tỵ nạn, một số không nhỏ chạy về từ Cao Nguyên và một số chạy vào từ Đà Nẵng mới được vài ngày nay lại một lần nữa chạy khỏi Nha Trang.

Tuy nhiên các chức sắc trong thành phố cũng như những người có tiền của, có phương tiện do kinh nghiệm từ Đà Nẵng, họ đã tìm cách đi vào Sài gòn trước khi tình trạng rối loạn ở Nha Trang xảy ra. Tuy vậy, những cảnh tượng hỗn loạn xảy ra ở Đà Nẵng nay tái diễn ở đây ở mức độ nhỏ hơn. Nhà tù được mở cửa tạo thêm sự hỗn loạn với nạn cướp hóc vốn đã có sẵn.

Chương trình Orphan Airlift bị bãi bỏ

Theo tin của hãng AP từ Sài Gòn đánh đi cho hay dự định cho 500 trẻ em mồ côi được phép đi sang Mỹ dã bị bãi bõ. Chương trình này do tổ chức có tên là Friend of all Children được 4 bác sĩ và 17 nữ trợ tá gồm các quốc tịch như Mỹ, Úc và Anh trợ giúp.

Theo dự định, các trẻ em sẽ được chở đi trên các chuyến bay World Airways DC8 Cargo jet đến Chicago, ghé qua Tokyo và Hawaii.

Sau đó chẳng bao lâu lại có lệnh cho phép các trẻ em mồ côi được phép ra đi.

Ngày 3 tháng tư, 1975

Người dân Đà Nẵng lo trốn chạy cộng sản như thế, nhưng theo phóng viên John Burns của tờ The Globe and Mail cho hay, tại Bắc Kinh, tờ People’s Daily (Nhân dân nhật báo), trích dẫn một nguồn tin của báo chí cộng sản Hà Nội viết hàng trăm ngàn thường dân ‘Who had been forced to retreat with the ennemy from Danang, firmly frustrasted the vicious ennemy scheme and return to city, where they gave the liberation armed forces a rousing welcome’. (Bị áp lực rút theo bọn kẻ thù xấu xa, đã quay trở về thành phố Huế và hoan hô chúc mừng quân đội giải phóng).

Bài báo còn cho biết thêm, chính ‘ngụy quyền’ miền Nam đã vi phạm Hiệp Định Ba Lê chứ không phải người cộng sản.

Bà Betty Ford, phu nhân Tổng thống Ford

Theo tin hãng AP, tại Los Angeles, bà Betty Ford, phu nhân Tổng thống Ford, bà rất lấy làm xúc động khi thấy hoàn cảnh một số trẻ em Việt Nam và bà mong muốn nhận chúng làm con nuôi. Bà Ford đã nói trong một buổi họp báo trong lúc đang đi nghỉ hè tại Palm Springs, bà nói bà ủng hộ chương trình cứu một số trẻ em của Tổng thống Ford, Orphans Airlifts. Bà nói thêm, “Tôi thấy rằng những trẻ em cũng là những đứa trẻ và chúng cũng cần có những cơ hội lớn lên như các con em của chúng ta.”

Where is Thi My Kieu?

Cũng theo tin AP, tại Pompano beach, Florida, trong một căn phòng mới được trang hoàng dán giấy mầu hồng và mọi sự đã được chuẩn bị sẵn sàng. Vợ chồng luật sư Ed Oddo đã sốt ruột trông chờ đứa trẻ Việt Nam được nhận làm con nuôi được sang Hoa Kỳ. Đó là bé gái Kiều Thị Mỹ.

Vào hôm thứ tư, ông Ed Oddo nói, “It’s frustrating. We’ve waited so long. You Know, We’ve got her picture. We’ve planned and dreamed, like a family would for any new baby.”

Phần bà vợ ông Oddo, Christine, 25 tuổi hy vọng rằng đứa con nuôi ba tháng rưỡi tuổi sẽ đến đây cùng với cùng với các trẻ mồ côi khác trong chuyến bay sắp tới.

Ông nói thêm, chúng tôi đã làm tất cả những điều có thể làm để hy vọng Thi My Kieu có thể đến đây.

Tin tiếp tục ngày 3-4 | Horror of war behind for 52 Viet orphans

Theo tin của hãng UPI, tại San Francisco, 52 trẻ em Việt Nam mồ côi hiện đã đặt chân đến đất Mỹ tuổi từ 3 tháng đến 8 tuổi vào tối thứ tư tại phi trường Oakland International Airport trên chuyến bay World Airways cargo jet.

Các trẻ em dã để lại đằng sau hình ảnh một cuộc chiến tranh ghê sợ mà các em chưa nhận thức hết được. Một cuộc sống mới đang mở ra.

Chắc chúng còn mệt sau 16 giờ 53 phút bay từ Việt Nam sang đây. Sau đó chúng được chở bằng xe buýt đến Tổng hành dinh của quân đoàn thứ sáu để khám bệnh và làm thủ tục nhận con nuôi.

Sở dĩ chúng có thể đến được đây trong ngày hôm nay là do lòng can đảm và tận tụy của Đại úy Ken Healy đã bất chấp lệnh từ Sài Gòn do trạm không lưu ngăn chặn không cho cất cánh bằng những chiếc phi cơ DC8. Đại úy William Keating cũng có mặt trong chuyến bay cắt nghĩa thêm: we were instructed to hold our position by ground control. We ignore that. We taxied down the runway and took off’.

Các trẻ em mồ côi này đã vượt được đoạn đường dài 6.993 dặm từ Sài gòn đến San Francisco.

Họ còn chuẩn bị một căn phòng cạnh cây cầu Golden Gate để cho các em mới tới vui chơi. Cứ hai em thì có một tấm nệm và căn phòng được trang hoàng đẹp mắt. Cứ mỗi một em thì do một người lớn chăm sóc mọi thứ.

Ngày 4 tháng Tư, 1975: Vietnamese cabinet ousted!

Theo nguồn tin UPI, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã tuyên bố ngày hôm nay chấp nhận chính phủ của ông sẽ từ chức và được thay thế bằng ông Nguyễn Bá Cẩn, chủ tịch Hạ viện. Vẫn có dư luận đồn thổi trong dân chúng là ông Nguyễn Cao Kỳ sẽ làm đảo chánh. Ông Kỳ phủ nhận tin này.

Sự thay đổi này chỉ là một sự chút trách nhiệm cho người khác. Nó không phải là giải pháp giải quyết của tình thế. Trong những ngày gần đây, Ông Thiệu đẩy trách nhiệm rút khỏi Tây Nguyên cho tướng Phú, trách nhiệm rút Huế Đà Nẵng cho tướng Trưởng. Tất cả chỉ là những màn chạy tội.

Miền Nam chắc sẽ mất vào tay cộng sản vì Mỹ bỏ viện trợ. Quân đội miền Nam VNCH đã từng chiến đấu ròng rã trong suốt 21 năm không lẽ thua trong vài tuần?

Ngay cả trường hợp miền Nam bị thua và rơi vào tay cộng quân, chúng ta vẫn có thể chọn lựa cho mình một cách thua khác.

Không phải cách thua nhục nhã như thế này!

Tướng Weyand, một đặc sứ của Tổng thống Ford gửi sang Việt Nam xem xét tình hình Việt Nam vẫn có thể tuyên bố như sau, “The North Vietnamese army… can be defeated.”

Chiến dịch ‘Operation Babylift’

Trong lúc cuộc chiến tranh ở miền Nam sắp sửa đi đến chỗ kết thúc. Một trong những người tích cực nhất trong việc di tản một số người Việt ra khỏi đất nước họ là ông Bộ trưởng bộ di trú Canada, ông, Robert Andras. Ông đã cho đặt thêm một emergency desk ngay trong văn phòng làm việc của ông để giải quyết vấn đề người tỵ nạn Đông Dương.

Việc làm ấy nằm trong cái tinh thần mà Peter Duschinsky, trong CIHS Bulletin, nhân dịp kỷ niệm 40 Năm sau 1975 với nhan dề bài viết The Human Side of the fall of Saigon.(12)

Cuộc chiến ấy nhiều mặt là một bi kịch chiến tranh, nhưng cũng là một thảm họa của nhân loại xét vế mặt con người.

Và sự cứu vớt người tỵ nạn ra khỏi cuộc chiến ấy, mặc dầu chỉ là như muối bỏ biển, cũng vẫn mang tính con người. Trong đó người ta nghĩ đến hàng triệu số phận trẻ em mồ côi của miền Nam mà con số may mắn được cứu vớt chỉ khoảng vài ngàn trẻ em.

Tuy nhiên, ngay chuyến bay đầu tiên, chiến dịch ấy đã tự nó mang một thảm họa vô cùng thảm khốc.

Ngày 4 tháng Tư. Thảm hoạ trên không

Hôm này có thể nói cũng là ngày tang thương cho số phận một số trẻ mồ côi trên chiếc máy bay khổng lồ của quân đội Mỹ, chiếc C-5A Galaxy đã cất cánh sau một thời gian ngắn với 305 trẻ em mồ côi để đi Mỹ. Tất cả những em ngồi ở phần đuôi máy bay thì không có hy vọng sống sót. Ít nhất có 178 trẻ em và người lớn bị chết. Cánh cửa phi cơ nổ tung do một số ổ khóa cửa hỏng gây ra, cánh cửa ở phần đuôi máy bay (cargo door) bị bung ra, phi cơ mất cao độ và viên phi công cố gắng quay trở về Tân Sơn Nhất, nhưng đã không thành công.

Trẻ mồ côi tử nạn trong chuyến bay đầu tiên của Chiến dịch Babylifts được đưa đi hỏa thiêu ở căn cứ Utapao và an táng tại một nghĩa trang Thiên chúa giáo ở Pattaya, Thailand. Nguồn: OntheNet

Trường hợp này cũng giống như trường hợp chiếc DC 10 cũng đã nổ tung ra khi gần tới Paris năm 1974 làm chết 345 người.

Theo nguồn tin của AP thì tòa đại sứ Hoa Kỳ cho rằng có khoảng 100 em mồ côi còn sống sót cộng với 10 đến 15 người lớn. Số người sống sót bao gồm cả viên phi công. Trực thăng đã đến hiện trường và chở 63 em còn sống sót đến nhà thương Seventh-day Adventish hospital.(13)

Các em còn sống, mắt mở to ngơ ngác, không khóc và im lặng. They did not speak. They did not cry. Người ta đã chứng kiến và viết lại cái cảnh tượng đó như thế.

Việc phi cơ chở trẻ em mồ côi bị rớt trở thành một thảm kịch của những ngày tàn cuộc chiến.(14)

Ông Phan Quang Đán là một trong số những người phản đối chương trình này. Và theo tin của UPI vào ngày 7 tháng tư, chương trình mới lại được chính phủ Sài Gòn cho tiếp tục trở lại. Trong khi đó thực sự đã có chuyến bay chở trẻ em côi đến Mỹ và đến Canada.

Tại thủ đô Ottawa, ông bộ trưởng di trú Robert Andras cho hay có 300 gia đình ở tỉnh bang Ontario và 100 gia đình ở Nova Scotia bày tỏ ý muốn nhận các trẻ mồ côi đến từ Việt Nam chỉ sau ít giờ sau khi nhận được thông báo.

Hiện nay thì có hai chuyến bay sẽ đến Sài Gòn và mỗi chuyến bay sẽ chuyên chở 250 em mồ côi. Chính phủ Liên bang đã chấp thuận một quỹ là 76.000 đô la cho việc chuyên chở này.

Một vị ân nhân ẩn danh là một phụ nữ cho biết, “Tất cả điều chúng tôi mong muốn hiện nay là giúp các trẻ em mồ côi đó ra khỏi Việt Nam.” Cũng sẽ có 30 người tình nguyện đáp máy bay đi Sài Gòn để giúp đưa các trẻ mồ côi trong chuyến đi này.

Ngày 4 tháng tư, ông bà Tổng thống Ford có chương trình đón tiếp các trẻ em mồ côi trong chuyến bay đầu tiên đến Mỹ.

Đây là chuyến bay đầu tiên đến Mỹ nếu không kể chuyến bị rớt trước đó. Chuyến bay này chở 243 em mồ côi sang Mỹ. Chuyến bay sẽ dừng lại ở căn cứ không quân Clark Air Force bên Phi luật Tân, sau đó tiếp tục bay sang California. Chính ở nơi đây, ông bà Ford sẽ đón tiếp các em mồ côi.

Nhiều người nghĩ rằng đây chỉ là một màn kịch dở. Tổng thống Ford đã từng quay lưng trong việc không hỗ trợ Việt Nam trong cơn nguy khốn. Việc đón tiếp này vì thế có thể đặt dấu hỏi?

Cũng chính vì thế mà có những nhà báo như W.A.Wilson viết bài với nhan đề, “Trẻ em Việt Nam không nên bị bốc ra khỏi quê hương xử sở của chúng”. (Vietnamse children should not be taken from homeland).

Việc đưa các trẻ em sang Mỹ cho thấy sự ích kỷ và tính toán của họ.

Trên đây chỉ là một quan điểm nhìn của một số người không nhất thiết được mọi người đồng ý.

Ngày 7 tháng Tư

Hôm nay đã là mồng 7 tháng Tư, coi như vừa đúng một tháng sau cuộc tấn công của cộng quân vào Ban Mê Thuột. Có dư luận cho rằng tướng Phú bị cộng sản lừa. Chúng làm nghi binh như thể đánh Pleiku và tướng Phú tin chắc như thế nên đã nhất định để nguyên sư đoàn 23 bộ binh đóng chung quanh Pleiku. Sau này, nhiều vị chỉ huy tại chỗ đã trách tướng Phú, trong đó có đại tướng Cao Văn Viên.

Nhưng quyết định rút quân của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu là một quyết định sinh tử, như vận mệnh cho số phận quân dân vùng II chiến thuật. Quyết định tái phối trí, rút quân là một quyết định xem ra quá trễ. Cuộc triệt thoái khỏi cao nguyên là một thất bại quân sự. Trong số 20 ngàn quân rút lui vào ngày 16-3, đến ngày kéo về được đến Tuy Hòa chỉ còn sót lại có 5.000 người. Số còn lại hoặc bị giết hoặc rã ngũ trên đường rút lui.

Cộng sản tiếp tục đòi hỏi Nguyễn Văn Thiệu phải từ chức và thành lập một chính phủ mới để có thể thương thuyết với họ.

Chính quyền Sài Gòn ra lệnh ai gây rối sẽ bị xử bắn tại chỗ và lệnh giới nghiêm được nới rộng từ 9 giờ tối đến 5 giờ sáng.

Chuyến bay đẩu tiên trở 61 các em mồ côi người Việt Nam và Cambodia đến Vancouver, Canada theo nguồn tin CP là ngày 7 tháng tư, 1975.

Vì thế, sau này trong CIHS Bulletin, tại Canada, số ra kỷ niệm tháng Tư 1975 đã cho rằng việc mất Sài Gòn để lại ba dấu ấn nổi bật và ấn tượng nhất:

• Thứ nhất là cảnh trốn chạy khỏi Đà Nẵng trên các bãi biển.
• Thứ hai là quang cảnh chiếc C-5A, 6 ngày sau đó bị rớt với 135 trẻ mồ côi bị tử nạn.
• Thứ ba là cảnh những người chạy vào tòa đại sứ Mỹ, đứng trên nóc nhà khi chiếc trực thăng cuối cùng rời khỏi nơi đây và bỏ rơi họ.

Đó là những sad endings!

Cũng ngày 7 tháng tư, 1975

Theo nguồn tin UPI, có khoảng 60 trái đạn pháo kích vào khu ngoại ô Sài Gòn, như vùng Nhà Bè, cách Sài Gòn 6 dậm. Điều đó cho thấy cộng quân đã tiến sát quanh Thủ Đô Sài Gòn, chỉ còn cách 8 dặm. Đây là những trái đạn pháo mở màn cho một cuộc tấn công sắp tới.

Hôm nay cũng là ngày chính quyền Cambodia thương thảo chấp nhận một cuộc đầu hàng vô điều kiện.

Năm năm trước, vào tháng Ba, năm 1970, tướng Lon Nol đã làm đảo chánh. Ông bỏ chính sách trung lập và tuyên bố sẽ chống trả lại Việt Nam cộng sản. Kissinger và Nixon nhảy vào, dùng B-52 bỏ bom quân đội cộng sản Bắc Việt. Trong vòng 5 năm, người Mỹ đã rót vào Cambodia 2 tỉ đô la.

Và một lần nữa, Người Mỹ bỏ cuộc để mặc cho số phận Cambodia rơi vào tay bọn Khmer đỏ và nạn diệt chủng đã xảy ra ngay sau đó.

Ngày 8 tháng tư, 1975

Theo tin AP, một phản lực cơ của quân đội VNCH đã dội bom và bắn rocket xuống dinh Độc Lập. Nhưng Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã tránh thoát và không bị thương.

Tổng thống Thiệu đã lên vô tuyến truyền hình và nói rằng, có một số cá nhân muốn ám hại ông với ý đồ muốn thay đổi chính phủ.

Tướng Trần Văn Minh, tư lệnh không quân đã lên tiếng là quân đội vẫn trung thành với Tổng thống Thiệu. Và đây chỉ là một hành vi của một cá nhân.

Tướng Kỳ lên tiếng và cho rằng ông không dính líu gì đến việc này. Nhưng yêu cầu ông Thiệu từ chức.

Ông Thiệu đã lên truyền hình và tuyên bố, “Tôi quyết định tiếp tục lãnh đạo xứ sở này.”

Cái câu nói nổi tiếng của Tổng thống Thiệu, “Đừng nghe những gì cộng sản nói mà hãy xem những gì cộng sản làm cũng có thể ứng vào trưởng hợp của chính ông Nguyễn Văn Thiệu.”

Võ Nguyên Giáp và Lê Duẩn chúc mừng Nguyễn Thành Trung (bìa phải) sau cuộc đánh bom Dih Độc Lạp ở Sài Gòn. Nguồn: VPAF museum

Sau này thì người ta được biết chiếc phản lực cơ ném bom dinh Độc Lập do Nguyễn Thành Trung lái từ Đà Nẵng. Sau đó Trung lái máy bay ở cao độ thấp, đáp xuống một phi đạo dài khoảng 915 m do Việt Cộng lập ở Phước Long, cách Sài Gòn 200 km về hướng Bắc.

Cuộc ném bom đã làm cho hai người chết và vài người bị thương.

Sài Gòn, ngày 8 tháng Tư, năm 1975: Tiếng súng tại mặt trận An Lộc bắt đầu

Câu hỏi đặt ra ở đây là liệu quân đội VNCH có giữ được phòng tuyến này không?

Chiếm được Xuân Lộc, đó là mục tiêu chiến lược của cộng quân. Nhưng họ cũng mong rằng qua thương lượng, political means, qua một cuộc đầu hàng có giàn xếp với một chế độ không phải Thiệu. Nguyễn Thị Bình, ở Paris, Bộ trưởng Ngoại giao của Chính phủ Lâm thời Miền Nam mong muốn đạt được mục tiêu, nếu có thể, mà không phải dùng đến những phương tiện quân sự. Nói với phóng viên tờ Le Monde, bà Bình mô tả hoàn cảnh ở miền Nam hiện nay là không thể đảo ngược được tình thế. Nhưng việc xử dụng quân lực hay sức mạnh quân sự hay không là tùy thuộc vào phía đối phương.

Ngày 9 tháng Tư: Secret US-Viet pact claimed. Tiết lộ những trao đổi thư từ bí mật giữa Mỹ và Việt Nam

Tùy viên Báo chí Tòa Bạch ốc Ronald Harold Nessen đọc bản thông cáo báo chi ngày 9 tháng Tư trong cuộc họp báo cùng ngày. Nguồn:  “Vietnam – Correspondence from Richard Nixon to Nguyen Van Thieu” of the Richard B. Cheney Files at the Gerald R. Ford Presidential Library.

Trong giai đoạn trước khi ký Hòa đàm Ba Lê, Tổng thống Nixon đã thuyết phục Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu ký vào bản Hiệp Định với những lời hứa hẹn bảo đảm sẽ can thiệp vào Việt Nam. Nói chung có tất cả 27 lá thư trao đổi của Tổng thống Nixon gửi cho ông Thiệu. Sau đó tiến sĩ Nguyễn Tiến Hưng đã gửi cho ông Tổng trưởng Quốc Phòng là James R. Schlesinger một số trong những lá thư đó. Ông này bèn thông báo cho nghị sĩ Henry Jackson biết và ông Jackson đã tìm cách đăt vấn đề với tòa Bạch Ốc.

Cuộc họp báo của ông thượng ngị sĩ được diễn ra ngay từ 30 tháng Tư. Trong đó ông cho rằng Kissinger đã che dấu những lá thư này đến ngay Tổng thống Gérald Ford cũng như bộ trưởng Quốc Phòng Schlesinger cũng không hề biết.

Thượng nghĩ sĩ Henry Jackson nói tiếp: Đây là lần đầu tiên, Tổng thống Ford biết được những lá thư mật trao đổi giữa Nixon và ông Thiệu. Phía Việt Nam, tiến sĩ Nguyễn Tiến Hưng nói còn giữ đuợc tất cả 27 thư trong khi phía Mỹ không biết tại sao chỉ còn giữ được có 10 bức thư.(15)

Theo bản tin của AP tại Hoa Thịnh Đốn, thượng nghị sĩ Hackson chính phủ Hoa Kỳ có bổn phận tinh thần tôn trọng những thỏa thuận ngầm này. Về phần dân chúng hoa Kỳ, họ có quyền được biết về những thỏa thuận giữa hai bên mà đáng lẽ họ phải được thông báo đầy đủ.

Nếu cứ đúng như những nội dung mà Nixon đã cam kết với ông Thiệu là Hoa Kỳ sẽ ‘react vigorously’, can thiệp một cách mạnh mẽ nếu Bắc Việt xâm lăng miền Nam bằng quân sự.

Và nếu tôn trọng những lời cam kết như trên thì Quốc Hội Hoa Kỳ phải chuẩn chi viện trợ khẩn cấp mà Tổng thống Ford đòi hỏi.

Thế nhưng, theo tin của AP, Tổng thống Ford đã nói chuyện với các lãnh tụ Thượng viện Hoa kỳ rằng: “Ông không tìm bất cứ thấy bằng chứng gọi là bí mật trong những thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.”

Nói trắng ra Tổng thống Ford muốn phủi tay không muốn bằng bất cứ giá nào can thiệp vào Việt Nam nữa.

Rockefeller, Phó tổng thống, theo thông tấn UPI tại New Orleans trong một lởi tuyên bố: U.S. must decide, ông cho rằng nay là lúc Hoa Kỳ phải quyết định nay là lúc chúng ta phải đứng một bên, bởi vì chúng ta đã đảm nhận vai trò trách nhiệm thế giới trong mấy thập niên rồi. và hãy để cho Liên Xô nắm trách nhiệm trọng tài thế giới.

Cũng ngày 9 tháng Tư

Người ta nói đến một cuộc thanh trừng ở Nam Việt Nam nếu cộng sản Hà Nội nắm chính quyền.

Theo các tài liệu báo chí từ Nga thì nếu nắm được chính quyền miền Nam, họ sẽ thực thi chính sách 10 điểm. Tờ Pravda, cơ quan ngôn luận chính thức của Liên Xô nói tới:

Việc gấp rút để đưa cuộc sống người dân trở lại bình thường và thanh trừng những thành phần tay sai ngụy quyền. Trước hết thanh lọc hết các tổ chức hành chánh, lực lượng quân đội và các tổ chức bù nhìn của chế độ. Và trong một thời gian ngắn nhất thiết lập các cơ chế chính quyền cách mạng ở mọi tầng lớp dân chúng.

Tất cả tùy thuộc vào hai chữ thanh trừng (Liquidation).

Nhiều người Việt Nam chắc đã không quên khi chiếm được miền Bắc, cộng sản đã áp đặt chính sách cải cách ruộng đất (Land reform) và chính sách tập thể hóa (Collectivization) nhằm loại bỏ các chủ đất. Theo tác giả Bernard Fall, các đợt thanh trừng này đã giết hại 50.000 nông dân và bắt 100.000 người bị tù đầy.

Tất cả chúng ta chờ xem mức độ thanh trừng sẽ được diễn ra như thế nào?

Ngày 11 tháng Tư, sinh viên Việt Nam du hoc tại Montreal biểu tình

Sinh viên Montreal biểu tình ở Quốc hội Canada, 11 tháng 4, 1975. Nguồn: CP

Có một nhóm khoảng 50 sinh viên Việt Nam cầm các biểu ngữ đi diễn hành ở trước tiền đình Quốc Hội Canada. Và họ kêu gọi có một chính quyền mạnh hơn chính quyền hiện nay để có thể đương đầu với sự tấn công của cộng sản Hà Nội vào miền Nam.

Lê [Nguyên] Khanh, một trong những phát ngôn viên của Hội Sinh Viên Việt Nam tại Montreal cho hay hầu hết những người tham dự cuộc biểu tình này đều là giới sinh viên Việt Nam du học mong muốn có một chính quyền mới đủ mạnh để đương đầu với sự xâm lăng của cộng sản Hà Nội.

Nhân dịp này, anh Lê [Nguyên] Khanh cũng cám ơn chính phủ Canda cũng như dân chúng Canada đã giúp đỡ một cách nhân đạo cho miền Nam Việt Nam như thực phẩm, thuốc men.

Trong các biểu ngữ, người ta đọc được một biểu ngữ với hàng chữ, “Stop Red”.

Cũng theo phát ngôn viên của tổ chức sinh viên ở Montréal, họ không thấy thích thú gì việc quảng cáo tuyên truyền cho Operation Babylifts. Nhưng anh nói thêm, nếu những trẻ con này tìm được những cha mẹ nuôi tốt thì cũng tốt cho các trẻ em.(16)

12 tháng tư, 1975

So chính quyền ở Pnom Penh và chính quyền của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu vào giờ phút này thì xem ra các lãnh đạo nước láng giềng tỏ ra cương quyết ở tại chỗ để đương đầu với cộng sản.

Tướng Sak Suthsakhan, tướng chỉ huy quân độin Cambodia tuyên bố: việc chống đối lại quân Khmer rouge vẫn được tiếp tục.

Mặc dầu quân đội Khmer rouge hiện nay, có khoảng 10 ngàn người, đã đến làng Samrong chỉ còn cách phi trường Phnom Penh có một dặm. Có khoảng 1000 quân lính chính phủ hiện đang trấn đóng dọc theo đường xe lửa, song song với đường số 3 dẫn đến phi trường.

Dân chúng bằng đủ phương tiện đang ùn ùn kéo về thành phố. Cảnh sát đã bất lực không ngăn cản được dòng người kéo vào thành phố.

Thủ tướng Long Boret vẫn còn có thể nói, “We will never surrender.” Nhưng rõ ràng là chẳng bao lâu nữa, quân phiến loạn sẽ tràn ngập thủ đô.

Long Boret cùng với bảy nhân vật chính trị và quân sự nhận lãnh trách nhiệm sau khi đại tướng Suthskhan đã bỏ ra đi vào ngày thứ bảy.

Người Mỹ đã mở chiến dịch di tản ‘Eagle Pull’ và đã chở được 270 người Mỹ và người Cao Mên ra đi một cách êm ả. Người ta cũng đã không nghe một tiếng súng cũng như không một ai bị thương trong cuộc di tản này!

Phúc trình cuối cùng của Mỹ cho hay hoàn cảnh quân sự chung quanh thủ đô hầu như tuyệt vọng và xấu đi từng giờ. Và việc mất Phnom Penh là điều không còn gỉ để nói nữa.

Adieu Phnom Penh! Con đường dẫn đến Sài Gòn nay đã được mở rộng thêm!

Ngày 12 tháng tư. Việc chuyên chở 16 tấn vàng sang Thụy Sĩ. Vàng đó là của chung giữa Việt Nam Và Cam Bốt?

Trẻ thơ mồ côi trên đường đến phi trường LAX (Los Angeles) ngày 12 tháng 4, 1975. Ảnh: OntheNet

Theo tin UPI từ Nữu Ước cho hay chính quyền VNCH đã cố gắng một cách tuyệt vọng để thuyết phục hãng Hàng Không Swiss Charter Airline để chuyên chở 16 tấn vàng từ Sài Gòn sang Thụy Sỹ.

Hãng Balair, đại diện cho hãng hàng không Thụy Sỹ từ chối việc chở 16 tấn vàng vì quá nặng và vấn đề cân bằng cho phi cơ. Theo tin từ Time cho rằng việc chuyên chở vàng này có dính dáng đến một hai nhân vật cao cấp như Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu và tổng thống Cam Bốt Lon Nol.
Ở một đoạn văn khác được trích dẫn cũng nói rõ thêm như sau, “The airline also was concerned that the bullion might be part of the official reserves of the two countries. The gold apparently still in Saigon. Time said.”

Phải chăng số vàng đó có một phần là tài sản của Cambodia?

Tài liệu cho thấy số vàng 16 tấn không phải là của Viêt Nam mà có phần của Cao Mên. Phần là bao nhiêu thì không rõ. Thực sự chưa có tài liệu để nói rõ thêm về việc này.

Điều rõ ràng nhất là số vàng ấy sau này trở ra Bắc, rồi từ Bắc trở sang Liên Xô trả nợ.

Trẻ em mồ côi giả?

Trong số 56 trẻ em mồ côi đến Toronto để giao cho các cha mẹ nuôi, người ta phát hiện ra bé gái Phan Lợi không phải trẻ em mồ côi mà là con gái của một nhân viên làm việc cho lãnh sự Mỹ.

Bà Helen Allen, một phát ngôn viên của bộ di trú cho biết họ sẽ phân loại và hỏi xem đứa bé cảm nghĩ gì và điều gì đã thực sự xảy ra.

Người thông dịch viên ở San Fran Francisco tuần vừa qua cũng cho biết nhiều cha mẹ việt Nam lo sợ cho tương lai con cái họ nên đã tìm mọi cách để chúng có thể ra đi nước ngoài.

Điều này sau này xảy ra những vụ kiện pháp lý gay go. Cha mẹ ruột đứa trẻ tìm đủ mọi cách để đòi lại con mình.

Thật là không biết phải nói thế nào. Ai là kẻ được con và mất con?

Phần các trẻ em mồ côi khác thì được các cha mẹ nuôi đón tiếp với nước mắt và nỗi vui mừng.

Theo tin của AP, San Francisco, bà Jane Barton, thông dịch viên cho hay, bà có nói chuyện với 4 trẻ em và ba em cho biết họ là con của một đại tá và người thứ tư là cháu của vị đại tá ấy. Rõ ràng là có sự giàn xếp để cho cái một số người có tiền của, các viên chức cao cấp muốn cho con em của họ được đi ra ngoại quốc một cách an toàn.

(Còn tiếp)

© 2015 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

---

(7) Frank Snepp, Ibid, trang 247
(7a) SS Pioneer Contender là tàu buôn dân sự chở hàng khô dài 333 bộ. Thuyền trưởng là Edward Flink do hải quân Mỹ (MSC) thuê làm theo khế ước. Con tàu bắt đầu nhiệm vụ tại Việt Nam trong tháng Ba, năm 1975, cung cấp dịch vụ vận chuyển phi quân sự và giao thông nội bộ cho quân đội VNCH và dân Việt Nam đang di tản, và những người lính Nam Việt có vũ trang. Điển hình của sự tàn ác của quân đội miền Nam Việt với những kẻ bi tình nghi là cảm tình viên của Cộng quân Bắc Việt, là những vụ xử án, ám sát, và giết người khủng khiếp trên con tàu. Rời Đà Nẵng là lúc tồi tệ nhất. Không có mặt của an ninh hàng hải trên tàu lúc đó. (Nguồn: Personal Account – PFC Matthew Phair, Hq. Co., 9th Marines/Detachment Victor)
(8) Frank Snepp, Ibid, trang 241
(9) Peter Duschinsky, “The Human Side of the Fall of Saigon”, CIHS Bulletin, Issue #73, April 2015, Canadian Immigration Historical Society. Trang 2-3
(9a) Employment and Immigration Canada, “The Indochinese Refugees: the Canadian Response, 1979 and 1980” (1981, Department of Supply and Services)
(10) Gilbert Gendron, B.A, “The Viet cong Front in Quebec”, trang 9-10
(11) Peter Duschinsky, Ibid, trang 2.
(12) Peter Duschinsky, Ibid, trang 1-5.
(13) Trong một cuốn sách Giá Tự Do mới xuất bản và được giải thưởng Văn Học, do Hội Quốc Tế Y sĩ Việt Nam Tự Do trao tặng giải thưởng Văn Học 2014, không biết dựa trên tài liệu nào, tác giả Lâm Vĩnh Bình đã viết rằng: ‘Tuy nhiên, chuyến bay đầu tiên đã gặp một tai nạn thảm khốc khi chiếc phi cơ trở 300 người gồm trẻ em và người lớn đi theo để săn sóc, vừa cất cánh phi trường Tân Sơn Nhất đã rơi vì phi cơ quá tải, 136 người đã tử nạn. Nguồn: Lâm Vĩnh Bình, Giá Tự Do, trang 2.
(14) Xem thêm Simon Parry, “Vẫn không nguồn cội” do Trà Mi dịch, DCVOnline.net, 13 -04-2015 đã trích lời các nhân chứng còn sống sót, cho hay có 313 người trên máy bay. Phi công lái máy bay là Dennis ‘Bud’ đả can đảm cứu được 175 người sống sót. Simon Parry, Still rootless: the child refugees of Vietnam war’s chaotic final days, Red Door News Hong Kong, April 2015.
(15) Nguyễn Tiến Hưng, “Khi đồng minh tháo chạy”, trang 460-461.
(16) CP, “Vietnamese thank Canadians”, The Brandon Sun – Brandon, Manitoba – Apr 12 1975

Nguồn: http://www.dcvonline.net/2015/04/29/40-nam-nhin-lai-nhung-ngay-mat-sai-gon-ii/

VƯỢT BIỂN TRÊN ĐỐNG XƯƠNG TÀN!!! - Huỳnh Mai St.8872

by Tuấn Nguyễn

Tập hồi ký vượt biên VƯỢT BIỂN TRÊN ĐỐNG XƯƠNG TÀN!!! Huỳnh Mai St. 8872 Bh. Dạ Lệ Huỳnh SƠ-LƯỢC YẾU TỐ THÔI THÚC RA ĐI. Không như số đông bạn bè chiến hữu đồng tù cải tạo được Cộng sản tha về trước thời hạn 3 năm. Bị đi tù trẽn 3 năm mới đủ tiêu chuẩn Hoa Kỳ nhận cho tái định cư vào đất Mỹ với người theo diện HO. Có nghĩa là chưa chết và chưa đủ chuẩn hành hạ nếm mùi đòn thù cùa Việt Cộng như Mỹ mong muốn khi bỏ rơi Miền Nam để cho Cộng Sản dạy đời bằng bài học thương đau và phản tỉnh Tự-Do trong cái Thiên Đàng Xã Nghỉa Cộng Sản quân dân miền nam/VN. Người dân Miền Nam/VN bị Việt Cộng phỉnh lừa lòng yêu nước nên phản bội lại Chiến hữu và chiến sĩ VNCH. Họ’Ăn cơm Quốc Gia thờ Ma Cộng Sản”. Họ cam tâm chấp nhận số phận”Sáng Khoai,Chiều Sắn,Tối Bo Bo” vui cùng đời Xã Hội Chủ Nghĩa và lãng quên “Người Tù Cải tạo” và coi Cải Tạo như người kém may mắm hơn họ và mang lại cho họ những điềun xui xẻo khi tiếp xúc và Gúip đõ cho người tù cải tạo . Thú thật chúng tôi sống trong cái xa lạ và bị Less
Mời xem tiếp:
https://en.calameo.com/read/000575588237e16375b65

Phụ nữ gốc Việt đầu tiên tranh cử ở Massachusetts: 'Tôi muốn cờ vàng được công nhận' 

“Cha tôi từng phục vụ trong chiến tranh Việt Nam cùng với quân đội miền nam Việt Nam và sau đó là tù nhân chiến tranh trong trại cải tạo trong 8 năm. Tôi thực sự coi trọng cờ vàng với 3 sọc đỏ. Vì vậy tôi rất muốn giúp đỡ trong việc thúc đẩy các nỗ lực để lá cờ đó được công nhận là cờ chính thức của cộng đồng người Việt ở Massachusetts.”
Có hơn 100 thành phố ở Mỹ công nhận lá cờ vàng của chính quyền Nam Việt Nam là cờ chính thức của cộng đồng người Việt nhưng lá cờ đỏ sao vàng của chính phủ Việt Nam vẫn chính thức được chính phủ Mỹ công nhận
Phản hồi:

Hong Dang

" Là con của VNCH tị nạn cs và một luật sư Mỹ,chắc chắn Ls Trâm Nguyễn phải biết Biden,Kerry,Clinton,Obama và đảng Dân Chủ đã bất tử VNCH và họ khinh bỉ dân VN tị nạn cs trong những ngày đầu ở Mỹ ". Tin này ở đâu ra? Chắc là Ls Trâm Nguyễn không biết rồi. Tội nghiệp học nhiều quá mà không biết ai và đảng nào bắt tay với TQ bức tử VNCH.

Like · Reply · 30m

John Tran

là con của VNCH tị nạn cs và một luật sư Mỹ,chắc chắn Ls Trâm Nguyễn phải biết Biden,Kerry,Clinton,Obama và đảng Dân Chủ đã bất tử VNCH và họ khinh bỉ dân VN tị nạn cs trong những ngày đầu ở Mỹ. Đảng DC chỉ mị dân nghèo để nắm quyền và làm giàu cho chính họ,mặc cho nước Mỹ suy yếu và sẽ bị tàu cộng răng đe,thao túng về mọi lảnh vực quân sự,kinh tế. God Bless USA and President Trump.

Nguồn: https://www.voatiengviet.com/a/phu-nu-goc-viet-dau-tien-tranh-cu-o-massachusetts-toi-muon-co-vang-duoc-cong-nhan/4640419.html

1 thế giới sẽ PHI CỘNG SẢN khi Đảng Cộng Hòa của Mỹ tiếp tục thắng cử

 https://youtu.be/uN-asd3mx9Y

Tội ác tày trời của cộng sản trong các "Trại Tập Trung Cải Tạo"https://youtu.be/ZeEydVjJZKo

NGỌC XÁ LỢI CỦA TRUNG TÁ TÔN THẤT VIỆT SƯ ĐOÀN 1 BỘ BINH VNCH

https://youtu.be/lYo4hWOPIK4

CHÙA HOẰNG PHÁP | XÁ LỢI PHẬT là gì CÓ THẬT HAY KHÔNGhttps://youtu.be/gQT7eYXiH8Y

Sigma Sumo 3 tháng trước

Dĩ nhiên xá lợi Phật là có thật rồi các bác ạ. Một viên hồng ngọc hay kim cương nếu gặp điều kiện thuận lợi thì sẽ tạo thành. Tuy hiếm nhưng trên thế giới có biết bao nhiêu viên hồng ngọc, kim cương... Trong khi Phật thì chỉ có một người. Người này trải qua hàng triệu năm tiến hóa tu luyện mới thành một người như thế. Cho nên mới nói vì sao xá lợi Phật có thật và lại quý hơn tất cả kim cương, hồng ngọc như thế.

KHÁM PHÁ VIỆT NAM : NGỌC XÁ LỢI PHẬThttps://youtu.be/rx-vxUlOmV0

Bí Mật 102: Xá Lợihttps://youtu.be/TEIvEB6o7g4#ongdaodua #thithe #hongnhutvlogs

Kỳ lạ thi thể "Ông Đạo Dừa" 24 năm không phân hủy ✅ Hồng Nhựt Vlogshttps://youtu.be/0_45SXtGLuM

VNCH Đã Đào Tạo Các Tướng Lãnh Và Các Đội Quân Tinh Nhuệ Cỡ Nào

https://youtu.be/5PnQ_hgpDus

Kỷ Niệm 67 Năm Thành Lập Liên Trường Võ Khoa Thủ Đứchttps://www.youtube.com/watch?v=TEFGoDNpraA

Tin Vui cho VNCH: TT Mỹ Tái Lập và ký lại Hiệp Định Pari năm 1973 cơ hội đưa Lịch Sử VNCH trở lại

https://youtu.be/7pWlYtyb74E

 

Mai Huỳnh Mai St.8872 nói...

HH & HG = TỰ DO O/CỘNG SẢN
Qua cuộc chiến tranh VN, dân tộc Việt Nam bị phân hóa bởi " Ý thức hệ Tự Do &ộng sản ", nên mới phân biệt kẻ thắng- người thua, vả làm khổ nhau với thân phận: ' kẻ nô tỳ công sản 'của một chủ nghĩa lỗi thời tha hóa dân tộc- Nay, để tìm tiếng nói chung bằng cách đối thoại: " HH & HG " một cách công bằng và thiết thực nhất...là thi hành HĐhòa bình Paris 1973 giũa Nan CH và Bắc CS Việt Nam, có quốc tế LHQ giám sát và 12 nước- Cộng sản & Tự Do- đã ký kết thi hành?!. Bảo đảm tính HH & HG dân tộc rất cao; mang lại sự công bằng cho Tự Do VN; mà cả thế giới hòa bình ủng hộ " Một Việt Nam- Không cộng sản!!- Huỳnh Mai St.8872- Cựu chiến bi QL.VNCH

18:16 24 tháng 5, 2017
http://www.vietnamthoibao.org/2017/05/vntb-sao-ang-bong-dung-khong-so-oi-thoai.html

 
Trại tập trung cải tạo-Nhà tù csVN

Mai Huỳnh Mai St.8872

1 giây trước  -  Được chia sẻ công khai

 Việt Nam cần học Anh cho tù nhân 'thụ án tại gia'?
Việt Nam là cái ' Hỏa lò  ' cho nhà tù csVN. Đối với VN là thuộc phiên cho quốc tế cộng sản Nga-Tàu, nên xem tù nhân là kẻ... phản động chống đối lại ý thức hệ cộng sản, của kẻ yêu chuộng Tự Do!!
Mô hình nhà tù cộng sản là sự trừng phạt và trả thù những thành phần chống đối lại độc tài đảng trị csVN- Không còn một chút nhân vị...củng như nhân quyền cho người VN đã từng sống dưới chế độ Tự Do của dân Miền Nam VNCH- Nên không thể nào áp dụng mô hình nhà tù ' nhân đạo - tại gia '  của các nước văn minh, nhân đạo thuộc tánh người... của nước Anh Quốc cho "  Thụ án tù tại gia? ". Chúng ta chỉ hy vọng cho cho Việt Nam Tự Do và không Cộng Sản !!!- Huỳnh Mai St. 8872- Cựu tù binh csVN.

Việt Nam cần học Anh cho tù nhân 'thụ án tại gia'?
Trại tập trung cải tạo-Nhà tù csVN Việt Nam cần học Anh cho tù nhân 'thụ án tại gia'? 15 tháng 11 2018 Bản quyền hình ảnh HOANG DINH NAM Image caption Có thể thực hiện 'tù tại gia' tại Việt Nam? Cuộc tranh luận
về lý do kinh tế của sáng kiến giam tù...
Xem tiếp:

https://mainguyenhuynh.blogspot.com/2018/11/viet-nam-can-hoc-anh-cho-tu-nhan-thu.html 

NGUYỄN HỮU CẦU --ĐẠI ÚY .VNCH-1975-2015(JĐT)

 https://youtu.be/-7Pgspkr6Sw

Chuyen VN06B Nguyen Huu Cau

https://youtu.be/8LL3hq9t64k

 

Quân Lực VNCH đã SẴN SÀNG Trở Lại: Người dân VN hãy chuẩn bị cờ Vàng 3 sọc để chào đón

https://youtu.be/7ezUdG1nseo 

Mai Huỳnh Mai St.8872 qua Google+

57 phút trước  -  Được chia sẻ công khai

Mai Huỳnh Mai St.88721 năm trước - Được chia sẻ công khai

CÁI CHẾT NGƯỜI LÍNH... KHÔNG BÓNG DÁNG HẬN THÙ!!
Những Hình Ảnh diễn ra trước khi chết, CHUYỆN TÂM LINH CHIẾN TRƯỜNG VN!! Cõi Tự Do vĩnh Hằng! Là những chứng nhân của những cái chết...của người lính trên chiến trường
VN. Trạng thái tinh thần của ngư...

Chết nhẹ tợ ' hồng mao '
Người lính ' hâu vệ- Sài Gòn ' luôn luôn đi sát cách trong mọi chiến trường mặt trận, trong khi xung phong chiếm lại ngọn đồi máu VinKy; anh ưởng người ném lựu đạn, để yểm trợ tôi tiến chiếm mục tiêu; rồi bổng nhiên anh nẩy ngược người...lên!. Tôi biết anh trúng đạn, trước khi anh ngả xuống?!, tôi kéo anh xuống giao thông hào... và anh đòi uống nước, vì máu ra nhiều;anh bảo thèm thuốc hút và xin ' ông thầy - cho tôi điếu thuốc lá'. Anh ta kéo một hơi thuốc, đầy sảng khoái... và thều thào bảo: ' nó hết đạn bắn rồi!...và tụi nó cũng ' biết điều'- thương em-để cho em gặp mặt vợ con... đến thăm em lần cuối...và dần dần chìm vào cơn mê ảo ảnh...!!, của tử thần.

Xin đọc tiếp

:http://mainguyenhuynh.blogspot.com/2017/11/cai-chet-nguoi-linh.html

Mai Nguyễn Huỳnh- công khai

2 phút

Mỹ-cộng đã chiến thắng trong cuộc chiến VN như thế nào
" Mỹ cộng & Việt cộng bắt tay- Hai thằng đối tác VN ăn mày ". VNCH có thua, cũng vì lẽ đó>>>!!

Mỹ-cộng đã chiến thắng trong cuộc chiến VN như thế nào

 

 

Mỹ-cộng đã chiến thắng trong cuộc chiến VN như thế nào

23/03/2010

• VOA

Mỹ-cộng đã chiến thắng trong cuộc chiến VN như thế nào

voatiengviet.com

Được chia sẻ công kha 

Một quyển sách của tiến sĩ Roger Canfield vừa được ra mắt ở Mỹ đã đưa ra một cái nhìn khác, khá thú vị, về kết cục của chiến tranh Việt Nam.

Cuộc chiến Việt Nam đã kết thúc 35 năm nay, nhưng cho tới giờ nó vẫn còn làm hao tốn biết bao giấy mực của giới cầm bút, những nhà văn, nhà nghiên cứu, cũng như các cơ quan báo chí truyền thông trong và ngoài nước. Sách vở tại Việt Nam miêu tả kết quả cuộc chiến rằng quân đội Mỹ đã bị quân Bắc Việt đánh bại hoàn toàn. Trong khi đó, một số sách báo bên ngoài lại viết rằng do tình hình thời cuộc, Mỹ đã quyết định triệt thoái ra khỏi chiến trường Việt Nam vào tháng 4 năm 1975.

Một quyển sách của tiến sĩ Roger Canfield vừa được ra mắt ở Mỹ hơn một tháng trước thời khắc kỷ niệm đúng 35 năm ngày kết thúc cuộc chiến đã đưa ra một cái nhìn khác, khá thú vị, về kết cục của chiến tranh Việt Nam. Tác phẩm có nhan đề “Comrades in arms: How the Ameri-cong won the Vietnam war against the common enemy-America”, tạm dịch ngắn gọn là “Mỹ-cộng đã chiến thắng trong cuộc chiến Việt Nam như thế nào”.

Tiến sĩ Canfield là một ký giả và là một nhà phân tích chiến lược chính trị dày dặn kinh nghiệm, chuyên nghiên cứu về chủ nghĩa cộng sản và các chính sách của Hoa Kỳ. Ông đã mất 22 năm nghiên cứu kể từ năm 1988 để hoàn thành tác phẩm này. Tác giả cho biết ba chương sách dày tổng cộng 1600 trang được ông đúc kết từ rất nhiều tư liệu sách báo-lịch sử, các cuộc phỏng vấn, hồi ký, các tài liệu của CIA, FBI, cũng như của chính quyền cộng sản Việt Nam.

Điều thú vị đầu tiên đập vào mắt người đọc có lẽ xuất phát từ tựa đề quyển sách, với từ “Ameri-cong”. Trước nay, người ta thường nhắc nhiều tới các từ như Việt cộng hay Trung cộng, nhưng dường như ít ai dùng, hoặc nghe tới hai từ “Mỹ-cộng”. Và đó cũng là điểm nhấn chính của tác phẩm này. Tác giả Canfield giải thích:
“Ameri-cong là vì một số những người hoạt động phản chiến và kêu gọi hòa bình họ tự xưng như thế. 'Mỹ-cộng'” có nghĩa là những người Mỹ đồng quan điểm với Việt cộng, với công cuộc đấu tranh của cộng sản. 'Mỹ-cộng' và Việt cộng đều xem chủ nghĩa đế quốc Mỹ là kẻ thù chung.”

Biểu tình phản đối chiến tranh Việt Nam tại Boston, 1970

Theo tiến sĩ Canfield, chiến tranh Việt Nam là một cuộc chiến chính trị, chứ không phải là một cuộc chiến quân sự, và sở dĩ Mỹ can dự là vì đây là một phần của cuộc chiến tranh lạnh, mà Trung Quốc và Liên Xô lúc bấy giờ cũng can thiệp vào cuộc chiến Việt Nam. Tác giả cho rằng kết quả cuộc chiến là do người Mỹ thua mặt trận chính trị ngay tại Quốc hội Hoa Kỳ năm 1975 vì ảnh hưởng của truyền thông và các phong trào hòa bình-phản chiến, chứ quân Mỹ không thua trận do bị cộng sản Việt Nam đánh bại:

“Vào thời điểm cuối của cuộc chiến, phong trào phản chiến đã thuyết phục được Quốc hội ngưng viện trợ cho miền Nam. Đó là thực tế, nhưng trước đó, chúng tôi đã đánh bại Việt cộng nhiều lần trong các cuộc tấn công lớn của họ hồi những năm 1968 và 1972. Không đúng khi nói rằng Hoa Kỳ thua trận trên chiến trường mà phải nói là thua tại sân nhà, tại các làn sóng phản chiến trên các đường phố New York và Washington lúc bấy giờ. Đó là thông điệp chính của tôi.”
Và thông điệp ấy đã được tiến sĩ Canfield trình bày cặn kẽ trong cuốn sách vừa phát hành. Ông nói tiếp:

“Nội dung của quyển sách là tìm hiểu cách thức mà cộng sản Việt Nam đã thắng lợi trong cuộc chiến nhờ vào việc sử dụng các phong trào phản chiến và các phong trào kêu gọi hòa bình tại Mỹ. Đây là một cuộc chiến chính trị hơn là một cuộc chiến quân sự. Người cộng sản lúc bấy giờ hiểu rõ điều đó trong khi người dân Mỹ thì không. Thông điệp chính mà tôi muốn gửi gắm qua tác phẩm này là hầu hết những gì người Mỹ hiểu về cuộc chiến Việt Nam là sai lầm, bởi vì phần lớn những gì được ghi lại trong sách vở là sự tuyên truyền của cộng sản Việt Nam. Khác biệt giữa quyển sách này với hàng ngàn cuốn sách viết về chiến tranh Việt Nam là ở chỗ chưa có một cuốn sách nào nghiên cứu chi tiết các cuộc tiếp xúc và thăm viếng qua lại giữa chính quyền Hà Nội với phe phản chiến tại Mỹ lúc bấy giờ.

Chiến tranh là điều không nên vì chiến tranh thật khủng khiếp, đặc biệt là cuộc chiến Việt Nam. Tuy nhiên, nó là một cuộc chiến nhằm ngăn chặn sự bành trướng của chủ nghĩa cộng sản. Đây là một chiến trường quan trọng trong chiến tranh lạnh. Các chiến sĩ cộng hòa ở miền Nam Việt Nam không đánh bại được lính cộng sản miền Bắc vì quân đội Mỹ đã phản bội họ. Theo tôi, phản bội đồng minh của mình là điều đáng xấu hổ.”

Anh Dũng Nguyễn, một độc giả trẻ tại miền Tây Hoa Kỳ đã tham gia buổi ra mắt sách hôm 3/3 vừa qua ở Viện Bảo tàng Quân sự của bang California đặt tại Sacramento, cho biết cảm tưởng sau khi đọc qua quyển sách của tiến sĩ Canfield:

“Đầu tiên mình thấy rất tội cho người Việt Nam của mình khi thấy tương lai của dân tộc bị ảnh hưởng bởi phong trào phản chiến. Từ đó dẫn tới phong trào thuyền nhân, với biết bao nhiêu người đã chết trên biển. Càng đọc càng thấy đau đớn nhiều hơn. Cộng sản Việt Nam, Trung Quốc, và Liên Xô dùng những chiến lược và chiến thuật về tuyên truyền. Họ đã dùng các phong trào phản chiến làm ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh cho dân chủ tại Việt Nam.”

Một câu hỏi được đặt ra có nên không khi lên án phong trào phản chiến vì nếu không có nó e rằng cuộc chiến Việt Nam sẽ còn kéo dài hơn nữa. Vì vậy có người cho rằng nhờ nó mà chiến tranh sớm kết thúc, giảm bớt đau thương mất mát?

Độc giả trẻ tên Dũng lập luận:

“Chiến tranh càng dài càng hại cho dân tộc Việt Nam, nhưng nếu chỉ vì nước Mỹ họ vì quyền lợi của họ mà làm ảnh hưởng đến sinh tồn của một quốc gia Việt Nam thì điều đó thật là không công bằng.”

Một bạn đọc khác tên Ngọc Giao từ miền Đông Bắc nước Mỹ nói về quyển sách của tiến sĩ Canfield sau khi đã xem trọn tác phẩm này:

Biểu tình phản đối chiến tranh Việt Nam tại Memorial Bridge, Washington, D.C., 10/1967

“Ngọc Giao cũng tìm hiểu về chiến tranh Việt Nam, thấy rằng có nhiều chi tiết trong tác phẩm này hoàn toàn trái ngược với các sách giáo khoa. Tác giả dẫn chứng rất rõ ràng những nỗ lực của các nhân vật như Tom Hayden hay Jane Fonda có những hội hỗ trợ tiếp tay cộng sản Việt Nam làm các chương trình phản chiến. Cho nên các chương trình phản chiến có sự hỗ trợ và tài trợ rất mạnh mẽ. Một câu kết của ông rất rõ ràng, nói rằng dù cho phong trào phản chiến có làm gì đi nữa thì trách nhiệm chính vẫn là tại Quốc hội Hoa Kỳ. Quốc hội Hoa Kỳ đã có quyết định sai lầm nhưng trong đó có ảnh hưởng của phong trào phản chiến tạo dư luận quần chúng.

Tác giả là một người Mỹ, ông ta đã nói lên sự phẫn uất của người Mỹ trước sự sai lạc của truyền thông Hoa Kỳ, nhưng ông ta quên không nhắc tới vai trò của chính quyền và quân lực Việt Nam Cộng hòa. Ông có nhắc tới một phần thôi, nhưng tôi nghĩ vai trò của chính quyền miền Nam Việt Nam cần phải được đặt mạnh hơn nữa và rõ ràng hơn nữa.”

Một chuyên gia giảng dạy lớp nghiên cứu về chiến tranh Việt Nam trong nhiều năm và cũng từng có bài viết nói về vai trò của truyền thông trong cuộc chiến này phản đối quan điểm của tiến sĩ Canfield. Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia quân sự cao cấp thuộc Học viện Quốc phòng Hoàng gia Australia, không đồng ý với lập luận của tiến sĩ Canfield cho rằng phong trào phản chiến ở Mỹ đã cấu kết với phe cộng sản để lật đổ chủ nghĩa đế quốc Mỹ.

Giáo sư Thayer phát biểu:

“Cuộc chiến Việt Nam là một cuộc chiến cách mạng kéo dài. Và hiểu theo cách cộng sản đó là cuộc chiến kết hợp giữa quân sự và chính trị. Đó là cuộc đấu tranh quân sự kết hợp với đấu tranh chính trị và đấu tranh ngoại giao. Tôi không đồng ý với ý kiến cho rằng Hoa Kỳ thua tại mặt trận ở nhà. Có rất nhiều cuộc nghiên cứu sâu rộng về vai trò của truyền thông trong cuộc chiến này nhưng không có kết quả nào ủng hộ ý kiến cho rằng phong trào phản chiến tại Mỹ đã thành công trong việc dẫn tới việc Mỹ rút quân ra khỏi Việt Nam.

Tôi cũng không đồng ý với quan điểm cho rằng Hoa Kỳ thua trận. Cuộc chiến mà Hoa Kỳ đương đầu là một cuộc chiến cách mạng kéo dài và vì thế nói thắng hay thua là không hợp lý vì theo thời gian, mục tiêu của nước Mỹ thay đổi. Mỹ đã không thành công duy trì độc lập cho phe cộng hòa ở Việt Nam. Đây không phải là cuộc chiến tranh hiểu theo nghĩa thông thường là 1 quốc gia xâm lược một nước khác, mà đây là một cuộc chiến cách mạng, một cuộc chiến cách tân Việt Nam khỏi chủ nghĩa cộng sản.”

Trà Mi vừa gửi đến quý vị một số ý kiến của tác giả, độc giả, và giới chuyên gia nghiên cứu về quyển sách của tiến sĩ Roger Canfield nhan đề: “Mỹ-cộng đã chiến thắng trong cuộc chiến Việt Nam như thế nào”. Đây là một cuốn sách điện tử, nghĩa là tác phẩm được phát hành dưới dạng đĩa CD để độc giả có thể đọc qua màn hình máy tính. Muốn tìm đọc tham khảo, quý vị và các bạn có thể email cho tác giả Canfield về địa chỉ rogercan@pacbell.net. Sau khi đọc qua tác phẩm này, các bạn có suy nghĩ như thế nào, hoặc quan điểm của các bạn về cuộc chiến Việt Nam có gì thay đổi, xin hãy chia sẻ với Trà Mi tại địa chỉ email vietnamese@voatiengviet.com, hoặc điền vào mục ý kiến trên trang web của đài VOA www.voatiengviet.com, các bạn nhé.

Đến đây Trà Mi xin chào tạm biệt quý vị. Mời quý vị và các bạn trở lại cùng Tạp chí Thanh Niên của đài VOA trong chương trình 10 giờ tối thứ ba tuần sau

 

Xin mời xem tiếp:

-PHỤC HỒI: DANH DỰ- TỔ QUỐC- TRÁCH NHIỆM QL.VNCH
http://mainguyenhuynh.blogspot.com/2018/09/phuc-hoi-danh-du-to-quoc-trach-nhiem_14.html

-CIA Giữ Bí Mật Bắc Việt Đầu Hàng Vô Điều Kiện năm 1973  http://mainguyenhuynh.blogspot.com/2017/12/cia-giu-bi-mat-bac-viet-au-hang-vo-ieu.html

- NGƯỜI THUA TRẬN  & KẺ THẮNG CUỘC...!!!  {Chiến dịch Linebacker II}
 http://maidayhoabnh.blogspot.com/2012/12/

-  CIA Giữ Bí Mật Bắc Việt Đầu Hàng Vô Điều Kiện năm 1973 http://mainguyenhuynh.blogspot.com/2017/12/cia-giu-bi-mat-bac-viet-au-hang-vo-ieu.html

- Chiến dịch thả bom Linebacker-II, I, và 0https://dongsongcu.wordpress.com/2017/10/07/chien-dich-tha-bom-linebacker-ii-i-va-0/

Xin mời xem: Thiên bút ký- Quốc Hồn Việt Nam.
TỰ DO!!- DÒNG SỐNG NGHIỆT NGÃ...MÁU XƯƠNG VNCH- P.1
http://mainguyenhuynh.blogspot.com/2018/05/tu-do-dong-song-nghiet-ngamau-xuong-vnch_1.html

 

 

Xen thêm:

Trả lại danh dự cho Tổng Thống Ngô Dình Diệm VNCH
https://mainguyenhuynh.blogspot.com/2018/10/tra-lai-danh-du-cho-tong-thong-ngo-inh.html

Xem thêm:
Blog của Dạ Lê Huỳnh
https://mainguyenhuynh.blogspot.com/2018/11/blog-cua-da-le-huynh.html