SIÊU QUYỀN LỰC BILDERBERG KHAI MẠC HỘI NGHỊ 64 TỪ 09/6 ĐẾN 12/6/2016 TẠI DRESDEN ĐỨC QUYẾT ĐỊNH VẬN MẠNG TRUNG QUỐC
Wednesday, June 08, 2016:
| Khách sạn Kempinski Taschenberg Palais hote tại Dresden, Đức nơi họp Đại hội Siêu quyền lực Bilderberg 2016 |
| Cảnh sát Đức dàn hàng đứng sát nhau để bảo vệ Hội nghị Siêu quyền lực Bilderberg |
| Cảnh sát đứng dày đặc với chi phí an ninh 4 ngày là USD 35.638.750.00 |
Năm ngoái, Hội nghị Siêu quyền lực Bilderberg họp thường niên lần thứ 63 từ ngày 11/4 đến 14/4/2015 tại Khách sạn Interalpen-Hotel Tyrol trên vùng núi gần Telfs, nước Áo (Austria) ở cao độ 1,300m.(Xem tin VietPress USA: http://www.vietpressusa.com/2015/06/hoi-nghi-sieu-quyen-luc-bilderberg-hop.html)
Nay do tinh hình an ninh và các đe dọa của khủng bố của Quốc gia Hồi giáo ISIS nhắm vào Âu Châu trong thời gian khai mạc Bóng đá EURO 2016 tại Pháp nên Bilderberg chọn địa điểm tại đại khách sạn Kempinski Taschenberg Palais hotel nằm trung tâm thành phố Dresden, khí hậu mát mẻ trong ngày khai mạc chỉ 14 độ C; chung quanh dễ dàng bố phòng và Cảnh Sát Đức rất chuyên nghiệp, với số đông sẵn sàng bảo vệ và kiểm soát được những người biểu tình chống đối.
| Dân chúng khắp nơi kéo đến biểu tình. Có người đến từ Hoa Kỳ |
| Lập hàng rào mới bao quanh khách sạn họp Bilderberg |
(http://www.dailymail.co.uk/news/article-3634797/The-global-gathering-rumoured-decide-EU-migration-President-World-s-elite-prepare-arrive-Bilderberg-annual-meeting-not-allowed-know-about.html)
Siêu quyền lực đầu tiên trên thế giới được thành lập vào năm 1646 tại thị trấn nhỏ Warrington, Anh quốc thời Trung cổ mang tên là „Freemasonry“(Hội Tam Điểm), một tổ chức Huynh Đệ hoạt động theo nguyên tắc bí mật, gia nhập bằng các nghi thức được cho là không đúng với giáo luật Công giáo (Thiên Chúa Giáo) thời bấy giờ nên bị cho là Ma quỷ (Evil), chống lại Thiên Chúa (Anti-Christ).
Freemasonry là một Hội kín (Secret Society) và những người tham gia Hội được tuyển mộ từ giới trí thức khoa bảng; những thành phần lãnh đạo tai mắt thuộc mọi ngành trong xã hội và từ các tôn giáo. Các thành viên gọi là „Mason“ phải đọc các lời thề tuyệt đối giữ bí mật Hội, học về các nghi thức, dấu hiệu riêng và mật mã, mật khẩu. Tuy nhiên Hội đặt căn bản là „Tin vào Thượng Đế là Chúa, phát triển Huynh Đệ lãnh đạo xã hội và hoạt động từ thiện để cải tạo thế giới hoàn hảo theo Trật Tự Thế giới mới„.
Hội có ảnh hưởng vào các Vương triều, Cung điện, Vua chúa thời Trung cổ và có tới gần 5 triệu hội viên.. Dấu hiệu (Logo) của Freemasonry hay Freemason là hình góc vuông thước kẻ của thợ mộc và cái Compass ở giữa có chữ „G“ là „God“ (Chúa) và còn có ý nghĩa „Great Architect of the Universe and Geometry“ (Kiến trúc sư vĩ đại của vũ trụ và Hình học). Số Code của Hội kín Masonry là 7, 9, 11, 33, 39.
Khi ông Cristoforo Colombo đi tìm đất Ấn Độ nhưng lạc lên Mỹ Châu vào năm 1492, sau đó là các cuộc di dân từ Châu Âu vào Mỹ tìm vàng và lập nghiệp. Hội kín Freemasonry theo đoàn quân thực dân của các triều dình Anh, Pháp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha vào hoạt động tại Hoa Kỳ. Phong trào di dân ào ạt vào Mỹ sau năm 1600 đa số là người Anh. Vào thập niên 1770, triều đình Anh áp đặt nhiều sắc thuế nặng nề gây bất mãn tại Hoa Kỳ nên Hội kín Illuminati hoạt động chống lại chính quyền thuộc địa Anh.
Siêu quyền lực Illuminati hoạt động tại Hoa Kỳ:
| Adam Weishaupt |
Hội kín Illuminati đặt trên căn bản cải biến từ Hội kín Freemasonry đã lỗi thới. chủ trương chống mê tín, thành kiến, ảnh hưởng tôn giáo lên đời sống công cộng và sự lạm dụng sức mạnh nhà nước để bốc lột dân; hô hào ủng hộ giáo dục cho phụ nữ và bình đẳng giới tính. Chính vì vậy, Hội kín Illuminati bị cấm đoán tại Âu châu và Adam Weishaupt cùng các hội viên bị truy nã tại các nước Âu châu.
Vào giai đoạn đó, Adam Weishaupt qua Hoa Kỳ và dạy về Triết học và Giáo Luật (Canon Law) cho Tu viện các Cha Dòng Tên Jesuit đang bắt đầu mở Tu viện và các Đại học tại Hoa Kỳ. Hội tu Dòng Tên Jesuit (Society de Jesus) do một cựu lính chiến Tây Ban Nha trở thành tu sĩ tên là Ignatius de Loyola thành lập và được Đức Giáo Hoàng Paul III phê chuẩn cho phép hoạt động ngày 27-9-1540 tại Roma để cải đạo cho người Hồi giáo. Ban đầu chỉ có người sáng lập Ignatius de Loyola và 6 môn đệ thề trung thành với Chúa, sống nghèo khó và giữ đồng trinh trong trắng không lập gia đình (http://www.history.com/this-day-in-history/jesuit-order-established).
Từ khi có nhà triết học Adam Weishaupt là người viết lý thuyết thành lập Illuminati được mời vào dạy triết lý và Giáo Luật cho Dòng Tên Jesuit Society thì Illuminati trở thành Siêu quyền lực Hoa Kỳ và thế giới, phát triển nhanh và đã trở thành khối óc, tai mắt, cơ sở điều hành, kinh doanh tài chánh ngân hàng lớn nhất của Vatican có ảnh hưởng bao trùm toàn thể nhân loại của địa cầu nầy và đẩy mạnh tham vọng chinh phục các hành tinh khác ở cách xa Trái Đất.
Ảnh hưởng của Illuminati đã biến Vatican trở thành một Siêu quyền lực. Chính vì vậy, khi một tân Tổng thống Mỹ sau khi đắc cử phải đặt tay trên cuốn Thánh Kinh (Bible) của Công giáo để đọc lời thề lúc nhậm chức. Các Đức Hồng Y khắp nơi trên thế giới về Vatican để bầu tân Giáo Hoàng cũng phải đặt tay trên cuốn Kinh Thánh để thề. Một thành viên mới được tuyển dụng vào Illuminati trong nghi lễ (Ritual) gia nhập cũng đặt tay lên Kinh thánh để thề.
| Đồng 1 Đô-la của Mỹ. Mặt sau phía trên có 2 dấu tròn Great Seal và hàng chữ „IN GOD WE TRUST“ Hình dưới là mặt trước, có in hình Tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ George Washington |
| Những người biểu tình chống Bilderberg |
Trên cương vị tân Giáo Hoàng, Đức Thánh cha Francis nhậm chức ngày 13-3-2013 mang số Code 13 của Illuminati và thay đổi nhiều nghi thức của Vatican khi bỏ Ngai Vàng để ngồi ghế gỗ.! Ngài cũng đã đứng ra thu xếp cho việc Hoa Kỳ và Cuba tái lập lại bang giao và Mỹ bỏ cấm vận Cuba sau 55 năm tuyệt giao. Nay có tin Giáo Hoàng Francis sẽ đến thăm Việt Nam vào năm 2017 để biết đâu giúp câu Sấm Trạng Trình Nguyễn Bĩnh Khiêm trên 500 năm nói đúng về tình hình Việt Nam :
„Có Thầy Nhân Thập đi về,
Tả hữu phù trì, cây cỏ thành binh.”
„Thầy Nhân Thập“ là vị tu sĩ của Thánh giá Chúa đi về Việt Nam để giúp cho trái, phải đều được phù hộ, khiến cây cỏ cũng đều trở thành binh đao diệt tan giặc Tàu xâm lược và bè lũ tham nhũng bán nước.
Ngày 09/11/1989 Đức Giáo Hoàng John Paul II gốc người Ba-Lan đã cùng với Tổng bí thư đảng Cộng Sản Liên-Xô Mikhail Gorbachev làm sụp đổ bức tường ô nhục ngăn chia Đông và Tây Bá-Linh (Berlin) đưa đến thống nhất nước Đức ngày nay.
Siêu quyền lực Illuminati và Hội nghị Bilderberg :
Với uy tín và ảnh hưởng về thần học và Giáo Luật Công giáo trong Dòng Jesuit cũng được gọi là „Jesuit Society„, Hội kín và các điều lệ được phát triển nhanh chóng và Illuminati trở thành Siêu Quyền Lực như một cơ chế uy quyền bên sau Giáo Hoàng và Giáo triều Vatican.
Để dung hòa giữa Freemasonry và Illuminati, trên Logo của Quốc Ấn Great Seal, vẽ 2 hình tam giác đối ngược nhau, một Tam giác cặp theo Kim Tự Tháp và một Tam giác ngược lại để tạo Ngôi Sao hình 6 Cạnh của Vua David(Ngôi sao của Quốc kỳ Do Thái). 6 đỉnh nhọn của Ngôi sao David sẽ chỉ vào các chử „A“ (Annuit) và „S“ (COEPTIS) ở hàng trên, và các chữ „N“ (NUVUS), „O“ (ORDO), „M“ (SECLORUM). Các chữ nầy sắp xếp xuôi sẽ là „ASNOM“ và xếp theo ẩn dụ sẽ thành chữ „MASON“ là tên của Siêu Quyền Lực cũFreemasonry, hoặc Freemason hay gọi tắt là „MASON„.
Illuminati trở thành Siêu quyền lực, tuyển dụng các hội viên lãnh đạo của Freemasonry, trao quyền cho họ cao hơn và dung hòa các số Code nay chỉ gồm Code chính là số 13 và cac Code phụ là 33, 39. Illuminati tổ chức xã hội Mỹ vào thời đó thành 13 vùng lãnh địa do 13 gia đình quyền lực nắm giữ và bắt đầu chống lại chính quyền thuộc địa của Anh quốc. Cuộc chiến tranh chống sưu cao thuế nặng của 13 lãnh địa của Illuminati đã được Pháp hỗ trợ và cuối cùng chính quyền thuộc địa Anh đã thua trận. Bản Tuyên Ngôn Độc Lập ngày 04/7/1776 do Thomas Jefferson viết đã công bố Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ độc lập, tự do, dân chủ, nhân quyền, tách rời khỏi Vương quốc Anh, chấm dứt chế độ thuộc địa.
Số Code 13 của Illuminati được làm số Code của Hoa Kỳ. Quốc kỳ của Hoa Kỳ có 13 sọc gồm 6 trắng và 7 sọc đỏ, tượng trưng cho 13 Tiểu Bang hay đúng hơn 13 nhóm Siêu quyền lực của Illuminati.
Tờ 1 Đô-la của Hoa Kỳ là căn bản tiền tệ và sức mạnh của Hoa Kỳ. Trên tờ 1 Đô-la một mặt in hình vị Tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ George Washington (1789-1797) do danh họa sĩ Gilbert Stuart vẽ. Phía mặt sau của đồng 1 USD có in hình 2 vòng tròn là Con Dấu „Quốc Ấn“ (Great Seal) của Hoa Kỳ. Ngay chính giữa tờ Giấy 1 USD có in lớn hàng chữ „IN GOD WE TRUST“ (Chúng ta tin vào Chúa)..
Vòng tròn con Dấu Quốc Ấn phía in bên phía trái tờ giấy bạc có in một Kim Tự Tháp gồm 13 lớp gạch. Lớp gạch dưới hết có in các chữ số bằng tiếng Latinh „MDCCLXXVI“ có nghịa là „1776“ tức năm Hoa Kỳ công bố Độc lập.
Dưới chân Kim Tự Tháp, chạy cặp theo vòng tròn có một băng ghi bằng chữ Latinh „Novus Ordo Seclorum“ có nghĩa „New Order of the Ages“ (Trật tự mới của các thời đại) mà trong chủ thuyết của Illuminati gọi là „New World Order“ (Trật tự Thế giới mới).
Kim Tự Tháp chỉ có 13 lớp gạch và cụt đầu, phía trên có hình tam giác chung quanh lòe ánh sáng. Tam giác tượng trưng „Trinity“ là Chúa Trời 3 Ngôi gồm Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Trong tam giác có hình một con mắt tượng trưng con mắt quan phòng của Chúa Trời. Phía trên hình tam giác, có câu Latinh gồm 13 chữ „ANNUIT COEPTIS“ (God favored our undertaking – Chúa giao cho chúng ta đảm nhiệm).
13 lớp gạch của Kim Tự Tháp tượng trưng cho „Thời đại cũ“. Trên đầu đứt ngang của Kim Tự Tháp là ánh sáng phát ra tượng trưng ánh sáng của Chúa Ba Ngôi; nhưng cũng tượng trưng chuyển qua „Thời đại mới“ của „Trật tự Thế giới mới“ (New World Order).
13 lớp gạch của Kim Tự Tháp nhân cho 13 năm mỗi lớp gạch sẽ là: 13 lớp gạch x 13 năm mỗi lớp = 169 năm.
Lấy 169 năm + năm 1776 ghi trên lớp gạch dưới cùng là năm Hoa Kỳ công bố Độc Lập thì sẽ ra năm 1945 là năm thế giới bước qua „Thời đại mới“ đó là Thời đại Nguyên Tử vì lần đầu Hoa Kỳ dội bom Nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaky của Nhật Bản.
Ngày 04/7/1776 là Ngày Độc Lập của Hoa Kỳ, nay công đúng 169 năm sẽ là ngày 04/7/1945. Ngày Tổng thống thứ 33 của Hoa Kỳ là Harry S. Truman, thành viên của Hội kín Freemasonry mang Code 33, đã ký lệnh „Mission 13“ cho chiếc máy bay B-29 Enola Gay thả Trái Bom Nguyên tử đầu tiên mang tên „Little Boy“ xuống thành phố Hiroshima Nhật Bản nằm cạnh Vĩ tuyến 33 vào ngày 06/8/1945 giết tại chỗ 140.000 người.
Tính từ ngày 04/7/1945 đến ngày dội bom Nguyên tử Hiroshima 06/8/1945 là cách đúng 33 ngày. Rồi 3 ngày sau vào 09/8/1945, trái bom nguyên tử thứ nhì Fat Man đã thả xuống thành phố Nagasaki Nhật Bản giết trên 70.000 người. Nhật Bản đầu hàng vô điều kiện và chiến tranh Thế Giới lần II đã kết thúc ngày 02/9/1945.
Về dấu tròn Great Seal phía phải trên tờ 1 Đô-la của Mỹ, có in hình con Chim Ó quay đầu về bên phải tượng trưng Hoa Kỳ luôn nghĩ đến điều phải, hành động phải (right). Chân phải của Chim Ó cầm chùm lá Ô Liu gồm 13 chiếc lá tượng trưng cho Hòa Bình. Thế nhưng chân trái của Chim Ó lại cầm một bó gồm 13 mũi tên sắc nhọn nói lên Mỹ cũng luôn luôn đáp trả bằng chiến tranh.
Mỏ con Chim Ó ngậm một dãi băng ghi hàng chữ gồm 13 ký tự bằng Latinh „E PLURIBUS UNUM“ (Out of Many, One – Giữa Nhiều, chỉ có một). Trước ngực con Chim Ó là Lá Cờ có 13 cái sọc. Cuối cùng trên đầu con Chim Ó có một chòm gồn 13 ngôi sao
SỐ ĐỊNH MỆNH CỦA HOA KỲ LÀ 13 THEO CODE CỦA ILLUMINATI:
Illuminati chọn số 13 làm Code. Nay lấy 26 chữ cái trong mẫu tự ABC để quy ra các số tương ứng như sau:
A=1, B=2, C=3, D=4, E=5, F=6, G=7, H=8, I=9, J=10,
K=11, L=12, M=13, N=14, O=15, P=16, Q=17, R=18, S=19, T=20
U=21, V=22, W=23, X=24, Y=25, Z=26.
Hoa Kỳ viết tắt là USA và một số Cơ quan đầu não của Mỹ mang Code 13 được tính như sau:
USA : U=21, S=19, A=1 > 2×1=2+1=3+9=12+1 =13
CBS : C=3, B=2, S=19 > 32-19 =13.
CNN : C=3, N=14, N=14 > 3+1+4+1+4 =13
CIA : C=3, I=9, A=1 > 3+9+1 =13
DHS : (Department of Human Services)
D=4, H=8, S=19 > 4×8=32-19 = 13
IBM : I=9, B=2, M=11 > 9+2=11 +1+1 =13
FBI : F=6, B=2, I=9 > 6-2=4 +9 =13
NSA : National Security Agency
N=14, S=19, A=1 > 1+4=5-19 =13
AOL (America On-Line)
A=1, O=15, L=12 > 1+15=16-1=15-2 =13
FEMA (Federal Emergency Management Association)
F=6, E= 5. M=13,A=1 > 6-5=1+13=14-1 =13
EPA (Environmental Protection Agency)
E=5, P=16, A=1 > 5+1=6+6=12+1 =13
WHO (World Health Organization)
W=23, H=8, O=15 > 2×3=6-8= 2-15 =13
NATO (North Atlantic Treaties Organization)
N=14,A=1,T=20,O=15 > 14-1=13 -20= 7+1= 8+5 = 13
NAFTA (North American Free Trade Agreement)
N=14, A=1, F=6, T=20, A=1 > 1×20=20 +6=26 +1=27 -14 =13
TBN (Trinity Broadcasting Network)
T=20, B=2, N=14 > 20-2=18 -1=17 -4 =13
NFL : N=14, F=6, L=12 > 12+6= 18-4=14-1 =13
NBA : N=14, B=2, A=1 > 14-2= 12+1 =13
Trong khi đó một số Cơ quan đầu não khác hay một số Quốc gia hoặc Tổ chức Quốc tế có liên quan với Siêu quyền lực Hoa Kỳ thì vẫn giữ Code 33 của Freemasonry, ví dụ:
NASA (National Aeronautics and Space Administration)
N=14, A=1, S=19, A=1 > 14-1=13 +19=32 +1 =33
HAARP (High-Frequency Active Auroral Research Program) là chương trình phát sóng Radio rất mạnh để truyền tin, thằm dò, nghiên cứu hợp tác giữa Hải quân Hoa Kỳ, Không Quân Hoa Kỳ, Đại học Alaska và Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.
H=8, A=1, A=1, R=18, P=16 > 8-1=7+1=8 +18=26 +1=27+6 =33
UN (United Nations – Liên Hiệp Quốc)
U=21, N=14 > U (2+1=3) & N (1-4=3) : 3 đặt sát 3 đọc là 33
XFL : X=24, F=6, L=12 > 24+6=30 +1=31 +2 =33
ABC : A=1, B=2, C=3 > 1+2 =3 đặt gần 3 = 33
UK (United Kingdom – Anh quốc đồng minh của Mỹ)
U=21, K=11 > 2+1=3 x11 =33
Hội nghị lần đầu tiên của Siêu Quyền Lực và tên gọi Bilderberg:
| Bilderberg Hotel 1954 tại Oosterbeek, Hà-Lan |
Vào sau Thế chiến thứ II, khi các nước Âu châu bị tàn phá bởi Thế chiến II thì Hoa Kỳ không ảnh hưởng gì nên phát triển mạnh khiến xảy ra một phòng trào bài xích Hoa Kỳ gọi là “Anti-Americanism”.
| Hình ảnh Hội nghị Bilderberg đầu tiên1954 |
Hoàng tử Hà Lan là Bernhard hỗ trợ hội nghị; có sự tham dự của Thủ tướng Bỉ Paul Van Zeeland; cựu chủ tịch tập đoàn Unilever Đức là Paul Rijkens, cựu Giám đốc CIA Walter Bedell Smith; đại diện của Tổng thống Eisenhower là Charles Douglas Jackson và rồi có 50 phái đoàn từ 11 Quốc gia tham dự; mỗi phái đoàn hạn chế 2 đại diện phái bảo thủ và tự do. Có 11 quốc gia Tây Âu tham gia hội nghị lần đầu. Dần dần Hội nghị mở ra các vấn đề quốc tế trọng đại và ảnh hưởng đến gần như cuộc sống của mọi người trên toàn thế giới mà ít ai biết được. Những sự thành công do Hội nghị Bilderberg mang lại đã khiến tổ chức nầy lập ra Ban Điều Hành thường trực gọi là “Steering Committee”.
| Bilderberg tháng 5/1954 |
Trong lần Đại hội Siêu quyền lực Bilderberg từ ngày 09/6 đến đến 12/6/2016 sẽ dành một phút tưởng niệm nhà sáng lập tổ chức Đại hội thường niên là Joseph Retinger đúng 56 năm ngày mất của ông.
Sau Đại hội lần đầu vào năm 1954, những lần đại hội hằng năm tiếp theo được tổ chức tại Pháp, Đức, Đan Mạch. Đến năm 1957 lần đầu tiên được tổ chức tại Hoa Kỳ trên đảo St. Simons Island thuộc bang Georgia với sự tài trợ của Ford Foundation. Hãng nầy cũng tài trợ các năm 1959 và 1963. Xem danh sách địa điểm các kỳ Họp hằng năm của Bilderberg kể từ phiên họp đều tiên đến nay tại Link sau đây http://www.bilderbergmeetings.org/conferences/2010.html
Danh Sách Người Tham Dự Và Đề Tài Bilderberg 2016:
Chỉ 3 ngày trước khi khai mạc Hội nghị, trang Website của Bilderberg mới công bố địa điểm họp tại đại khách sạn Kempinski Taschenberg Palais hotel., Dresden, Germany. Ban Điều hành cũng cho hay sẽ không có bất cứ văn bản nào liên quan đến phiên họp và các phát biểu không được ghi lại hay công bố. Hoàn toàn không cho báo chí truyền thông và công chúng hay biết gì về Hội nghị Bilderberg 2016. Những thành phần tham dự đều có lời thề cam kết giữ bí mật như thế.
| Henry Kissinger đến Hội nghị Bilderberg 2016 |
Chương trình nghị sự kỳ Đại hội Bilderberg 2016 sẽ bàn đến các vấn đề cấp thiết sau đây:
- Vấn đề Trung Quốc và các chế tài trừng phạt cần thiết.
- Vấn đề Trung Đông;
- Vấn đề đối với Nga và Tổng thống Vladimir Putin
- Vấn đề chính trị tại Hoa Kỳ trong đó bao gồm chọn lựa hỗ trợ cho ai là tân Tổng Thống Mỹ trong cuộc bầu cử 2016; các vấn đề kinh tế phát triển; giải quyết nợ và phục hồi kinh tế.
- Vấn đề An ninh mạng và mở rộng Internet toàn cầu.
- Vấn đề bình ổn giá cả hàng hóa và năng lượng theo vùng Địa-Chính trị trên toàn cầu.
- Giúp đỡ lớp người sống bấp bênh và lớp trung lưu (Precariat and middle class).
- Các phát minh về khoa học kỹ thuật.
Có tin tiết lộ rằng, Siêu quyền lực Illuminati đã có những tính toán chia Trung Quốc ra thành ít nhất 5 Quốc gia gồm Tây Tạng, Tân Cương, Nội Mông, Hong Kong – Thượng Hải và Trung Quốc (Bắc Kinh) và đưa người lãnh đạo của Siêu Quyền Lực vào nắm Trung Quốc và cả Nga theo Code 13 sau đây:
CHINA : C=3, H=8, I=9, N=14, A=1 > 3+8= 11-9 =2-14 =12 +1 = 13
KGB (Russian Intelligence)
K=10 đảo ngược 01, G=7, B=2 > 2×7=14 -01 =13
Đọc bài tiếp theo: NGÀY THỨ NHÌ PHIÊN HỌP MẬT CỦA SIÊU QUYỀN LỰC BILDERBERG 10/6/2016 BÀN VỀ CÁC BIỆN PHÁP HỖ TRỢ NATO VÀ TRỪNG PHẠT CHẾ TÀI NGA
Hạnh Dương, dịch và tổng hợp.
Nguồn:https://waymy0778.wordpress.com/2016/06/14/sieu-quyen-luc-bilderberg-khai-mac-hoi-nghi-64-tu-096-den-1262016-tai-dresden-duc-quyet-dinh-van-mang-trung-quoc/Friday, October 28, 2016
Siêu quyền lực và bầu cử Tổng Thống Mỹ (Bilderberg Group)
Huy hiệu của Siêu Quyền Lực Bilderberg Group.
Trong
cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay có rất nhiều chuyện lạ đã xảy ra.
Chúng tôi đã viết hai bài nói về những chuyện lạ đó. Bài thứ nhất là “Đảng cử đảng bầu” phổ biến ngày 14.4.2016 và bài thứ hai là “Hoa Kỳ và biến loạn bầu cử”
ngày 11.8.2016. Những gì chúng tôi tiên đoán đang đúng. Chúng tôi xin
nhắc lại những câu quan trọng chúng tôi đã trích dẫn làm chủ đề cho sự
tiên đoán:
Trong một lá thư gởi cho một cộng tác viên của mình đề ngày 21.11.1933, Tổng Thống Franklin Roosevelt đã viết:
“Sự
thật của vấn đề, như bạn đã biết, là yếu tố tài chánh trong các trung
tâm rộng lớn đã làm chủ chính quyền của nước Mỹ kể từ thời Andrew
Jackson.“
Thẩm Phán Tối Cao Pháp Viện Liên Bang Felix Frankfurter đã từng nói:
“Những người thật sự cai trị ở Washington là vô hình, và thực thi quyền hành từ sau hậu trường.”
Trong
cuộc bầu cử Tổng Thống Mỹ năm 2000, chương trình Agenda của Mỹ ngày
28.10.2000 đã mở một cuộc phỏng vấn bình luận gia và nhà văn nổi tiếng Gore Vidal về cuộc tranh cử giữa Gore và Bush. Câu hỏi được đặt ra như sau: “Có cái gì khác biệt giữa Gore và Bush?” Gore Vidal đã phán những câu nẩy lửa như sau:
“Ồ,
chúng ta nắm chắc hệ thống chính trị của nước Mỹ trong 50 năm gần đây.
Chúng ta có bầu cử nhưng không có quan điểm chính trị. Chúng ta có một đảng chính trị –ĐẢNG CÔNG TY MỸ QUỐC, MỘT ĐẢNG VỀ TÀI SẢN (We have one political party – the party of corporate America, the property party) – và đảng đó có hai nhánh. Một nhánh được gọi là Dân Chủ, một nhánh được gọi là Cộng Hòa.Vậy, chính yếu là cùng một người vừa tài trợ cho Gore vừa tài trợ cho Bush….”
Chúng tôi xin ghi thêm: Trong cuốn “Tragedy and Hope”, ông Carrol Quigley, Giáo sư Georgetown University, cũng đã khẳng định:
“Lý
luận rằng hai đảng đại diện cho những tư tưởng và chinh sách đối
nghịch, một có thể là của Cánh Hữu và một của Cánh Tả, chỉ là một tư
tưởng điên rồ, chỉ các nhà tư tưởng hàn lâm và giáo điều chấp nhận mà
thôi! Thay vì thế, HAI ĐẢNG CHỈ LÀ MỘT.
Vì thế người Mỹ có thể ‘ném bỏ bọn bất lương’ trong bất cứ cuộc bầu cử
nào, mà không đưa đến bất cứ những sự thay đổi sâu sắc hay bao quát nào
về chánh sách”.
Trên đây là những nhận xét của các nhân vật có thẩm quyến ở Mỹ. Thực tế đã chứng minh những điều họ nói là đúng.
KHI SIÊU QUYỀN LỰC RA TAY
Chuyện không ngờ là có rất nhiều “người Việt đấu tranh” rất thích ông Donald Trump do “bắt đúng tần số”.
Có người đã nói với chúng tôi rằng phải có một người như Donald Trump
mới “trị” được Cộng Sản và Trung Quốc. Obama hay Haillary Clinton quá
yếu! Họ vẫn tin tưởng “chống cộng” là mục tiêu hàng đầu của thế giới
ngày nay, nằm trên cả kinh tế, an ninh, quốc phòng, khủng bố, môi
trường…! Họ cũng như ông Donald Trump đã lầm tưởng rằng Tổng Thống Mỹ là
“đấng toàn năng”, muốn làm gì trên đất nước này thì làm!
Website chính thức của nhóm Siêu Quyền Lực Bilderberg Group tiết
lộ rằng từ 11 đến 14.6.2015, 140 đại diện cao cấp của nhóm thuộc 22
quốc gia đã họp tại khách sạn Interalpen-Hotel Tyrol ở Telfs-Buchen, Áo
quốc, để bàn về những vấn đề của thế giới trong năm 2016, trong đó có
những vấn đề chính sau đây: Các vấn đề kinh tế hiện tại, chiến lược Châu
Âu, toàn cầu hóa, Hy lạp, Iran, Trung Đông, NATO, Nga, khủng bố, Anh
quốc, Hoa Kỳ, bầu cử Hoa Kỳ.
Trong bản tin ngày 8.6.2015 của InfoWars có đầu đề “Bilderberg Backs Hillary For 2016 Presidency” (Bilderberg ủng hộ Hillary ứng cử Tổng Thống năm 2016),
ký giả Steve Watson cho biết tại cuộc họp nói trên, có bà Jim Messina
thuộc nhóm Messina Group, cố vấn của bà Hillary Clinton tham dự. Bà cũng
là người đã đứng đầu trong cuộc vận động tranh cử cho Tổng Thống Obama
2012. Vào năm 2008, Bilderberg Group cũng đã từng bí mật gặp ông Obama
và bà Hillary Clinton tại Bắc Virginia và đã chọn ông Obama làm tổng
thống Hoa Kỳ.
Bản tin nói rằng bà Hillary Clinton phát xuất từ giới ưu tú của Bilderberg, còn ông Clinton đã từng tham dự hội nghị Bilderberg tại Đức năm 1991 trước
khi làm Tổng Thống Mỹ, và ông ta đã trở lại tham gia hội nghị này năm
1999 tại Sintra, Bồ Đào Nha. Còn bà Clinton được nói đã tham dự hội nghị
Bilderberg vào năm 2006 tại Ottawa, Canada.
Như vậy cả ông lẫn bà Clinton đều là thành viên ưu tú của tổ chức Siêu Quyền Lực Bilderberg Group.
BILDERBERS GROUP LÀ TỔ CHỨC NÀO?
Những
người quen suy nghĩ và hành động theo cảm tính thường RẤT SỢ SỰ THẬT và
nghe ai nói gì khác với điều mình muốn đểu cho là “đồ dỏm”. Nhưng với
Bilderberg Group, không thể nói là “đồ dỏm” được. Chỉ cần vào Google
đánh chữ Bilderberg Group là thấy hàng trăm bài và tin tức nói về tổ
chức Bilderberg Group. Sách viết về tổ chức này cũng quá nhiều.
Nhưng
đây là một tổ chức bí mật, hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, giống bang
hội của Tàu, nên khó có nhà nghiên cứu nào dám nói là đã nắm vững cơ
cấu và hoạt động của tổ chức này. Tất cả chỉ là những nỗ lực khám phá và
tìm hiểu.
Nói một cách tổng quát, Bilderberg Group, hay hội nghị Bilderberg, hay các cuộc họp Bilderberg, hay Bilderberg Club là
một hội nghị riêng tư hàng năm gồm từ 120 đến 150 thành viên thuộc giới
tinh hoa chính trị Châu Âu và Bắc Mỹ, các chuyên gia từ các ngành công
nghiệp, tài chính, học viện, và các phương tiện truyền thông, được thành
lập từ năm 1954.
Theo Andrew Kakabadse, Giáo sư về Quản trị và Lãnh đạo, mục tiêu ban đầu của nhóm là thúc đẩy Chủ nghĩa Đại Tây Dương (Atlanticism),
tức chủ nghĩa đề cao tầm quan trọng của sự hợp tác giữa Châu Âu, Hoa Kỳ
và Canada về chính trị, kinh tế và các vấn đề quốc phòng, chủ trương
tăng cường quan hệ Mỹ – Châu Âu và ngăn chặn một cuộc chiến tranh thế
giới khác phát triển. Chủ đề của Tập đoàn Bilderberg là „tăng cường sự đồng thuận xung quanh thị trường tự do giữa các nước tư bản Tây phương và các lợi ích của họ trên khắp thế giới„.
Một số khuôn mặt của các lãnh đạo Bilderberg Group
Hội
nghi Bilderberg thứ 64 năm nay họp từ 9 đến 12.6.2016 tại Dresden ở Đức
với chi phí lên đến 35.638.750 USD vì phải huy động hàng nghìn cảnh
sát, quân đội và mật vụ Đức đến bảo vệ an ninh. Đề tài thảo luận gồm 9
vấn đề, trong đó có vấn đề Trung Quốc và các chế tài trừng phạt cần
thiết, vấn đề Trung Đông… Vấn đề yểm trợ cho người sẽ làm tân Tổng Thống
Mỹ trong cuộc bầu cử 2016 cũng đã được bàn đến.
DỰNG KỊCH BẢN BẦU TỔNG THỐNG
Ông
George W. Bush năm 2000, ông Barack Obama năm 2008 hay bà Hillary
Clinton năm nay không phải là những chính trị gia xuất sắc hay nổi bật,
nhưng sở dĩ họ được Siêu Quyền Lực chọn vì biết những người này sẵn sàng
và có khả năng thi hành những kế hoạch và đường lối đã được vạch sẵn.
Trường hợp bà Hillary còn yếu hơn, nên nếu bà gặp một đối thủ khá xuất
sắc, bà có thể bị đánh bại. Vậy muốn bà Hillary tiến đến địa vị được
chọn, cần phải có một kế hoạch có hiêu quả.
Qua các diễn biến của cuộc tranh cử vừa qua và đang diễn tiến, chúng ta thấy có hai kịch bản đã được dàn dựng:
1.- Kịch bản thứ nhất: dùng du đãng đường phố để loại tất cả các đối thủ của bà Hillary.
Các nhà phân tích đều biết Donald Trump là một người mang bệnh cuồng vĩ(grandiose delusions),
luôn tự coi mình là người vượt trội lên trên tất cả mọi người, nhưng
lại thiếu văn hóa và thiếu hiểu biết về chính trị, nên chỉ cần thổi lên
là ông ta sẽ coi trời bằng vung. Quả đúng như vậy. Ông ta đã dám tuyên
bố: “Nếu tôi đứng giữa Đại lộ thứ năm (Fifth Avenue) và bắn ai đó thì tôi cũng sẽ không mất bất kỳ lá phiếu cử tri nào, okay?”.
Khi
được đẩy ra tranh cử, ông ta đã xử dụng tối đa ngôn ngữ đường phố để
tấn công các chính trị gia nổi tiếng của đảng Cộng Hòa nên họ phải bỏ
chạy vì không muốn “dây với hủi”. Những người như Ted Cruz, Thượng Nghị
Sĩ bang Texas; Jim Gilmore, Thống Đốc Virginia; John Kasich, Thống Đốc
Ohio; Rand Paul, Thượng Nghị Sĩ bang Kentucky; Marco Rubio, Thượng Nghị
Sĩ bang Florida…, nếu được đảng Cộng Hòa cử làm ứng cử viên tổng thống,
bà Hillary khó thắng họ được. Nhưng Donald Trump đã cho tất cả “đi chỗ
khác chơi”!
2.- Kịch bản thứ hai: đẩy cây cho Donald Trump tự bắn vào chân mình rồi quỵ xuống.
Donald
Trump chẳng biết gì về chính trị, luật pháp, an ninh, tình báo… nên múa
gậy vườn hoang. Nhà phân tích chính trị Tracy Sefl đã nói: “Ông
ta không xử dụng bất cứ chiến lược căn bản nào khi tranh cử, ông ta làm
theo cách của ông ấy, ông ta cũng chẳng cần phòng thủ.” Vì thế, phe đối thủ đã cho nội gián xâm nhập vào và gài bẫy hay cố vấn cho ông ta tự bắn vào chân mình.
Bà
Meredith McIver, người viết diễn văn cho bà Melania, vợ của Donald
Trungp, lại lấy nguyên văn một vài đoạn trong bài diễn văn của bà
Michelle Obama bỏ vào cho bà Melania đọc. Khi bị tố là đạo văn thì bà ta giải thích lòng vòng. Trong một bản tin ngày 22.6.2016 phổ biến trên Prntly.com,
ký giả Connor Balough cho biết một người trong nhóm Clinton đã tiết lộ
những tài liệu gây xôn xao dư luận, trong đó nói rằng họ đang kiểm soát
một số nhóm ủng hộ Donald Trump trên facebook và đang dò thám các thành
viên của Trump để thu thập thông tin. Trong khi đó, sáng ngày 19.8.2016,
ông Paul Manafort, Chủ tịch Ban Vận động Tranh cử của Donald Trump đã
phải từ chức vì bị điều tra vụ nhận tiền của cựu Tổng thống Ukraine
Viktor Yanukovych! Nói một cách tổng quát, trong bộ tham mưu của Donald
Trump, khó mà biết được ai là bạn và ai là thù.
Kịch bản thứ hai được mở đầu bằng những tượng Donald Trump hoàn toàn khỏa thân mang tên „Hoàng đế không có tinh hoàn„ do
nhóm INDECLINE trình bày tại New York, San Francisco, Los Angeles,
Cleveland và Seattle. Ginger, người thiết kế bức tượng, cho biết ông
muốn tạo ra một „vẻ ngoài khó ưa“ cho ông Trump. Nhóm này cũng đã tung
ra video mô tả quá trình tạo ra các bức tượng trên. Đây là chuyện chưa
hề xảy ra đối với các cuộc bầu tổng thống trước đây. Những màn tiếp theo
sẽ được trình diễn trong giai đoạn tới.
Người
ta ước lượng số tiền tranh cử bà Hillary thu được sẽ gấp 10 lần của ông
Donald Trump. Họ huy động cả một hệ thống truyền thông to lớn để lèo
lái dư luận một cách tinh vi.
NẾU BÀ HILLARY ĐẮC CỬ?
Luật Hoa Kỳ cho phép phê phán các ứng cử viên một cách dễ dãi mà không bị truy tố về mạ lỵ phỉ báng (defamation), vì thế khi ra tranh cử, các ứng cử viên đều phải chấp nhận trò “chọi đá đường rầy xe lửa” từ bốn phía. Điều đáng quan tâm là những
người it am hiểu về luật pháp, kể cả những người có tiến sĩ nọ hay tiến
sĩ kia, thường lầm tưởng mọi lời tố cáo đều là bằng chứng của sự vi
phạm pháp luật (evidence) nên bám lấy nó, và cuối cùng sẽ thất vọng.
Một câu hỏi được nhiều người đặt ra: Bà Hillary sẽ đưa nước Mỹ đi về đâu nếu bà đắc cử tổng thống?
Khẩu hiệu của ông Obama khi ra tranh cử năm 2008 là “CHANGE” (thay đổi),
nhưng sau 8 năm cầm quyền ông ta chỉ làm được đạo luật Obamacare thay
đổi chế độ ý tế của nước Mỹ, còn hiệp ước TPP để ngăn chận sự bành trước
mậu dịch của Trung Quốc cho đến nay vẫn chưa được nước nào phê chuẩn.
Nước Mỹ theo chế độ tam quyền phân lập chứ không phải như ở Thổ Nhĩ Kỳ
hay Philippines, Tổng Thống muốn bắt ai thì bắt, bắn ai thì bắn. Ngoài
ra, Tổng Thống Mỹ còn phải thực hiện các kế hoạch do các tổ chức quyền
lực đứng đàng sau đã vạch sẵn.
Đọc
bản Cương Lĩnh của đảng Dân Chủ biểu quyết hôm 27.7.2016, chúng ta thấy
vị tổng thống kế tiếp sẽ tiếp tục thực hiện những kế hoạch căn bản của
nước Mỹ mà ông Obama chưa hoàn tất và xúc tiến các kế hoạch mới đã được
hoạch định.
Hội
nghi Bilderberg năm 2008 tại Westfields Marriott hotel ở Chantilly,
Virginia, từ ngày 05 đến 08.6.2008, đã cử ông Obama làm Tổng Thống Mỹ và
giao cho tiếp tục thi hành kế hoạch “Một Trung Đông Mới” (New Middle East) được Tổng Thống Bush cho công bố ngày 17.8.2006, và chuyển từ “chiến lược can thiệp bằng quân sự” (military intervention strategy) qua “chiến lược chiến tranh ủy nhiệm” (proxy war strategy) để có thể bán được nhiều vũ khí hơn.
Tài
liệu cho biết cả ông Obama lẫn bà Hillary có đến gặp một số nhân vật
trong hội nghị nói trên, nhưng không phải gặp tại hội nghị mà gặp sau đó
ở Northern Virginia. Bà Hillary trong nhiệm kỳ tới cũng chỉ là người
nối tiếp công tác của ông Obama.
Nước Mỹ đã có 44 đời Tổng Tống, nhưng chỉ có hai Tổng Thống không do Siêu Quyền Lực chỉ định, đó là Tổng Thống Abraham Lincoln (1861-1865) và Tổng Thống Kennedy (1961- 1963). Cả hai đều đã bị ám sát chết. Chỗ nào dành cho Donald Trump “chống cộng”?
Mạnh Tử bảo: “Nhất ẩm nhất trác giai do tiền định, vạn sự phận dĩ định”, có
nghĩa là từ cái ăn cái uống đều do Trời định trước, mọi việc đều đã
được số phận an bài. Nhưng trong các cuộc “bầu cử dân chủ” Tổng Thống ở
Mỹ, “tiền định” không phải là ông Trời mà là Siêu Quyền Lực!
Ngày 25.8.2016
Lữ Giang.
Nguồn: http://thegioicsvd.blogspot.com/2016/10/sieu-quyen-luc-va-bau-cu-tong-thong-my.html
Đặc
vụ cũng có thể chiêu mộ cả người thiểu số, giáo sĩ, luật sư hay nhà báo
làm người cung cấp tin. Những người này có thể hoạt động ở nước khác,
và FBI không có nghĩa vụ phải thông báo cho quốc gia đó về hoạt động
khai thác thông tin.
Nhưng tại sao FBI lại cần đến một đội quân chỉ điểm khổng lồ như thế trong khi họ có thừa lực lượng từ cơ bắp đến bộ não? Vấn đề ở chỗ, đội quân chỉ điểm cho FBI có thể làm bất cứ điều gì mà một nhân viên chính thức không được phép làm - từ những vụ lục soát không có lệnh của tòa án cho đến quan hệ với các mục tiêu để lần ra những phần tử cốt yếu hoặc những âm mưu khủng bố.
Hoạt động mạng Đặc vụ FBI hoạt động rất tích cực trên mạng Internet, không chỉ nhằm chiêu mộ người chỉ điểm hay truy dấu hoạt động của các tổ chức khủng bố, mà còn phát hiện các nguy cơ khủng bố tiềm tàng.
Theo tài liệu “Hướng dẫn chính sách đối phó khủng bố”, đề tháng 4/2015 mà Intercept công bố, các đặc vụ liên quan đến hoạt động chống khủng bố online nên kiểm tra các website và mạng mà cơ quan này nghi ngờ có thể sử dụng cho các hoạt động chiêu mộ và tuyên truyền.
Cuộc điều tra của họ có thể mở rộng sang cả những người quản lý các diễn đàn, những người liên quan đến việc phát triển các biện pháp an ninh liên lạc.
Do thám tất tần tật
Các tài liệu rò rỉ còn cho thấy FBI có thể do thám bất cứ ai, kể cả người đó không có mối liên hệ nào với khủng bố hay dính dáng gì tới danh sách những người cần chiêu mộ làm chỉ điểm.
Tài liệu "Hướng dẫn hoạt động và điều tra nội bộ" (DIOG), mà Intercept có được, cho phép đặc vụ FBI theo dõi điện thoại, thư điện tử, mạng xã hội và các dữ liệu khác, truy dấu lịch sử hộ chiếu, thị thực xuất nhập cảnh, kiểm tra cơ sở dữ liệu của Mạng trấn áp tội phạm tài chính thuộc Bộ Tài chính hay dữ liệu từ các sở địa phương về rượu, thuốc lá, vũ khí và thuốc nổ.
Phân biệt chủng tộcIntercept
cũng tiết lộ tài liệu "Hướng dẫn Chính sách đối phó khủng bố" cho thấy,
việc phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, tôn giáo vẫn phổ biến trong
các cơ quan thực thi pháp luật Mỹ.
Mặc dù FBI chưa bao giờ công khai về tình trạng xâm nhập thuyết người da trắng ưu việt trong lực lượng thực thi pháp luật Mỹ, nhưng Giám đốc FBI James Comey đã từng phần nào thừa nhận điều này hồi năm 2015.
Theo tài liệu rò rỉ nói trên, nhiều vụ phân biệt chủng tộc của các sĩ quan da trắng đã bị chìm xuồng khi các báo cáo bị rút bỏ.
FBI cũng bị cáo buộc đã có lịch sử dài có các hoạt động tiếp cận phân biệt chủng tộc với các nghi phạm. Bên cạnh đó, các đặc vụ FBI thường vi phạm các quy định về điều tra liên quan các tổ chức tôn giáo, chính trị.
Giám sát nhà báo
Theo các tài liệu mật đó, FBI cũng có quyền lực rộng rãi trong việc do thám các phóng viên, nhà báo, trong khi theo luật thì đặc vụ cần sự cho phép từ ít nhất 2 quan chức ngành để có thể lấy được bản kê điện thoại của một nhà báo.
FBI cũng có thể thu thập thông tin về các cuộc gọi của nhà báo mà không cần xin phép thẩm phán, hay thông báo cho cơ quan báo chí chủ quản.
Sau
khi áp dụng 2 câu sấm ký của cụ Trạng để chứng minh 3 triều đại Quân
Chủ của nước Việt Nam, từ nhà Hậu Lê, nhà Nguyễn Tây Sơn và nhà Nguyễn
Gia Long, từ khi xưng vương cho đến khi suy và sụp đổ, tôi đã thấy đúng
và chính xác theo sử liệu Việt Nam. Do đó, tôi khẳng định rằng Đảng Cộng
Sản Việt Nam hiện đang nắm chính quyền sẽ sụp đổ hoàn toàn vào năm
2017, và sự sụp đổ như thế nào? chờ thấy mới biết, không giải thích. Ứng
với câu sấm “Thân Dậu niên lai kiến thái bình”.
6 lời tiên tri dự đoán năm 2018 như thế nào !
Tin Mới-lời Tiên Tri Cuối Cùng Của VanGa có liên quan tới 1 người VIỆT NAM
Nguồn: http://thegioicsvd.blogspot.com/2016/10/sieu-quyen-luc-va-bau-cu-tong-thong-my.html
Hé lộ một FBI siêu quyền lực mà ông Trump được thừa hưởng
Trước lễ nhậm chức của tân Tổng thống Donald Trump, FBI đã đảm trách vai trò quan trọng cùng những ảnh hưởng chưa từng có kể từ sau cái chết của Giám đốc FBI đầu tiên J. Edgar Hoover năm 1972.
FBI được mở rộng quyền lực rất lớn, nhất là từ sau loạt vụ khủng bố 11/9/2011.
|
Những
tài liệu mà tờ Intercept thu thập được sau nhiều tháng điều tra đã tiết
lộ những quyền lực rộng lớn mà Cục điều tra Liên bang (FBI) Mỹ sở hữu,
đặc biệt khi họ phải huy động năng lực để giám sát những kẻ chống đối âm
mưu tiến hành khủng bố nước Mỹ. Đó là những quyền lực rộng lớn, một số
trong đó bị cho là đi ngược lại các quyền tự do và quyền con người cơ
bản.
Đội quân chỉ điểm
Một
trong những cách quan trọng để FBI thu thập thông tin đó là tuyển mộ và
đào tạo những người chỉ điểm, còn gọi là nguồn "đặc vụ kín". Trong thập
niên 1980, số người chỉ điểm vào khoảng 6.000, nhưng sau vụ khủng bố
11/9 đã vọt lên trên 15.000 người.
Tài liệu mà Intercept mới công bố cũng cho thấy một số cách tiếp cận của FBI đã vi phạm “quyền tự do công dân của những người đang trở thành đối tượng được tuyển mộ”.
Khoảng 200 trang trong tập “Hướng dẫn chính sách nhân lực đặc vụ”, đề thời điểm tháng 9/2015, cung cấp những bước đi cụ thể và chi tiết mà các đặc vụ FBI phải tuân theo trong quá trình chiêu mộ và xử lý với người chỉ điểm.
Tài liệu mà Intercept mới công bố cũng cho thấy một số cách tiếp cận của FBI đã vi phạm “quyền tự do công dân của những người đang trở thành đối tượng được tuyển mộ”.
Khoảng 200 trang trong tập “Hướng dẫn chính sách nhân lực đặc vụ”, đề thời điểm tháng 9/2015, cung cấp những bước đi cụ thể và chi tiết mà các đặc vụ FBI phải tuân theo trong quá trình chiêu mộ và xử lý với người chỉ điểm.
Chẳng
hạn, đặc vụ FBI được khuyên phải điều tra những công dân Mỹ có thể được
chiêu mộ làm chỉ điểm. “Trước khi tiếp cận một người có thể cung cấp
tin, đặc vụ cần xây dựng hồ sơ về người đó, sử dụng các thông tin được
thu thập trong dữ liệu của FBI, bao gồm thông tin về việc làm trái của
họ cũng như thông tin thu thập được từ những người chỉ điểm khác”, tài
liệu viết. Việc khai thác "phốt" của đối tượng là nhằm gây áp lực trong
trường hợp họ không muốn hợp tác chỉ điểm.
Ông Donald Trump bước vào sân khấu Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa hồi tháng 7/2016.
|
Nhưng tại sao FBI lại cần đến một đội quân chỉ điểm khổng lồ như thế trong khi họ có thừa lực lượng từ cơ bắp đến bộ não? Vấn đề ở chỗ, đội quân chỉ điểm cho FBI có thể làm bất cứ điều gì mà một nhân viên chính thức không được phép làm - từ những vụ lục soát không có lệnh của tòa án cho đến quan hệ với các mục tiêu để lần ra những phần tử cốt yếu hoặc những âm mưu khủng bố.
Hoạt động mạng Đặc vụ FBI hoạt động rất tích cực trên mạng Internet, không chỉ nhằm chiêu mộ người chỉ điểm hay truy dấu hoạt động của các tổ chức khủng bố, mà còn phát hiện các nguy cơ khủng bố tiềm tàng.
Theo tài liệu “Hướng dẫn chính sách đối phó khủng bố”, đề tháng 4/2015 mà Intercept công bố, các đặc vụ liên quan đến hoạt động chống khủng bố online nên kiểm tra các website và mạng mà cơ quan này nghi ngờ có thể sử dụng cho các hoạt động chiêu mộ và tuyên truyền.
Cuộc điều tra của họ có thể mở rộng sang cả những người quản lý các diễn đàn, những người liên quan đến việc phát triển các biện pháp an ninh liên lạc.
Do thám tất tần tật
Các tài liệu rò rỉ còn cho thấy FBI có thể do thám bất cứ ai, kể cả người đó không có mối liên hệ nào với khủng bố hay dính dáng gì tới danh sách những người cần chiêu mộ làm chỉ điểm.
Tài liệu "Hướng dẫn hoạt động và điều tra nội bộ" (DIOG), mà Intercept có được, cho phép đặc vụ FBI theo dõi điện thoại, thư điện tử, mạng xã hội và các dữ liệu khác, truy dấu lịch sử hộ chiếu, thị thực xuất nhập cảnh, kiểm tra cơ sở dữ liệu của Mạng trấn áp tội phạm tài chính thuộc Bộ Tài chính hay dữ liệu từ các sở địa phương về rượu, thuốc lá, vũ khí và thuốc nổ.
Giám đốc FBI James Comey.
|
Mặc dù FBI chưa bao giờ công khai về tình trạng xâm nhập thuyết người da trắng ưu việt trong lực lượng thực thi pháp luật Mỹ, nhưng Giám đốc FBI James Comey đã từng phần nào thừa nhận điều này hồi năm 2015.
Theo tài liệu rò rỉ nói trên, nhiều vụ phân biệt chủng tộc của các sĩ quan da trắng đã bị chìm xuồng khi các báo cáo bị rút bỏ.
FBI cũng bị cáo buộc đã có lịch sử dài có các hoạt động tiếp cận phân biệt chủng tộc với các nghi phạm. Bên cạnh đó, các đặc vụ FBI thường vi phạm các quy định về điều tra liên quan các tổ chức tôn giáo, chính trị.
Giám sát nhà báo
Theo các tài liệu mật đó, FBI cũng có quyền lực rộng rãi trong việc do thám các phóng viên, nhà báo, trong khi theo luật thì đặc vụ cần sự cho phép từ ít nhất 2 quan chức ngành để có thể lấy được bản kê điện thoại của một nhà báo.
FBI cũng có thể thu thập thông tin về các cuộc gọi của nhà báo mà không cần xin phép thẩm phán, hay thông báo cho cơ quan báo chí chủ quản.
Việt Nam mắc kẹt
giữa hai siêu cường
trong trò chơi quyền lực mới
Nguyễn Quang Dy
Lời mở
đầu
Tại hội thảo hè năm ngoái (31/8/2017), tôi có góp một bài (Việt
Nam cô đơn trong một thế giới bất an và bất định, NQD, Viet-studies,
14/8/2017). Lúc đó chính quyền Trump chưa định hình chiến lược (chưa có
NDS, NSS, và NPR), chưa tuyên bố tầm nhìn Indo-Pacific và chưa khởi động
lại nhóm “Tứ cường” (Quad) gồm Mỹ-Nhật-Ấn-Úc. Trung Quốc chưa họp đại
hội Đảng 19, “Tư tưởng Tập Cận Bình” chưa được ghi vào điều lệ Đảng, và
Quốc hội chưa bỏ hạn chế hai nhiệm kỳ để Tập Cận Bình cai trị Trung Quốc
như “hoàng đế đỏ”. Khủng hoảng tên lửa và hạt nhân Triều Tiên còn là nỗi
ác mộng, và triển vọng gặp cấp cao Liên Triều và Mỹ-Triều chưa trở thành
hiện thực. Việt Nam và Repsol buộc phải dừng khoan dầu khí tại lô 136-03
vì Trung Quốc dọa tấn công Trường Sa, nhưng chưa dừng dự án Cá Rồng Đỏ
(lô 03-07). Hội nghị cấp cao APEC chưa diễn ra và mẫu hạm
USS Carl Vinson chưa tới thăm
Đà Nẵng. Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh chưa ra tòa và Trương Minh
Tuấn vẫn vô can. Út trọc, Vũ Nhôm và các tướng công an Nguyễn Thanh Hóa,
Phan Văn Vĩnh và Phan Hữu Tuấn chưa bị bắt. Lúc đó, TW6 và TW7 chưa họp
và “người đốt lò vĩ đại” chưa bắt hổ bỏ lò. Ông Trần Đai Quang (và Đinh
Thế Huynh) mới “biến mất”, nhưng chưa “tái xuất”… Những góc khuất về quy
hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm chưa bị dư luận lên án như một đại án…
Sang năm Mậu Tuất (2018), về đối ngoại, Việt
Nam đứng trước một bước ngoặt mới khi Mỹ điều chỉnh chiến lược. Trung
Quốc từ đối tác chiến lược nay trở thành “mối đe dọa lớn nhất” đối với
Mỹ (theo NDS). Biển Đông đang trở thành thùng thuốc súng (hay
“cái bẫy Thucydides”). Triển vọng chiến tranh thương mại Mỹ-Trung báo
hiệu một giai đoạn mới bất ổn. Trong khi quan hệ Mỹ-Trung ngày càng xấu
đi, quan hệ Liên Triều và Mỹ-Triều đang tốt lên với cuộc gặp cấp cao
Moon-Kim và Trump-Kim đầy kịch tính.
Về đối nội, tuy hội nghị TW7
(7-12/5/2018) chưa thay đổi nhân sự chủ chốt giữa kỳ (như đồn đoán),
nhưng là một sự kiện đầy kịch tính (vì làm đảo lộn các dự đoán về nhân
sự trước đó). Trong khi “người đốt lò vĩ đại” thúc đẩy chống tham nhũng
và muốn sắp xếp lại nhân sự (đặc biệt là cán bộ “cấp chiến lược”), nhưng
cái lò vẫn “lúc nóng lúc lạnh” (hay “trên nóng dưới lạnh”). Việt Nam vẫn
mắc kẹt giữa hai siêu cường trong trò chơi quyền lực mới, trong khi vẫn
chưa cải tổ thể chế.
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà “lịch
sử đã cáo chung” (the end of
history, Franscis Fukuyama) và “quyền lực cũng cáo chung” (the
end of power, Moises Naim). Tuy nền dân chủ tự do (liberal
democracy) chưa cáo chung, nhưng nhiều người thừa nhận nó đang thoái
trào (liberalism is in retreat)
trong khi chủ nghĩa bảo hộ đang trỗi dậy (Protectionism
is on the rise),
cùng với chủ nghĩa dân túy (populism)
và chủ nghĩa quốc gia (nationalism).
Trật tự thế giới tự do (liberal
world order) gồm ba thành tố là “tự do” (liberalism),
“toàn cầu” (universality) và
duy trì trật tự (preservation of
order) lần đầu tiên đang bị thách thức nghiêm trọng. Sự suy thoái
của trật tự thế giới tự do là vì nhiều nguyên nhân, nhưng trước hết là
do thái độ của Mỹ thay đổi dưới thời tổng thống Donald Trump. Việc Mỹ từ
bỏ vai trò truyền thống của mình từ sau chiến tranh thế giới, vì khẩu
hiệu “nước Mỹ trên hết” (America
first), đã tạo ra một bước ngoặt. Trật tự thế giới tự do không thể
tự nó tồn tại mà không có Mỹ. Trong khi đó, xung đột lợi ích giữa các
nước lớn (great power rivalry)
đang tăng lên, làm thế giới ngày càng bất ổn. (Liberal
World Order, R.I.P.,
Richard Haass,
Project Syndicate, March 21, 2018).
Sau nhiều thập kỷ bị lôi cuốn vào chiến tranh cách mạng liên miên, Việt
Nam đến nay vẫn chưa thoát ra khỏi ngã ba đường ý thức hệ, trong khi
trật tự thế giới đã thay đổi. Sau mấy thập kỷ cải cách kinh tế, Việt Nam
vẫn tụt hậu so với các nước láng giềng. Trong khi những động lực đổi mới
kinh tế đã hết đà, Việt Nam vẫn chưa cải tổ thể chế để tạo ra động lực
mới. Lợi ích nhóm và “lỗi hệ thống” đang làm triệt tiêu thành quả cải
cách và cản trở xu thế đổi mới. Nếu Việt Nam không cải tổ thể chế kịp
thời để tháo gỡ các nút thắt chính, mọi cố gắng cải cách kinh tế và
chống tham nhũng có thể là “quá ít và quá muộn” (too little too late).
Trong bài này, tôi sẽ trình bày mấy lát cắt để phác họa thực trạng một
thế giới hỗn loạn mà Việt Nam bị mắc kẹt giữa hai siêu cường (Mỹ-Trung)
trong trò chơi quyền lực mới. Phần 1 (Mỹ
đang ở đâu) đề cập đến ngộ nhận của Mỹ về Trung Quốc, và điều chỉnh
chiến lược hiện nay của chính quyền Trump. Phần 2 (Trung
Quốc đang ở đâu) đề cập đến “Hoàng đế Đỏ” lên ngôi và nghịch lý mô
hình Trung Quốc. Phần 3 (ASEAN
đang ở đâu) đề cập đến nghịch lý ASEAN và Biển Đông, trước tầm nhìn
chiến lược mới Indo-Pacific. Phần 4 (Bài
học Triều Tiên) đề cập đến cấp cao Liên Triều và Mỹ-Triều như một
bước ngoặt lịch sử. Phần 5 (Việt
Nam đang ở đâu) đề cập đến nghịch lý chống tham nhũng và đổi mới thể
chế. Hy vọng bài này cung cấp một bức tranh toàn cảnh (tour de force)
làm tài liệu tham khảo cho hội thảo.
Phần
I: Nước Mỹ đang ở đâu
Sau hơn
bảy thập kỷ tồn tại, Liên Xô đã sụp đổ (collapsed), nhưng con gấu Nga đã
trỗi dậy từ đống tro tàn Soviet để (một lần nữa) trở thành siêu cường
quân sự. Nga hoàng Putin thách thức Mỹ không chỉ ở Ukraine và Syria mà
còn thọc tay vào bầu cử Mỹ. Sau hai thập kỷ cầm quyền, Trung Quốc cũng
đổ vỡ (emploded), nhưng người khổng lồ Trung Quốc đã trỗi dậy từ đống
tro tàn của Cách mạng Văn hóa để trở thành siêu cường kinh tế (như
Frankeinstein). Hoàng đế đỏ Tập Cận Bình đang thách thức Mỹ không chỉ
tại Biển Đông, bán đảo Triều Tiên và Biển Hoa Đông, mà còn với tay sang
tận Châu Âu, Châu Phi, và Nam Mỹ…
Nước Mỹ
cũng thoái hóa (decayed), làm cử tri bất bình bỏ phiếu cho một tỷ phý mỵ
dân, để làm “Mỹ vĩ đại trở lại”.
Nhưng Trump không giống Putin (được KGB đào tạo), cũng không
giống Tập (được Đảng dậy dỗ), mà giống một lái buôn thất học nhưng tự
phụ (hay một “thiên tài ổn định”). Nhà trắng là một đống lộn xộn (a
mess) gồm “trục người lớn” đấu nhau với hội trẻ con. Trong khi ngoại
trưởng (Tillerson và Pompeo) không thạo ngoại giao, các cố vấn chủ chốt
về kinh tế và thương mại cãi nhau như chợ búa. Để đối phó với Trung
Quốc, Trump rút khỏi TPP. Để đối phó với biến đổi khí hậu, Trump rút
khỏi Hiệp định Paris. Để đối phó với Trung Đông, Trump rút khỏi thỏa
thuận hạt nhân Iran. Để đàm phán với Kim Jong-un, Trump thay đổi ý định
đến chóng mặt, làm cả đồng minh và đối phương ngao ngán.
Đó là
phác họa nước Mỹ ở đâu trong bức tranh toàn cảnh về một “trật tự thế
giới hỗn loạn” (a world disorder), để cố hiểu Mỹ đang điều chỉnh cái gì,
và điều chỉnh thế nào. Trong khi Trump tưởng nước Mỹ có thể triệt thoái
trách nhiệm để biệt lập (isolationism) thì bức tranh hỗn loạn trên toàn
cầu vẫn tác động vào chính trường Mỹ (như vụ điều tra vai trò của Nga
trong bầu cử). Ngược lại, những gì đang diễn ra tại Mỹ cũng tác động đến
toàn cầu. Muốn hay không, thế giới ngày nay vẫn phụ thuộc lẫn nhay ngày
càng nhiều (như hệ thống Uber).
Mỹ đã ngộ nhận về
Trung Quốc thế nào
Người ta đã nói nhiều về hiện tượng Trung Quốc trỗi dậy như người khổng
lồ tỉnh giấc hay quái vật “Frankenstein” (lời Richard Nixon) đang muốn
thay đổi trật tự thế giới cũ (do Mỹ cầm đầu). Người ta cũng bàn nhiều về
nguyên nhân Trung Quốc trỗi dậy gây bất ổn như hiện nay, không phải chỉ
do nội lực Trung Quốc mà còn do chính sách Trung quốc của Mỹ đã nuôi
dưỡng và giúp nó lớn mạnh, để trở thành “mối đe dọa lớn nhất” đối với Mỹ
(nhận định của NDS). Không chỉ ông Henry Kissinger (là kiến trúc sư của
chính sách Trung Quốc) mà một thế hệ các chính khách và học giả Mỹ đã
chủ trương “can dự xây dựng” (constructive
engagement) với Trung Quốc suốt mấy thập kỷ qua, cho đến gần đây mới
bắt đầu tỉnh ngộ.
Theo Michael Pillsbury,“Mấy
thập kỷ qua, chính phủ Mỹ đã dễ dãi cho Trung Quốc thông tin nhạy cảm,
công nghệ, kinh nghiệm quân sự, tin tức tình báo, tư vấn chuyên môn.
Thật vậy, có quá nhiều thứ được cho trong thời gian quá lâu…nên không
thể tính toán đầy đủ. Và những gì chúng ta không cho thì người Trung
Quốc lấy trộm”. Người Mỹ
tưởng “Viện trợ cho Trung Quốc lúc còn yếu để lãnh đạo họ cũng suy nghĩ
như chúng ta, sẽ giúp Trung Quốc trở thành cường quốc dân chủ và hòa
bình, không có tham vọng”. Nay Pillsbury coi sai lầm của Mỹ là “một thất
bại về tình báo nguy hiểm và quan trọng có tính hệ thống trong lịch sử
nước Mỹ”. (The Hundred Year
Marathon, Michael Pillsbury, MacMillan, 2015).
Tuy Mỹ không muốn thấy Trung Quốc bá đạo như hiện nay, nhưng người Mỹ đã
vô hình trung góp phần quan trọng tạo ra con quái vật Frankenstein.
Người Mỹ bị người Trung Quốc lừa gạt không bằng họ tự lừa gạt chính
mình. Tuy người ta có thể lý giải hiện tượng đó bằng “hệ quả không định
trước” (unintended consequence),
nhưng không thể phủ nhận sự thật là người Mỹ đã ngộ nhận về người Trung
Quốc (hai lần), mặc dù Mỹ có nhiều viện nghiên cứu (think
tanks) đẳng cấp thế giới. Có những nghịch lý và ngộ nhận làm tầm
nhìn của nhiều người giỏi bị che khuất và trở thành ngây thơ. Một số
người Mỹ tỉnh táo nhận ra nguy cơ và cảnh báo, nhưng đáng tiếc chính
quyền không lắng nghe họ. Ví dụ, khi John Kennedy muốn đưa quân vào Việt
Nam để can thiệp quân sự, George Ball (thứ trưởng ngoại giao) đã can
ngăn và cảnh báo, nhưng họ không lắng nghe, nên đã mù quáng tham chiến,
dẫn đến thảm họa.
Năm 1965, quân Mỹ đã đổ bộ vào Đà Nẵng để đánh Việt Cộng và ngăn chặn
Trung Quốc (theo “thuyết Domino”). Sau hơn năm thập kỷ, nay tàu sân bay
USS Carl Vinson đến Đà Nẵng
không phải để đánh Việt Cộng, mà để răn đe Trung Quốc. Kẻ thù và đồng
minh có thể thay đổi, nhưng lợi ích quốc gia không thay đổi. Việt Nam
mời Trump thăm Việt Nam và họp cấp cao APEC Đà Nẵng cũng như đón
USS Carl Vinson nhằm răn đe
Trung Quốc. Lịch sử là một trò chơi dễ làm những ai vô minh bị ngộ nhận.
Vì vậy, muốn điều chỉnh chiến lược, cần điều chỉnh hệ quy chiếu và hệ
điều hành để có tầm nhìn mới. Thật bất cập khi hai đối tác (hay đối thủ)
trong một trò chơi được vận hành bởi hai hệ quy chiếu và hệ điều hành
khác hẳn nhau.
Trong khi người Trung Quốc tư duy chiến lược
theo binh pháp Tôn Tử thì chắc người Mỹ tư duy chiến lược theo binh pháp
của Clausewitz mà McNamara và các đồng sự là học trò xuất sắc (nhưng đã
thất bại ở Việt Nam). Có những nghịch lý và bất cập làm người ta ngộ
nhận về đối phương, nhầm lẫn mục đích và phương tiện (như trong chiến
tranh Việt Nam). Đó là “một cuộc chiến sai lầm, chống một kẻ thù sai,
tại một địa điểm sai, vào một thời điểm sai, vì những mục đích sai” (a
wrong war against a wrong enemy, in a wrong place, at a wrong time, for
wrong purposes). Người Mỹ đã lặp lại sai lầm đó tại Iraq và
Afganistan…
Trật tự thế giới là một khái niệm tương đối (relative
concept), thường do “bên thắng cuộc” định ra sau chiến tranh (như
Pax Americana) và duy trì nó
(như một hằng số). Trong khi đó, “bên thua thiệt yếu hơn” (như Trung
Quốc) đã trỗi dậy đủ lông đủ cánh và móng vuốt như con rồng hung dữ (hay
Frankenstein), do sai lầm và ảo tưởng của Mỹ, đang đòi thay đổi nguyên
trạng (như một biến số). Về chính trị quốc tế, đó là câu chuyện “cái bẫy
Thucydides” mà Grham Allison lý giải tại sao con rồng Trung Quốc lại
thách thức con đại bàng Mỹ. Về chính trị quốc gia, đó là câu chuyện
“Trumpism” (tại Mỹ) và Brexitism” (tại Anh), khi cử tri bất bình nổi dậy
bằng lá phiếu (dân chủ) để thay đổi nguyên trạng. Đó là sự trỗi dậy của
chủ nghĩa dân tộc (nationalism) và chủ nghĩa dân túy (populism) từ Tây
Âu sang Đông Âu (như Hungary và Ba Lan hiện nay), đang đe dọa nền dân
chủ và sự toàn vẹn của EU.
Theo Graham Allison, quả lắc đã đổi chiều (the
pendulum has now swung) khi toàn bộ hệ thống chính trị và cộng đồng
an ninh quốc gia Mỹ đánh giá lại cơ bản về Trung Quốc. Washington đã
tỉnh giấc với tâm trạng “cảnh giác, lo lắng, và bất an” (alarm,
anxiety, angst) khi phát hiện Trung Quốc (là Frankenstein hay
juggernaut) không chỉ trỗi dậy mà còn thách thức Mỹ. Trung Quốc từ “đối
tác chiến lược” (strategic partner)
nay thành đối thủ chiến lược” (strategic
rival). Triển vọng chiến tranh thương mại “cùng hủy diệt” (mutually
destructive tariff war) làm cho Mỹ và Trung Quốc đối đầu như hai kẻ
mê ngủ (sleepwalking). Trong
trò chơi nguy hiểm đó, ngộ nhận, tính toán nhầm, và rủi ro thường bị
“phóng đại” (magnified).
Những người dân túy và thực dụng (như Donald Trump và Steve Bannon) đã
khôn khéo lợi dụng thời cơ và dùng ngọn cờ dân tộc (nationalism)
biệt lập (isolationism) để
chống lại toàn cầu hóa (globalization),
và chủ nghĩa quốc tế (internationalism).
Họ lợi dụng khẩu hiệu “America First” để tấn công vào trật tự dựa trên
toàn cầu hóa và tự do dân chủ. Dù Bannon (cố vấn chính của Trump) phải
rời Nhà Trắng, nhưng Bannonism vẫn còn ảnh hưởng như một phong trào
(quốc gia và quốc tế), và Trump còn cầm quyền ít nhất ba năm nữa.
Sự đảo lộn trật tự quốc gia và quốc tế không có nghĩa Trumpism đúng hay
Clintonism sai mà thể chế quyền lực (establishment)
của Mỹ và phương Tây đã suy tàn (decayed).
Francis Fukuyama đã cảnh báo về “sự cáo chung của lịch sử” (The
End of History? National Interest, 1989) và Bill Gates đã từng đề
xuất thay thế chủ nghĩa tư bản công nghiệp đã lỗi thời bằng “chủ nghĩa
tư bản sáng tạo” (creative
capitalism). Nhưng nếu người Mỹ chậm chân thì người Trung Quốc sẽ
nhanh tay thay thế bằng chủ nghĩa tư bản mang “đặc sắc Trung Quốc” với
“tư tưởng Tập Cận Bình” (Xi Jinpingim) vừa lên ngôi “Hoàng đế ”. Một năm
sau khi Trump lên cầm quyền, Fukuyama lo ngại cảnh báo: “Chúng ta đang
chứng kiến mối đe dọa mà tôi nghĩ chúng ta chưa bao giờ thấy trong cuộc
đời”. (The Post World War II
Order Is Under Assault From the Powers That Built It, Peter Goodman,
New York Times, March 26, 2018).
Trong cuốn sách mới “Nền Dân chủ Kết thúc Thế nào” (How Democracy Ends), tác giả David Runciman lập luận rằng chúng ta đang bị mắc kẹt trong tư duy thất bại về nền dân chủ đã lỗi thời của thế kỷ 20… Chúng ta phải đổi mới tư duy một cách khác biệt (unthinkable) theo tầm nhìn thế kỷ 21 về sự kết thúc của nền dân chủ, và xem liệu nó có giúp chúng ta đi đến một kết cục tốt hơn không. Theo Edward Lucas, các cử tri giận dữ và vô cảm đã cạn tình với chế độ như đang đối mặt với “khủng hoảng tuổi trung niên” (midlife crisis)… Nền dân chủ đang sống mòn với dĩ vãng huy hoàng, và trở nên “mệt mỏi, thù hận, hoảng loạn, tự dối mình, vụng về và thường vô vọng” (tired, vindictive, paranoid, self-deceiving, clumsy and frequently ineffectual). Người ta có thể đổ lỗi về kết quả bỏ phiếu bất ngờ (như Brexit) cho những kẻ độc ác thắng cử do lừa gạt được những người ngu ngốc”. (How Democracy Ends, David Runciman, Basics Books, 2018. Reviewed by Edward Lucas, Sunday Times, May 26, 2018).
Hầu hết các học giả Mỹ và phương Tây đều tin rằng dân chủ và tư bản luôn
đồng hành, rằng cải cách kinh tế đòi hỏi và thúc đẩy cải cách chính trị.
Nhưng thực tế Trung Quốc đã thách thức logic này và dẫn đến hai kết luận
trái ngược nhau. Nhóm thứ nhất cho rằng cải cách sẽ diễn ra và dự đoán
chế độ độc tài sẽ sụp đổ. Nhóm thứ hai tin rằng thành công của Trung
Quốc chứng tỏ độc tài cũng tốt như dân chủ để thúc đẩy phát triển. Nhưng
cả hai cách lý giải đó đều bỏ qua một thực tế quan trọng là từ khi mở
cửa thị trường (1978) Trung Quốc đã cải cách chính trị, nhưng không theo
cách mà phương Tây mong đợi. Họ chỉ cải cách hành chính để tạo ra một hệ
thống lai ghép độc đáo giữa thể chế độc tài với các đặc tính dân chủ (autocracy
with democratic characteristics). Trên thực tế họ chuyển đổi bộ máy
hành chính cộng sản sơ cứng thành bộ máy tư bản hoạt dụng. Nhưng về lâu
dài, chỉ cải cách hành chính không thể thay thế được cải cách chính trị,
vì khi xã hội càng giàu có hơn, thì những hạn chế sẽ bộc lộ.
Một số học giả Mỹ và phương Tây lý giải rằng kinh nghiệm của Trung Quốc
chứng tỏ cách tốt nhất để dân chủ hóa là lai ghép cải cách vào các thể
chế truyền thống sẵn có (kiểu Mark-Le).
Nói cách khác, đổi mới chính trị bằng cách dựa vào một hệ thống
sẵn có sẽ phù hợp hơn là tìm cách nhập khẩu một hệ thống mới hoàn toàn
từ bên ngoài. Mọi người đều muốn hưởng lợi từ dân chủ, nhưng sẽ sai lầm
nếu các chính khách cho rằng chỉ có dân chủ bằng cách áp dụng hệ thống
chính trị của Mỹ. Các chính thể độc tài khác muốn bắt chước Trung Quốc
không nên chọn bài học sai lầm. Thành công kinh tế của Trung Quốc không
phải là bằng chứng rằng cứ áp đặt ý chí từ trên xuống và đàn áp sáng
kiến từ dưới lên là sẽ hiệu quả. (Autocracy
With Chinese Characteristics, Yuen Yuen Ang, Foreign Affairs, April
16, 2018).
Tôi từng ngưỡng mộ giáo sư Graham Allison, nhất
là các tác phẩm kinh điển của ông phân tích vụ khủng hoảng Tên lửa Cuba
(Essence of Decisison:
Explaining the Cuban Missile Crisis, Grham Allison,
1ed.
Little Brown 1971; Essence of Decision: Explaining the Cuban
Missile Crisis,
Graham Allison & Philip Zelikow, 2ed. Longman, 1999). Nhưng tôi không
thực sự tán thành quan điểm của ông khi cho rằng hai nước lớn Mỹ và
Trung Quốc sẽ không tránh được “cái bẫy Thucydides” (Destined
for War: Can America and China Escape Thucydides’s Trap?
Graham Allison, Harcourt, 2017;
How Trump Could Stumble from a
Trade War Into a Real War with China, Grham Allison,
National Interest, April 20, 2018.
Thuyết
“cái bẫy
Thucydides” của Graham Allison dựa trên tiền đề có 12/16
trường hợp trong lịch sử (500 năm) dẫn đến chiến tranh. Tuy đó là một đa
số tuyệt đối (về lượng) nên khá thuyết phục, nhưng chưa phải là quy luật
(về chất) nên còn tranh cãi. Trong thực tế, khi thời gian và không gian
thay đổi thì xác suất đúng hay sai cũng thay đổi. Tuy lý thuyết “cái
bẫy Thucydides” rất có ích để phân tích và cảnh báo, nhưng
vận dụng nó vào thực tế cụ thể lại là chuyện khác. Nếu Allison định vận
dụng thuyết này để khuyến cáo chính quyền Trump chấp nhận “quan hệ nước
lớn” (great power relations) với Trung Quốc (như
Grand Bargain với Nga), thì
Allison có thể vô tình mắc mưu Bắc Kinh (playing
into their hands).
Tuy sự trỗi dậy của Trung Quốc và Trumpism làm nhiều người cho rằng “thế
kỷ Mỹ” đã qua rồi, nhưng Joseph Nye tin rằng Mỹ vẫn có “những lợi thế
quan trọng về quyền lực” trên toàn cầu cũng như tại vùng Châu Á-Thái
Bình Dương, và điều này sẽ kéo dài đến “bốn hoặc tám năm nữa”. Hiện nay
tất cả các nước Châu Á đều buôn bán với Trung Quốc nhiều hơn Mỹ (thường
với tỷ lệ gấp đôi). Nhiều người Châu Á lo ngại Mỹ không thể duy trì vai
trò lãnh đạo thế giới sau những năm Trump cầm quyền, nhưng họ không đồng
thuận về “Châu Á sau Trump”. Nhiều người Mỹ và người Châu Á cũng bất
đồng về triển vọng giải quyết thành công cuộc khủng hoảng hạt nhân Triều
Tiên, và không biết liệu có tránh được cuộc chiến tranh Trung-Mỹ tất yếu
hay không. Một số người Châu Âu lại băn khoăn không biết liệu tình trạng
bất ổn trên toàn cầu hiện nay phản ánh sự trỗi dậy của Trung Quốc hay
của Trumpism.
Nhưng Joeseph Nye không quá bi quan về sự trỗi dậy của Trung Quốc, và
không cho rằng chiến tranh Trung-Mỹ là một định mệnh (như Graham Allison
lý giải). Joseph Nye tin rằng Mỹ vẫn có những lợi thế quan trọng về
quyền lực, để vượt qua tám năm cầm quyền của Trump (nếu ông được tái
cử). Joeseph Nye lập luận rằng Mỹ có sáu lợi thế cơ bản so với Trung
Quốc: Thứ nhất là thành phần dân số tốt hơn (demography), thứ hai là
nguồn năng lượng tốt hơn (energy), thứ ba là công nghệ tốt hơn
(technology), thứ tư là hệ thống đại học tốt hơn (higher education), thứ
năm là vai trò của đồng đô la (the role of the dollar), thứ sáu là vị
trí địa lý tốt hơn (geography). (Asia
After Trump,
Joseph Nye,
Project Syndicate, April 9, 2018).
Theo Minxin Pei, thái độ thất thường của Donald
Trump về Trung Quốc chứng tỏ ông ta không có tầm nhìn chiến lược và kinh
nghiệm ngoại giao để có một chính sách ổn định về chiến lược (chứ chưa
nói gì đến học thuyết). Vì vậy, định hướng quan hệ Trung-Mỹ trước mắt có
thể là “xung đột đổi chác” (transactional conflict) với đặc điểm là
thường xuyên tranh chấp về kinh tế và ngoại giao, xen kẽ với hợp tác.
Trong bối cảnh đó, căng thẳng song phương sẽ gia tăng, và xung đột riêng
lẻ sẽ được giải quyết riêng biệt trên nguyên tắc “ăn miếng trả miếng” (quid
pro quo), do đó sẽ
thiếu sự nhất quán về chiến lược (strategic coherence). Tuy nhiên, quan
hệ Trung-Mỹ từ các tranh chấp cụ thể có thể bị xô đẩy dẫn đến xung đột
lâu dài. Dù xung đột kiểu gì thì cả hai bên sẽ đều sẽ thua thiệt, làm
cho Châu Á và thế giới bất ổn định. (The
Shape of Sino American Conflict,
Minxin Pei, Project Syndicate, June 6, 2018).
Mỹ đang tỉnh ngộ và
điều chỉnh chiến lược
Dưới thời Tổng thống Obama, người Mỹ đã nhận ra sai lầm chiến lược và
quyết định “xoay trục” sang Châu Á (Asia
Pivot) sau đổi thành “tái cân bằng” (rebalance).
Nhưng sự điều chỉnh chiến lược đó vẫn là “tiếng kèn ngập ngừng” (uncertain
trumpet). Tổng thống Obama đã nổi tiếng với khẩu hiệu “lãnh đạo từ
phía sau” (leading from behind).
Tuần tra trên Biển Đông (FONOP) được tiến hành bằng cách “đi qua vô hại”
(innocent passage), để tránh
gây căng thẳng với Trung Quốc nhằm “tránh rủi ro” (risk
aversion). Đó là một nước cờ ngập ngừng bị người Trung Quốc nắm thóp
và khai thác triệt để. Một số người đã cảnh báo nếu Mỹ hành động “quá ít
và quá chậm” (too little too late) sẽ không đủ mạnh để răn đe Trung
Quốc, mà còn bị họ lợi dụng để phân hóa đồng minh của Mỹ (như
Philippines và Thailand). Liệu điều chỉnh chiến lược mới (NDS) là một sự
“đột phá” (breakthrough) hay
chỉ là “bình mới rượu cũ” như “trở về tương lai” (back
to the future) để lặp lại “tiếng kèn ngập ngừng?”
Đầu năm 2018, Nhà Trắng lại tiếp tục thay đổi nhân sự, với sự ra đi của
Gary Cohn (chief economic advisor), Rex Tillerson (state secretary),
McMaster (NSC Chairman). “Trục người lớn” (Axis of Adult) trong chính
quyền chỉ còn lại James Mattis (defense secretary) và John Kelly (White
House chief of staff). Với sự bổ nhiệm Mike Pompei (CIA director) thay
Rex Tillerson, và John Bolton (ex UN ambassador) thay McMaster, và nâng
cấp cho Peter Navaro (national trade advisor), nay phái “diều hâu” trong
Nhà Trắng được tăng cường với một loạt nhân
vật “bảo thủ mới” (Neocons) có quan điểm cứng rắn hơn đối với Trung Quốc
và Trung Đông. Sự thay đổi nhân sự này chắc phản ánh điều chỉnh chiến
lược mới (NDS và NSS) cũng như quan điểm bảo thủ “America First”của
Trump (ít nhất trong ba năm tới). Quyết định bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran
là ví dụ mới nhất và nghiêm trọng nhất của chính quyền Trump theo chủ
nghĩa đơn phương. Quyết định này không chỉ vì “nước Mỹ trước tiên”
(America First), mà ngày càng giống “nước Mỹ một mình” (America Alone).
(The New World Order: Donald
Trump goes it alone, Gideon
Rachman, Financial Times, May11, 2018).
Việt Nam có vị trí chiến lược quan trọng nhất tại Biển Đông và là tâm
điểm trong chiến lược quốc phòng mới của Mỹ (NDS). Biên giới phía Bắc
Việt Nam giáp Trung Quốc và toàn bộ bờ biển tiếp giáp Biển Đông. Nhưng
quan trọng hơn cả vị trí địa lý là tinh thần dân tộc của người Việt Nam
trong suốt lịch sử lâu dài chống ngoại xâm vì độc lập và chủ quyền đất
nước. Nhưng chính vị trí địa chính trị đã làm Việt Nam mắc kẹt giữa các
cường quốc, buộc phải đu dây để cân bằng quan hệ giữa các nước lớn. Nay
Trung Quốc gây sức ép càng mạnh thì Việt Nam càng xích lại gần Mỹ để
“tái cân bằng” chiến lược và “tìm đối trọng”.
Gần đây, quan hệ “đối tác toàn diện” Viêt-Mỹ có xu hướng trở thành “đối tác chiến lược toàn diện” (như với Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ). Tuy xu hướng “thoát Trung” ngày càng mạnh trong lòng người Việt, nhưng Trung Quốc không muốn Việt Nam xích lại quá gần Mỹ, và Việt Nam cũng không muốn quá xa để căng thẳng với Trung Quốc (vì còn đang phụ thuộc quá nhiều vào họ). Có một nghịch lý là trong khi người Việt muốn “thoát Trung” thì về kinh tế và chính trị Việt Nam vẫn lệ thuộc vào Trung Quốc. ã hai lần trong vòng một năm, Việt Nam và Repsol buộc phải ngừng khoan tại lô 136-03 (Cá Kiếm Nâu) và lô 07-03 (Cá Rồng Đỏ) ngay trong vùng EEZ của Việt Nam, trước sức ép của Trung Quốc. Hà Nội chịu thiệt hại kép vì mất nguồn thu lớn từ dầu khí và phải đền bù thiệt hại cho Repsol (đã đầu tư gần 200 triệu USD cho dự án Cá Rồng Đỏ), trong khi ngân sách Việt Nam đang thâm hụt. (South China Sea: Vietnam scraps new oil project, March 23, 2018).Nhưng điều còn quan trọng hơn cả thiệt hại về kinh tế là Việt Nam đang mất dần chủ quyền tại Biển Đông nơi Trung Quốc muốn áp đặt “đường lưỡi bò” để biến thành cái ao riêng của họ. Sau khi bắt nạt được Việt Nam và Repsol chịu khuất phục hai lần tại bãi Tư Chính (Vanguard Bank) trong khi Mỹ và đồng minh khoanh tay bất lực, Trung Quốc tiếp tục gây sức ép (trực tiếp hoặc gián tiếp) với các dự án khác như Cá Voi Xanh của ExxonMobil (Mỹ) tại lô 118, hay OVL (Ấn Độ) tại lô 128, hay Lan Đỏ của Rosneft (Nga) tại lô 06-01. Tuy chưa rõ ExxonMobil (Mỹ), OVL (Ấn Độ), và Rosneft (Nga) liệu có chịu thua sức ép của Bắc Kinh hay không, nhưng đại diện ExxonMobil đã thông báo tại Đà Nẵng (7/11/2017) sẽ hoãn triển khai dự án này đến năm 2019. Hà Nội không chỉ “thất thủ” tại dự án Cá Rồng Đỏ mà còn “thất thu” tại dự án Cá Voi Xanh (trị giá 20 tỷ USD). Sự kiện Cá Rồng Đỏ cũng tồi tệ như sự kiện Scarboraugh shoal của Philippines khi Bắc Kinh cưỡng chiếm (4/2012) vì Mỹ không có “lằn ranh đỏ”.Tuy Trump tuyên bố tầm nhìn “Indo-Pacifc tự do và rộng mở” với “Tứ giác Kim cương” (Mỹ-Nhật-Ấn-Úc), nhưng chưa đủ răn đe làm Trung Quốc chùn bước vì “Tứ cường” chỉ đối thoại chứ chưa thể chế hóa để biến thành hành động như một liên minh vì an ninh tập thể. Để đối phó với Trung Quốc tại Biển Đông, Repsol (Tây Ban Nha) đáng lẽ phải liên kết với ExxonMobil (Mỹ) hay OVL (Ấn Độ) thành một tổ hợp (consortium) để cùng khai thác Cá Rồng Đỏ. Nếu Trung Quốc tách họ ra như một bó đũa lỏng lẻo để bẻ từng chiếc một, thì Trung Quốc sẽ thắng, nhưng nếu họ liên kết lại thành bó đũa thì chắc Trung Quốc không dễ bẻ gãy được. Theo Bill Hayton, chuyến thăm Đà Nẵng của USS Carl Vinson để răn đe Trung Quốc bắt nạt Việt Nam và các đối tác khác để gây áp lực lên các dự án dầu khí của họ (như “Cá Rồng đỏ” hay “Cá Voi Xanh”) không có tác dụng và thất bại. Tuy hải quân Trung Quốc (PLAN) không địch lại được sức mạnh hải quân Mỹ nhưng họ không sợ tàu sân bay Mỹ trong trò chơi “Cờ Vây” tại Biển Đông. Theo Carl Thayer, không có lý do gì cho thấy Mỹ sẽ giúp Việt Nam chống lại Trung Quốc đang tìm cách khẳng định chủ quyền của họ tại Biển Đông. Tuy quan hệ quốc phòng Mỹ-Việt được cải thiện đáng kể nhưng thực tế hai nước vẫn chưa phải là đối tác chiến lược. (Viêt Nam ở thế ‘tiến thoái lưỡng nan’ sau Cá Rồng Đỏ? BBC, March 26, 2018).
Theo Carl Thayer, Trung Quốc và Việt Nam “đã đạt được nhận thức chung,
không chính thức, về việc không can thiệp vào các hoạt động của bên kia
nếu các hoạt động đó nằm trong Vùng Đặc quyền Kinh tế”. Tuy mỏ khí Cá
Voi Xanh (lô 118) mà ExxonMobil và PVN hợp tác khai thác “không nằm
trong đường đứt khúc chín đoạn” mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, nhưng
Trung Quốc vẫn có thể lập luận rằng mỏ khí ngầm nằm chồng lấn bên dưới
đường đứt khúc chín đoạn. Carl Thayer cho rằng “Trung Quốc gây áp lực
đối với công ty Repsol của Tây Ban Nha là “chuyện tương đối nhỏ”, nhưng
sẽ là “chuyện lớn” nếu Trung Quốc gây áp lực như vậy đối với một công ty
lớn của Mỹ”. Tuy nhiên, Alexander Vuving cho biết: “Trung Quốc đã ráo
riết vận động Việt Nam không triển khai dự án Cá Voi Xanh với ExxonMobil
trong khoảng thời gian diễn ra hội nghị thượng đỉnh APEC ở Đà Nẵng
(tháng 11/2017). Nhưng mỏ Cá Voi Xanh “chắc không bị dừng lại” vì nó nằm
ngoài đường đứt khúc chín đoạn mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, nên nó
“có nhiều cơ hội tồn tại hơn là Cá Rồng Đỏ”. (Sau
Cá Rồng Đỏ Trung Quốc nhắm vào Cá Voi Xanh của Việt Nam? VOA,
05/04/2018).
Hơn bốn thập kỷ sau chiến tranh, quan hệ Viêt-Mỹ vẫn còn phức tạp. Tâm
trạng người Việt đối với Mỹ là “vừa yêu vừa ghét” (love-hate)
tuy nay “yêu nhiều hơn ghét”. Trong khi đó tâm trạng người Việt đối với
Trung Quốc là “ghét nhiều hơn yêu” (do nhiều lý do về lịch sử và văn
hóa). Tâm lý chống Mỹ và “chống diễn biến hòa bình” tuy còn khá đậm,
nhưng chủ yếu là tuyên truyền của chính quyền. Trên thực tế, ngày càng
nhiều người Việt thích Mỹ (như cho con đi học Mỹ hay định cư tại Mỹ) kể
cả các quan chức hay hô hào “chống diến biến hòa bình”. Ngoài ra, tâm
trạng sợ Mỹ bỏ rơi vẫn còn ám ảnh nhiều người trong giới cầm quyền vì lo
ngại Mỹ-Trung có thể “đi đêm” thỏa hiệp sau lưng như sợ Trump đánh đổi
lợi ích tại Biển Đông lấy lợi ích tại Triều Tiên. Tuy một số chuyên gia
cho rằng khả năng Việt Nam bị Mỹ bỏ rơi là rất thấp vì bối cảnh hiện nay
khác trước, nhưng tâm trạng bất an và lo ngại vẫn là một rào cản tâm lý
khi hai nước muốn nâng cấp quan hệ lên “đối tác chiến lược toàn diện”.
Người ta cho rằng Peter Navarro có vai trò quan trọng nhất đằng sau
quyết định của Trump tăng thuế thép (25%) và nhôm (10%) chủ yếu nhắm vào
Trung Quốc, bất chấp phản đối của nhiều người, trong đó có cố vấn chủ
chốt của Trump về kinh tế là Gary Cohn (vừa từ chức). Navarro là cố vấn
chủ chốt của Trump về thương mại, có lập trường cứng rắn đối với Trung
Quốc, và là tác giả cuốn sách “Chết do Trung Quốc” (Death
by China, Peter Navarro, Prentice Hall, 2011). Gần đây, Peter
Navarro được Trump sủng ái nâng cấp cao hơn vì hợp với Tổng thống.
Navarro đã thuyết phục được Trump đánh thuế cao và áp dụng một số chế
tài chống Trung Quốc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, ép các công ty Mỹ
chuyển giao công nghệ cho các đối tác Trung Quốc, và ngăn chặn các công
ty Trung Quốc mua lại các công ty của Mỹ.
Triển vọng chiến tranh thương mại Mỹ-Trung
càng tăng thì mâu thuẫn nội bộ trong chính quyền Trump càng sâu sắc. Các
cố vấn chủ chốt của Trump về thương mại và kinh tế đang chia thành hai
phe tranh cãi kịch liệt, không ai chịu ai (như “chaos”). Phe thứ nhất
gồm Steven Mnuchin (bộ trưởng tài chính) và Larry Kudlow (giám đốc Hội
đồng Kinh tế Quốc gia). Phe thứ hai gồm Robert Lighthizer (đại diện
thương mại), Peter Navarro (giám đốc Hội đồng Thương mại Quốc gia), và
Wilbur Ross (bộ trưởng thương mại). Nhưng nguy hiểm hơn là Trump không
thèm nghe các cố vấn nữa, mà tự ý mình quyết, đôi khi không cân nhắc kỹ.
Nếu sai, Trump càng ngoan cố (doubles down) và không bao giờ nhận lỗi. (Inside
the chaos of Donald Trumps trade wars,
Demetri Sevastopulo & Sam Fleming, Financial Times, June 8, 2018).
Nhiều người lo ngại quyết định của Trump thay ngoại trưởng Rex Tillerson
bằng Mike Pompeo (cựu giám đốc CIA) có thể ảnh hưởng tới chính sách của
Mỹ tại Biển Đông. Đúng là Tillerson có kinh nghiệm đối phó với Trung
Quốc (và Nga), có quan điểm cứng rắn tại Biển Đông, liên quan đến lợi
ích dầu khí của ExxonMobil (như dự án Cá Voi Xanh). Nhưng vai trò ngoại
trưởng của Tillerson (và Bộ Ngoại Giao) trong chính quyền Trump khá yếu
(gần như bị vô hiệu hóa). Có nhiều lý do, nhưng chủ yếu vì Tillerson
không hợp với Trump, nên vai trò yếu hơn so với bộ trưởng Quốc phòng
James Mattis. Đó là một đặc điểm của chính quyền Trump mà một số chính
khách như thủ tướng Nhật Abe đã nắm bắt và vận dụng hiệu quả.
Tuy James Mattis (và Bộ Quốc phòng) có vai trò lớn hơn, nhưng vai trò
của ngoại trưởng mới Mike Pompeo (và Bộ Ngoại Giao) chắc sẽ quan trọng
hơn, vì Pompeo hợp với Trump hơn là Tillerson. Việc Trump cử Pompeo đi
Bình Nhưỡng (trước khi được Quốc hội phê chuẩn làm ngoại trưởng) là một
chỉ dấu. Nay chính quyền Trump đã công bố chiến lược mới (NDS) và tầm
nhìn Indo-Pacific, nên muốn triển khai chiến lược mới, Nhà Trắng chắc sẽ
cần đến vai trò không thể thiếu của Bộ Ngoại Giao. Một khi đàm phán trực
tiếp Mỹ-Triều trở thành hiện thực, vai trò trung gian của Nam Hàn tăng
lên, thì vai trò của Trung Quốc chắc sẽ giảm đi, vì vậy lập trường của
Mỹ tại Biển Đông chắc sẽ cứng rắn hơn. Tuy bán đảo Triều Tiên vẫn còn
nguy hiểm với nhiều ẩn số, nhưng Biển Đông chắc nguy hiểm hơn vì đây mới
chính là tâm điểm của cuộc đối đầu Trung-Mỹ để giành vị trí bá quyền khu
vực trong thế kỷ 21 này.
Phần
2: Trung Quốc đang ở đâu
Napoleon Bonaparte đã từng nói rất hay: “Trung Quốc là người khổng lồ
đang ngủ. Hãy để nó ngủ yên, vì một khi tỉnh dậy, nó sẽ làm đảo lộn thế
giới” (China is a sleeping giant. Let it sleep, as when it wakes up, it
will shake the world). Nay Trung Quốc không những đã tình dậy và đang
làm đảo lộn thế giới như người khổng lồ, mà còn hung hãn như con quái
vật Frankenstein (lời Richard Nixon). Mỹ và thế giới đang đau đầu đối
phó với Frankenstein do chính họ đã góp phần tạo nên. Nói cách khác,
Frankenstein vừa là sản phẩm nội địa (made in China) như chủ nghĩa dân
tộc cực đoan đầy ẩn ức lịch sử, vừa là sản phẩm của Mỹ (constructive
engagement) do ngộ nhận và ảo tưởng nên hiểu sai về hệ tư duy của người
Trung Quốc.
“Hoàng đế đỏ” lên
ngôi
Tại Đại hội Đảng lần thứ 19 “Tư
tưởng Tập Cận Bình
về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới”
đã được xác quyết và ghi vào điều lệ Đảng. Đó là một cột mốc lớn trong
lịch sử để Trung Quốc bước vào “kỷ nguyên mới”, nhằm thực hiện “Giấc
mộng Trung Hoa” bằng chiến lược “Một vành đai, Một con đường” với những
đại dự án có quy mô còn lớn hơn cả Kế hoạch Marshall của Mỹ trước đây.
Trong bối cảnh nước Mỹ lâm vào khủng hoảng chính trị bởi hiện tượng
Trumpism (ít nhất trong ba năm tới), Trung Quốc chắc sẽ nắm bắt cơ hội
trời cho này để quyết tâm vượt Mỹ, tranh giành vai trò lãnh đạo thế
giới.
Theo Franscis Fukuyama, tuy chưa thể khẳng định
được “hoàng đế đỏ” Trung Quốc rồi sẽ tồi tệ như thế nào, vị hoàng đế đó
đã dập tắt mọi hy vọng của nhiều người Trung Quốc về một xã hội cởi mở
hơn, minh bạch và tự do hơn. Tập Cận Bình đã nhấn mạnh tầm quan trọng
của đảng đối với đất nước, đàn áp mọi biểu hiện chống đối, và thiết chế
một hệ thống kiểm soát xã hội bằng cách sử dụng “dữ liệu lớn và trí tuệ
nhân tạo” (big data and
artificial intelligence) để hàng ngày theo dõi thái độ của công dân.
Như vậy, Tập Cận Bình sẽ cho thế giới thấy các hình thái khó tưởng tượng
của một nhà nước độc tài trong thế kỷ 21 sẽ như thế nào.
(China’s
“bad emperor” returns,
Francis Fukuyama, Washington Post, March 6, 2018).
Người Trung Quốc coi trọng lịch sử, không phải chỉ vì tự hào mà còn muốn
lợi dụng lịch sử làm bệ đỡ để “trở về tương lai” (back
to the future). Tập Cận Bình cũng muốn làm “Trung Quốc vĩ đại trở
lại” (chẳng khác gì Trump). Nhưng điều trớ trêu là những gì mà Trump
đang làm để giúp nước Mỹ vĩ đại trở lại (America
great again) thì hóa ra chỉ làm lợi cho Trung Quốc vĩ đại trở lại (China
great again). Chỉ mấy tháng sau Đại hội 19, Quốc hội Trung Quốc đã
quyết định sửa đổi Hiến pháp (11/3/2018), bỏ điều khoản hạn chế Chủ tịch
nước không được làm quá hai nhiệm kỳ, như vậy đi ngược lại với xu hướng
dân chủ hóa trên thế giới.
Tập Cận Bình nói Trung Quốc đã “đứng dậy, làm giàu, và trở nên mạnh mẽ”,
nhưng cái giá phải trả cũng rất lớn vì tham nhũng tràn lan và đấu tranh
quyền lực quyết liệt. Số quan chức bị kỷ luật vì tham nhũng đã tăng từ
150,000 người (năm 2012) lên hơn 400,000 (năm 2016). Nếu Mao đã bắt đầu
cuộc cách mạng lần thứ nhất (từ thập niên 1940) thì Đặng đã chỉ đạo cuộc
cách mạng lần thứ hai (từ thập niên 1970). Nay Tập đang tiến hành cuộc
cách mạng lần thứ ba. “Nếu một trong các dấu ấn của nhà nước thời Mao là
Đảng xâm nhập xã hội thì dấu ấn của nhà nước thời Đặng là Đảng rút lui”
(David Shambaugh). Nay dưới thời Tập, con lắc chính trị đang quay ngược
lại với vai trò lớn hơn của Đảng. (The Third Revolution: Xi Jinping
and the New Chinese State”, Elizabeth Economy, Oxford University
Press, 2018).
Theo tác giả, Tập đã đưa Trung Quốc xa rời cam
kết của Đặng đi theo một chính sách đối ngoại khiêm tốn (a
low-profile foreign policy). Trong nước Tập bóp nghẹt tự do dân chủ,
nhưng trên trường quốc tế ông lại muốn làm lãnh tụ toàn cầu hóa (globalizer
in chief). Tại cấp cao APEC (11/2017), Tập tuyên bố “Mở cửa sẽ đem
lại tiến bộ và ai đóng cửa tất sẽ tụt hậu”. Những lời hoa mỹ đó chỉ để
lừa gạt (misleading). Dưới khẩu hiệu “chủ quyền mạng” (cyber
sovereignty) Tập nói các nước phải được lựa chọn con đường riêng để
phát triển mạng. Trong khi luôn miệng nói về chủ quyền nhưng chính sách
đối ngoại hung hãn của Bắc Kinh lại trắng trợn vi phạm chủ quyền nước
khác. Để áp đặt luật chơi mới trên thế giới, Tập triển khai chiến lược
“Một vành đai, Một con đường”, đến nay đã kiểm soát 76 hải cảng tại 34
nước.
Điều đó khẳng định xu hướng độc tài theo “chủ nghĩa tân độc đoán” (Neo-authoritarianism)
mà Vương Hỗ Ninh đề xướng, nay tái sinh thành “chủ nghĩa tân bảo thủ” (Neo-conservatism),
đã trở thành tư tưởng chủ lưu của Trung Quốc. Hiện tượng “cách mạng thụt
lùi” (revolutionary regression)
đã từng xảy ra tại Iran (năm 1978), nay đang diễn ra tại Trung Quốc. Hai
sự kiên đó tuy khác nhau về hình thức (tôn giáo) nhưng giống nhau về bản
chất (cực đoan). Sau khi Tập Cận Bình thay đổi luật chơi (quốc gia) do
Đặng Tiểu Bình đặt ra, để trở thành nhà độc tài (như “hoàng đế Trung
Hoa”), nay chắc Tập muốn thay đổi luật chơi (quốc tế).
Trong trò chơi quyền lực mới (new “game of thrones”) giữa con đại bàng
Mỹ (đang suy yếu) và con rồng Trung Quốc (đang trỗi dậy) liệu họ có bị
sa vào bẫy Thucydides (như Graham Allison suy đoán)? Chiến tranh không
nhất thiết xảy ra nếu Trung Quốc “không đánh mà thắng”. Những gì diễn ra
tại Biển Đông trong mấy năm qua cho thấy Trung Quốc hầu như đã thắng
hiệp đầu mà không cần đánh, vì họ vận dụng “Tam chủng chiến pháp” (three
warfare doctrine) như một kiểu “chiến tranh không thông thường” (unconventional
warfare). Đó là cuộc đấu trí và đấu lực trong “vùng xám” (grey
zones) mà Trung Quốc có lợi thế, bằng cách “thay đổi thực địa”
(changing facts on the ground) như “tầm ăn dâu”, để biến thành “chuyện
đã rồi” (fait accompli) mà
không gây ra xung đột trực tiếp với Mỹ. Tóm lại, Trung Quốc đã ứng dụng
linh hoạt binh pháp Tôn Tử (không đánh mà thắng) như cách đánh “cờ vây”
(“Wei Qi” game).
Nếu muốn lý giải “Tư tưởng Tập Cận Bình
về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới”,
có lẽ phải hiểu tư duy chiến lược của Vương Hỗ Ninh (Wang Huning). Vương
là tác giả của ba chủ thuyết gần đây của Trung Quốc: “thuyết ba đại
diện” (thời Giang Trạch Dân), “quan điểm phát triển khoa học” (thời Hồ
Cẩm Đào), “giấc mộng Trung Hoa” và “chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc”
(thời Tập Cận Bình). Nếu muốn lý giải những diễn biến trong cải cách
kinh tế của Trung Quốc gần đây (và sắp tới), phải hiểu tư duy kinh tế
của Lưu Hạc (Liu He). Việc đưa Vương Hỗ Nình vào thường vụ Bộ Chính trị
(xếp hạng thứ năm) và Lưu Hạc vào Bộ Chính trị (phó thủ tướng phụ trách
kinh tế) càng khẳng định vai trò then chốt của hai bộ óc chiến lược đang
cố vấn chính sách cho Tập Cận Bình. Nay Vương Hỗ Ninh và Lưu Hạc còn
được hậu thuẫn bởi cánh tay phải của Tập Cận Bình là Vương Kỳ Sơn, với
vai trò mới là phó chủ tịch nước (trên thực tế) là người thứ hai để kế
nhiệm Tập Cận Bình.
Việc sắp xếp vị trí của bộ ba Vương Kỳ Sơn, Dương Khiết Trì và Vương
Nghị chứng tỏ sự cam kết của Tập Cận Bình đối với vai trò của ngoại giao
“thống nhất và tập trung” (unified
and centralized) trong tay Ban Chấp hành TW.
Việc bổ nhiệm các nhà ngoại giao chuyên nghiệp có kinh nghiệm phù
hợp với tầm nhìn của Tập muốn củng cố vai trò quyết sách đối ngoại tại
cấp cao nhất của Đảng. Với sự tái xuất chính thức của Vương Kỳ Sơn, được
Tập tin cậy nhất với vai trò “chữa cháy” (fixer) nay làm phó chủ tịch
nước, để giám sát công tác đối ngoại, tập trung vào quan hệ Trung-Mỹ, bộ
ba đó là một minh chứng về quyền kiểm soát cá nhân của Tập Cận Bình đối
với chính phủ còn lớn hơn cả nhiệm kỳ trước. (Here’s
Who is Really Guiding China’s Foreign Policy,
Zoe Leung,
National Interest, May 6, 2018).
Tuy tư duy về phát triển của Vương Hỗ Ninh đã phát huy tác dụng trong
giai đoạn phát triển “hậu Thiên An Môn” nhưng không có gì đảm bảo tư
tưởng của Vương Hỗ Ninh và chính sách của Lưu Hạc sẽ thành công trong
giai đoạn tới (còn nhiều ẩn số). Những người theo “chủ nghĩa Tân Độc
đoán” lập luận rằng ổn định chính trị sẽ cung cấp cấu trúc cho phát
triển kinh tế, rằng “không có trật tự xã hội thì không thể có tự do và
dân chủ”. Theo Vương Hỗ Ninh, “sự thống nhất của ban lãnh đạo là điều
kiện tiên quyết cho sự tồn vong của đất nước”, còn dân chủ và tự do cá
nhân “sẽ đến muộn hơn khi hội đủ các điều kiện thích hợp”.
Theo một số học giả Trung Quốc, người Trung Hoa có năm hằng số đạo đức
(Five Constant Virtues): đó là nhân (benevolence),
chính (righteousness), nghĩa
(propriety), trí (wisdom),
tín (fidelity)…Trung Quốc có
thể quyết xây dựng một trật tự dựa trên quan niệm cổ về “nghĩa” (propriety).
Đặc tính của trật tự này là coi “nghĩa” như phương tiện chính để điều
chỉnh quan hệ, dựa vào cấu trúc các vòng tròn đồng tâm (concentric
zone structure)… Có thể hình dung trong trật tự của Trung Quốc được
điều chỉnh bởi “nghĩa”, Trung Quốc sẽ phân chia các nước thành viên theo
khoảng cách. Tuy nhiên, các nước có quan hệ tốt hơn với Trung Quốc có
thể không nhất thiết thuộc vòng tròn văn hóa Khổng giáo… Tóm lại, trật
tự của Trung Quốc được điều chỉnh bởi “nghĩa” không phải là trật tự dựa
trên quyền lực… Đó là một trật tự mới theo quan hệ song phương, dựa trên
truyền thống Trung Quốc và được thiết chế một cách hiện đại. Điều quan
trọng là nó tương thích với hệ thống quốc tế hiện nay. (What
Might a Chinese World Order Look Like? Xue Li & Cheng Zhangxi,
Diplomat, April 13, 2018).
Nhưng theo Kevin Rudd, có bảy vòng tròn đồng tâm (concentric circles)
phản ánh lợi ích chiến lược của Trung Quốc: (1) Đảng Cộng sản Trung Quốc
tiếp tục cầm quyền. (2) Đoàn kết dân tộc; (3) Kinh tế Trung Quốc; (4)
Khu vực ảnh hưởng; (5) Khu vực hải đảo; (6) Thế giới đang phát triển;
(7) Tương lai trật tự thế giới dựa trên pháp luật. Trung Quốc rất tự hào
về mô hình “tư bản độc quyền” (authoritarian capitalist) để thay thế mô
hình Mỹ…Trung Quốc muốn thấy trật tự thế giới tương lai phù hợp với lợi
ích quốc gia và hệ thống giá trị của mình…Đối với trật tự an ninh thế
giới, chúng ta đang ở trong một tình thế hoàn toàn bất định vì những lý
do “ngày càng lệ thuộc vào hình thù chính trị nội bộ do Mỹ và Trung Quốc
quyết định” (increasingly shaped
by the future contours of both American and Chinese domestic politics).
Trong 40 năm qua, hầu hết cộng đồng Âu Châu đã hiểu ngầm là Trung Quốc
sẽ dần ngả theo mô hình tư bản tự do. Khi hiểu như vậy, nhiều học giả đã
không chú ý tới cuộc tranh luận trong nội bộ của Đảng Cộng sản Trung
Quốc vào cuối thập niên 1990 là sẽ không có sự thay đổi thể chế nào cả,
và Trung Quốc sẽ tiếp tục là một quốc gia độc đảng. (How
Xi Jinping Views the World: The Core Interests That Shape China's
Behavior, Kevin Rudd, Foreign Affairs, May 10, 2018).
Nghịch
lý mô hình Trung Quốc
Giai đoạn phát triển kinh tế “Hậu Thiên An Môn” với mô hình phát triển
mà David Shambaugh gọi là
authoritarian resilience được người Mỹ đánh giá cao và ủng hộ, nay
đã qua rồi. Những yếu tố thuận lợi ban đầu đã hết, nay bài toán phát
triển kinh tế Trung Quốc khó khăn hơn nhiều. Tuy Trung Quốc đã trỗi dậy
mạnh mẽ và giàu có về vật chất, nhưng tinh thần còn lạc hậu. Dòng người
và dòng tiền từ Trung Quốc tiếp tục chảy ra ngoài (tới Mỹ và phương
Tây). Đó là hệ quả của nghịch lý phát triển không đồng bộ (như “gót chân
A-sin”). Tuy khó dự báo chính xác tương lai của Trung Quốc, nhưng David
Shambaugh cho rằng Tập Cận Bình càng cố gắng làm khác Gorbachew thì kết
cục Trung Quốc càng giống Liên Xô. “Màn chót của chế độ cộng sản Trung
Quốc đã bắt đầu, và những biện pháp cứng rắn của Tập Cận Bình chỉ đưa
đất nước đến gần hơn điểm đổ vỡ” (The
endgame of communist rule in China has begun, and
Xi Jinping's ruthless measures are only bringing the country closer to a
breaking point”. (The
Coming Chinese Crackup,
David Shambaugh, Wall Street Journal,
March 6, 2015).
Còn Minxin Pei cho là sai lầm nếu tưởng rằng khi
người Trung Quốc trở nên giàu có về kinh tế và có thế lực về chính trị
thì họ sẽ chọn chủ nghiã tư bản tự do mà bỏ “chủ nghĩa tư bản thân hữu”
(crony capitalism)…Sự cấu kết
của chủ nghĩa tư bản thân hữu tại Trung Quốc làm cho quá trình đó diễn
ra vừa khó khăn vừa rối loạn. Kịch bản thay đổi “từ trên xuống” rất khó
xảy ra dưới chế độ tư bản thân hữu. Ngay cả khi cách mạng lật đổ trật tự
cũ cũng chưa chắc dẫn đến bình minh của một nền dân chủ tự do. Các di
sản của chủ nghĩa tư bản thân hữu (tình trạng bất bình đẳng về tài sản,
chính quyền địa phương mafia, sự cấu kết của các đại gia có đặc quyền)
sẽ tạo điều kiện cho những kẻ chiếm đoạt được khối tài sản lớn sử dụng
quyền lực chính trị để trấn áp các nhân tố dân chủ mới làm cho họ khó có
khả năng tồn tại…
Động lực của một chế độ thối nát (regime
decay) sẽ hủy hoại thanh danh của thể chế Đảng-Nhà nước Trung Quốc
qua ba cách. Thứ nhất, khi các nhóm lợi ích hình thành và xâm nhập mọi
ngõ ngách của thể chế Đảng-Nhà nước, chúng sẽ thao túng quyền lực chính
trị, biến quyền lực của chế độ thành công cụ quyền lực riêng. Thay vì
phục vụ lợi ích của chế độ, chúng chỉ mưu cầu lợi ích riêng cho mình.
Thứ hai, mạng lưới tham nhũng mặc nhiên tranh giành với nhau vì quyền
lực và lợi ích, vì vậy sẽ làm suy yếu sự thống nhất của nội bộ Đảng, và
gia tăng thanh trừng sẽ gây nguy hiểm cho sự an toàn cá nhân của lãnh
đạo cấp cao. Thứ ba, khi tham nhũng cấu kết và lan rộng trong bộ máy an
ninh của Đảng-Nhà nước, chắc chắn nó sẽ hủy hoại sự trung thành và hiệu
quả của các thể chế trụ cột mà Đảng-Nhà nước dựa vào để tồn tại. (China’s
Crony Capitalism, Minxin Pei, Harvard University Press, 2016).
Sự trỗi dậy và cấu kết của chủ chũ nghĩa tư
bản thân hữu trong nền kinh tế chính trị của Trung Quốc, xét cho cùng,
là kết quả tất yếu của mô hình hiện đại hóa kinh tế chuyên chế của Đặng
Tiểu Bình (Deng Xiaoping’s
authoritarian model of economic modernization). Thế lực cầm quyền
đang nắm quyền lực không bị hạn chế sẽ bị cám dỗ dùng quyền lực để chiếm
đoạt tài sản do sự phát triển kinh tế đem lại. Sự cấu kết của tham nhũng
là một đặc thù nổi bật, và sự thối nát của chế độ cũng lan đến các cấp
cao nhất trong hệ thống quân đội. Vì vậy mà Tập Cận Bình đã từng cảnh
báo nguy cơ vong đảng: “Nếu chúng ta không quản trị được Đảng hiệu quả
hoặc chặt chẽ… sớm hay muộn Đảng sẽ mất chỗ đứng để quản trị đất nước và
sẽ bị lịch sử gạt ra rìa”. (If we
fail to govern our party effectively or strictly … sooner or later it
will lose its standing for ruling the country and will be cast aside by
history (June 28, 2013).
Sự phát triển thần kỳ của Trung Quốc vẫn ẩn
chứa nhiều nghịch lý. Tập Cận Bình không chỉ muốn làm khác Gorbachew mà
còn làm khác Đặng Tiểu Bình (cả về đối nội và đối ngoại). Trong khi Đặng
muốn chấm dứt nền độc tài kiểu Mao, thì Tập quay lại với nền độc tài
kiểu Mao để “tái tạo Trung Quốc” (Rejuvenation
of the Chinese Nation).
Không phải vì Tập yêu Maoism (đã đầy đọa bố con Tập thời Cách mạng Văn
hóa), mà Tập Cận Bình (cũng như Bạc Hy Lai) đều sử dụng Maoism như một
công cụ quyền lực hữu hiệu ở Trung Quốc. Về kinh tế, Tập muốn dựa vào
doanh nghiệp nhà nước chứ không dựa vào tư nhân. Về quốc tế, Tập
muốn “Tàu
hóa” cả thế giới (cinicization of
the world) và thay đổi trật tự thế
giới theo ý mình,
lấy Trung Quốc làm tâm điểm (để thay thế Mỹ). Nếu những năm đầu thập
niên 1990, phương Tây lo ngại Nhật “mua cả thế giới” thì nay đến lượt
Trung Quốc cũng đang “mua cả thế giới”.
Tại Đông Nam Á, Trung Quốc đã xây dựng được các đảo nhân tạo tại Biển
Đông, và cuộc chơi tại Biển Đông coi như đã kết thúc. Theo David
Shambaugh, Tập Cận Bình muốn đẩy Đài Loan vào thế phải đầu hàng, nhưng
Bắc Kinh chưa đánh giá đúng mức vấn đề Đài Loan. Cố vấn an ninh quốc gia
mới John Bolton là một người thân Đài Loan, sẽ thách thức Trung Quốc và
có khả năng bước qua lằn ranh đỏ mà Bắc Kinh vạch ra (như dọa sẽ hành
động nếu chiến hạm Mỹ thăm Đài Loan hoặc hợp tác quân sự với Đài Loan).
Bolton sẽ cho Tập Cận Bình thấy rằng ông ta đã lầm to, và trong tương
lai vấn đề Đài loan có thể bùng nổ. Tập Cận Bình muốn đưa Trung Quốc
quay lại chế độ độc tài thời Mao, trong khi thúc đẩy một chính sách đối
ngoại bành trướng, với “Con đường tơ lụa mới”. Tuy David Shambaugh không
dự báo Trung Quốc sẽ sụp đổ
(collapse) nhưng sẽ
suy tàn (crack up).
“Chế độ Trung Quốc không sụp đổ, nhưng không mạnh như người ta vẫn
tưởng… Tôi đoán Trung Quốc sẽ suy tàn trong mười hoặc hai mươi năm
nữa…Tôi rất ấn tượng về nghịch lý giữa sự tự tin của Tập Cận Bình trong
hoạt động đối ngoại và sự hoang tưởng của ông ta trong chính trị đối
nội”. (David
Shambaugh: Xi Jinping ramène la Chine au système patriarcal de Mao,
Sébastien Falletti, Le Figaro, April 23, 2018).
Khi Mỹ khủng hoảng chính trị và Trump tỏ ra không tha thiết đến vai trò
toàn cầu của Mỹ, Tập Cận Bình nhận thấy cánh cửa cơ hội mở ra và quyết
định theo đuổi một đường lối đối ngoại cực đoan, khác với Đặng Tiểu Bình
từng khuyên phải “dấu mình chờ thời” (hide
our capabilities and bide our time). Khi Trump rút khỏi TPP, ông ta
đã vô tình tặng Trung Quốc “một món quà chiến lược vô giá”. Người Trung
Quốc vội vã (prematurely) cho
rằng Mỹ đã suy yếu và Trung Quốc có thể nhân cơ hội này giành thế độc
tôn ở Biển Đông (South China Sea),
biển Hoa Đông (East China Sea)
và khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc
“chiếm vị trí trung tâm thế giới” (take
center stage in the world) và “Châu Á của người Châu Á” (Asia
for Asians), với hàm ý muốn loại Mỹ ra khỏi trật tự khu vực này.
Mấy thập kỷ qua, phương Tây đã ảo tưởng tin
rằng Trung Quốc giàu có thì sẽ dân chủ hóa, nên đã hỗ trợ và giang tay
chào đón Trung Quốc hòa nhập vào cộng đồng thế giới (vào WTO năm 2001).
Người Mỹ, người Nhật và Tây Âu phải chịu trách nhiệm về sự trỗi dậy bất
ổn và bất trị của Trung Quốc hiện nay. Tuy một số nước vẫn chạy theo
Trung Quốc hoặc có chính sách hai mặt vì lợi ích kinh tế, nhưng hầu hết
các nước phương Tây đã vỡ mộng và tỉnh ngộ về bản chất Trung Quốc.
Gần đây, các quan chức an ninh Mỹ đã cảnh báo rằng các viện Khổng tử là
các “ổ gián điệp trá hình”. Một số nước (như Mỹ và Úc) đã áp dụng các
biện pháp cứng rắn nhằm ngăn chặn các
doanh nghiệp Trung Quốc (như
Alibaba, Huawei, ZTE) thao túng thị trường và các tổ chức Hoa kiều
can thiệp vào nội bộ của nước họ.
(40
years after opening up, China is going backward,
Tetsushi Takahashi, Nikkei Asian Review, March 20, 2018).
Trong khi tại Úc, ảnh hưởng của Trung Quốc đã xâm nhập sâu vào chính trị
tiểu bang và liên bang làm Chính phủ Úc lo ngại, thì tại Mỹ quy mô ảnh
hưởng của Trung Quốc cũng đang gia tăng làm Quốc hội Mỹ phải tìm cách
đối phó, đặc biệt là với hoạt động của “Cục Công tác Mặt trận” (United
Front Work Department) do Đảng Cộng sản chỉ đạo. Chính phủ Trung
Quốc đang ráo riết tăng cường “quyền lực sắc bén” (sharp
power) khắp thế giới, như một vũ khí lợi hại (magic weapons). Theo
báo Los Angeles Times,
“Mặt trận” đã rất thành công tại Úc, nên các cơ quan của chính
phủ Mỹ và Quốc Hội cũng như các nhà phân tích đang thảo luận cách đối
phó với các hoạt động của Mặt Trận tại Mỹ. Nhiều người lo ngại về ảnh
hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với các cộng đồng và thể chế của
Mỹ. (Rubio
Questions DC Panel on China Influence,
Bethany Allen-Ebrahimian,
Foreign Policy, May 7, 2018).
Quốc hội Trung Quốc bỏ
hạn chế hai nhiệm kỳ chủ tịch nước đang làm náo động thế giới (sent
shock waves around the world), có thể trở thành điểm bùng phát (tipping
point) trong quan hệ Trung-Mỹ. Nhưng Tập Cận Bình cho rằng đây là
cách duy nhất để Trung Quốc tránh đi vào “ngõ cụt” (blind
alley) như Đặng Tiểu Bình đã cảnh báo từ năm 1992 (Tại Shenzhen). Đằng
sau bộ mặt đầy tự tin của một lãnh đạo, Tập Cận Bình đã tiềm ẩn khả năng
thất bại. Từ góc độ phân tích (analytical
perspective), nó biểu hiện bằng sự trì trệ kinh điển nếu Bắc Kinh
không điều hành tốt nền kinh tế. Từ góc độ ý thức hệ (ideological
perspective) màn cuối của bất ổn và cách mạng sẽ ập đến nếu không
giải quyết được “các mâu thuẫn lớn”. (China
as Seen from a Glass House,
, Project Syndicate, March 20, 2018).
Trong khi “quyền lực cứng” (hard
power) dùng sức mạnh quân sự và kinh tế để cưỡng ép người khác tuân
thủ quyền lực, thì “quyền lực mềm” (soft
power) không cưỡng ép mà nhằm thu hút và thuyết phục người khác tự
nguyện tuân thủ quyền lực. Khái niệm “quyền lực mềm” tự nó là một ý
tưởng “rất Mỹ” vì nó dựa trên sức mạnh của ngành công nghiệp truyền
thông đa phương tiện khổng lồ của Mỹ, cho phép người Mỹ dễ dàng thu hút
và thuyết phục người khác một cách chuyên nghiệp. Nếu biết khéo léo dùng
cả “quyền lực cứng” và “quyền lực mềm” thì sẽ có “quyền lực khôn ngoan”
(smart power). Gần đây, NED (National
Endowment for Democracy) đưa ra một khái niệm mới về “quyền lực mềm”
là “quyền lực sắc bén” (sharp
power), để chỉ một kiểu quyền lực “không cứng mà cũng chẳng mềm” mà
các chế độ chuyên chế (như Trung Quốc và Nga) áp dụng. Với khái niệm đó,
“quyền lực sắc bén” không đủ mềm để thu hút và thuyết phục người khác,
nhưng cũng không quá cứng để gây ra xung đột. (Dressing
up the Dragon: Chinese media as “Soft Power”,
Daya Thussu,
March 28, 2018).
Trung Quốc có hai công cụ chính để gây ảnh hưởng mà không cần đến vũ
lực. Đó là kế hoạch phát triển kinh tế quốc tế (như
One Belt On Road) và bộ máy
truyền thông đa phương tiện được đầu tư lớn (như
Charm Offensive). Theo NED,
Trung Quốc đang vận dụng “quyền lực sắc bén” tại Trung Quốc và trên thế
giới. Hiện nay, Jack Ma là một phiên bản của Rupert Murdoch, với sự hậu
thuẫn của chính phủ Trung Quốc, nhằm khuynh đảo truyền thông Trung Quốc
và thế giới. Jack Ma đã đầu tư 4,5 tỷ USD vào Youku Tudou (giống
Youtube), 586 triệu USD vào Sina Weibo (một mạng xã hội lớn), 266 triệu
USD vào South China Morning Post (một tờ báo lớn tại Hong Kong). Nay
Jack Ma đang thương lượng mua Caixin Media (tập đoàn truyền thông hàng
đầu Trung Quốc). Nhưng Alibaba chỉ là một trong ba công ty công nghệ
khổng lồ của Trung Quốc (Baidu,
Alibaba, Tencent), thường gọi tắt là bộ ba “BAT”.
Trong khi Trung Quốc dựng lên “bức tường lửa
khổng lồ” (Great Fire Wall)
để kiểm soát Internet, họ đã
có trong tay một “hệ sinh thái” (ecosystem)
khá phong phú bao gồm các công ty công nghệ, dịch vụ kỹ thuật số và
Internet nội địa. “Hệ sinh thái” này là một thế mạnh của Trung Quốc mà
ngay cả các nước phương Tây hàng đầu như Anh, Đức, Pháp cũng chưa có. Vì
vậy, chỉ có Trung Quốc là có khả năng tranh giành với Mỹ về quyền “bá
chủ kỹ thuật số” (digital
supremacy) trên thế giới. Trên thực tế, Trung Quốc đang xây dựng
“chủ nghĩa tư bản điện tử mang màu sắc Trung Quốc (cyber-capitalism
with Chinese characteristics) và tham vọng sẽ “Hán hóa” trào lưu
toàn cầu hóa trên thế giới (Sino-globalization).
Theo Elizabeth Economy, khi đánh giá về Tập Cận Bình, nhiều nhà quan sát
đã bỏ qua bốn thực tế cơ bản. Thứ nhất, Tập đang chơi một “trò chơi lâu
dài” (a long game). Những quyết định trước mắt tuy có vẻ vô lý trong bối
cảnh một hệ thống chính trị cởi mở và một nền kinh tế thị trường, nhưng
về lâu dài lại có ý nghĩa chiến lược đối với Trung Quốc. Thứ hai, tuy
Tập có tham vọng toàn cầu, nhưng ông ta chưa chứng tỏ được năng lực lãnh
đạo toàn cầu thực sự. Thứ ba, Tập Cận Bình tập trung quyền lực và kiểm
soát thông tin làm người ta khó đánh giá mức độ đồng thuận thực sự tại
Trung Quốc về chiều hướng mà Tập đang dẫn dắt đất nước. Thư tư, Tập đã
xóa nhòa ranh giới giữa chính trị nội bộ và chính sách đối ngoại vì Bắc
Kinh muốn xuất khẩu tư tưởng chính trị, phá hoại luật pháp quốc tế và đe
dọa chủ quyền các nước khác. Washington cần một chiến lược mới về Trung
Quốc, không phải là bác bỏ hoàn toàn chính sách của Mỹ trong bốn thập kỷ
qua, mà phải thận trọng suy nghĩ lại về chính sách đó để xác quyết cái
gì hiệu quả và cái gì không hiệu quả. Một chính sách về Trung Quốc hiệu
quả phải dựa trên các cam kết mạnh mẽ của Mỹ đối với các nguyên tắc của
mình. (China's New Revolution:
The Reign of Xi Jinping, Elizabeth Economy, Foreign Affairs, April
17, 2018).
Phần
3: ASEAN đang ở đâu
Tại khu
vực Đông Nam Á, ASEAN đang bị phân hóa (polarized) và lâm vào một cuộc
khủng hoảng thể chế (như “midlife crisis”). ASEAN đang trôi dạt
(drifting) trên Biển Đông giữa hai dòng hải lưu lớn là trật tự cũ của Mỹ
(đang bị suy thoái và mất uy tín) và trật tự mới của Trung Quốc (đang
hình thành và đáng sợ hơn). Trong khi Trung Quốc triển khai chiến lược
lớn “Một vành đai, Một con đường”, và quân sự hóa các đảo họ chiêm giữ,
thì Mỹ bị động đối phó bằng biện pháp tuần tra FONOPs (như “tiếng kèn
ngập ngừng”) không đủ sức răn đe Trung Quốc. Trong khi Trump rút khỏi
TPP, làm vai trò của Mỹ tại khu vực này càng suy giảm, thì Trung Quốc
phân hóa làm vô hiệu hóa ASEAN, và tăng cường kiểm soát Biển Đông (như
cái ao của mình). Trong khi đó, tầm nhìn chiến lược mới “Indo-Pacific”
chưa có thực chất. Nói cách khác, trong khi Trung Quốc nhảy rock n’roll
thì Mỹ vẫn đang nhảy điệu waltz.
Nghịch lý ASEAN và
Biển Đông
Có lần một phó thủ tướng Thailand nói (đại ý) Thailand phát triển nhanh
trong thập kỷ 1980-1990 vì đã tranh thủ được Nhật đang mạnh, sẵn sàng
đầu tư vào Thailand, trong khi Việt Nam lúc đó vẫn chưa sẵn sàng. Khi
Việt Nam sẵn sàng hợp tác thì đáng tiếc là kinh tế Nhật lại bị ốm yếu
(sau khủng hoảng tài chính 1997). Nhận xét đó đã vô hình trung phản ảnh
một thực tế là trong lịch sử, Việt Nam thường “nhỡ tàu” nên đã bỏ qua
nhiều cơ hội. Sau 1975 khi ASEAN muốn mời Việt Nam vào ASEAN thì lúc đó
Việt Nam không muốn. Khi Mỹ sẵn sàng bình thường hóa với Việt Nam
(1977-1978) thì Việt Nam lại chưa sẵn sàng. Khi Việt Nam đánh Campuchea
(12/1978) và Trung Quốc đánh Việt Nam (2/1979), phương Tây tiến hành cấm
vận để cô lập Việt Nam, thì ASEAN cũng quay lưng lại với Viêt Nam.
Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, ASEAN là một mô hình thành công về chủ
nghĩa khu vực (regionalism) tại Đông Nam Á, có thể so sánh với “ngôi nhà
chung” Châu Âu (EU). ASEAN được xây dựng trên tư tưởng “ZOPFAN” (Zone
of Peace, Freedom and Neutrality) với nguyên tắc “đồng thuận” được
sùng bái (như “Cult of Consensus”).
Đồng thuận được đánh đồng với “nhất trí” (unanimity)
như “điều kiện tiên quyết” cho hành động (prerequisite
for action).
Dù nguyên tắc đồng thuận nay được mô tả là “đồng thuận trong đa dạng” (consensus
in diversity) thì nó đã trở thành “gót chân A-sin” của ASEAN, vì bất cứ
nước thành viên nào cũng có thể phủ quyết làm vô hiệu hóa ASEAN. Các
cường quốc khác (như Trung Quốc) chỉ cần hối lộ và xúi giục một nước
thành viên nào đó (như Campuchea) là đủ tạo ra khủng hoảng, làm vô hiệu
hóa tiếng nói và vai trò của ASEAN tại khu vực nhạy cảm này.
Nguyên tắc đồng thuận nhằm duy trì ổn định khu vực đang đứng trước thách
thức mới, làm ASEAN trở thành nạn nhân của cái bẫy thể chế (institutionalization
trap), không sẵn sàng đối phó với những thách thức mới của thế kỷ
21. Sự trỗi dậy của Trung Quốc là nguyên nhân chính dẫn đến căng thẳng,
đe dọa trật tự thế giới và khu vực. Nếu ASEAN không muốn bị vô hiệu hóa
và bị con rồng phương Bắc “bắt cóc” (hijacked),
thì cách tốt nhất để duy trì vai trò khu vực và phát huy mô hình “độc
đáo” của mình (nay đã bị lỗi thời), là phải triệt để cải tổ thể chế
ASEAN và xem xét lại hệ quy chiếu và nguyên lý điều hành của ASEAN.
Mỗi khi Trung Quốc gây sức ép mạnh để ngăn cản ASEAN ra nghị quyết làm
cản trở ý muốn của Trung Quốc dùng đàm phán song phương thay vì đàm phán
đa phương, thì kết cục ASEAN bị vô hiệu hóa và hầu như tê liệt trước cái
bóng đen của con rồng Trung Quốc mà không dám hành xử như một tổ chức
độc lập vì hội nhập khu vực. Trung Quốc đang chia để trị khu vực, nhưng
điều làm người ta ngạc nhiên là ASEAN đang trở thành cái khiên để che đỡ
cho Trung Quốc chống lại Mỹ và các đồng minh chủ chốt của Mỹ tại khu
vực. Biển Đông là nơi mà tranh chấp chủ quyền đang trở thành điểm nóng
về địa chính trị trong thế kỷ 21, nơi mà cạnh tranh Mỹ-Trung về các lợi
ích cốt lõi dễ bùng nổ nhất. Nếu chiến tranh thế giới thứ ba xảy ra thì
có lẽ nó dễ xảy ra nhất tại Biển Đông (như thuyết “cái bẫy Thucydides”).
Dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, Manila đã ngả theo Bắc Kinh vì
động cơ kinh tế. Manila không chỉ theo đuôi lập trường của Trung Quốc
trong tranh chấp Biển Đông mà còn chống lại lập trường của Mỹ và các
nước đồng minh. Nếu ASEAN muốn độc lập và có vai trò như một nhân tố ổn
định để đóng góp vào trật tự khu vực (chứ không phải để làm tay sai cho
Trung Quốc), thì ASEAN phải từ bỏ sự “sùng bái đồng thuận”. Các nước độc
lập hơn trong ASEAN (như Việt Nam, Indonesia, Singapore), cần đi đầu để
tháo gỡ vấn đề này bằng sự “hợp tác tối thiểu” (minilateral
cooperation) trong vấn đề an ninh khu vực.
Muốn cứu vãn tình thế hiện nay ASEAN
phải mạnh dạn thay “chủ nghĩa đa phương đã đổ vỡ” (broken
multilateralism) bằng “chủ nghĩa tối thiểu năng động” (dynamic
minilateralism) tới khi nào ASEAN chấn chỉnh được thể chế của mình.
Mỹ và đồng minh không nhất thiết phải thuyết phục tất cả các nước ASEAN
mà chỉ cần hợp tác với một số nước SEAN năng động. Để kiềm chế tham vọng
của Trung Quốc tại Biển Đông, ASEAN cần liên kết với “Tứ cường”
(Mỹ-Nhật-Ấn-Úc). Tại hội nghị thượng
đỉnh ASEAN-Australia vừa diễn ra tại Sydney (March 18, 2018), Việt Nam
và Úc đã nâng cấp quan hệ lên “đối tác chiến lược” trong khi Indonesia
mời Úc tham gia ASEAN như một thành viên mới (ASEAN-11). Điều này chứng
tỏ xu hướng tìm giải pháp để cứu vãn tình thế hiện nay nhằm ngăn chặn đà
suy thoái đang làm ASEAN mất vai trò (a downward spiral of irrelevance).
(ASEAN
Could Be Hijacked by China. Here’s How to Fix It,
Richard Javad Heydarian,
National Interest, March 15, 2018).
Một vấn đề khác ASEAN cần tránh ngộ nhận để không mắc bẫy Trung Quốc là
quá trình đàm phán về bộ quy tắc ứng xử (COC) để thay thế DOC. Một
chuyên gia Pháp về Biển Đông (tướng Daniel Schaeffer) đã từng cảnh báo
về mưu mô của Trung Quốc trong quá trình đàm phán COC và nguy cơ các
nước ASEAN có thể phải đối mặt một khi COC được thông qua và ký kết
nhưng không loại bỏ được “Đường lưỡi bò”. Nếu ASEAN không vô hiệu hóa
được “đường lưỡi bò” mà đã vội vàng thông qua COC có tính ràng buộc pháp
lý, thì sẽ là một sai lầm lớn rất nguy hiểm, vì ASEAN sẽ trao cho Trung
Quốc một thứ vũ khí có thể chống lại các nước ASEAN trong các tranh chấp
ở Biển Đông trong tương lai. (The
Code of Conduct of in the South China Sea: a tremendous mistake,
Daniel Schaeffer, August 17, 2017).
Theo tướng Schaeffer, vụ khủng hoảng Cá Rồng Đỏ là khởi đầu cho chiến
lược xâm lược của Trung Quốc. Viêt Nam và Repsol phải dừng hai dự án Cá
kiếm Nâu (lô 136-03) và Cá Rồng Đỏ (lô 07-03) trong vòng một năm do sức
ép trắng trợn của Trung Quốc. Schaeffer đề xuất ba giải pháp. Thứ nhất
là phải quốc tế hóa vấn đề Biển Đông, dựa trên phán quyết của PCA, và
đưa vấn đề này ra Liên Hợp Quốc (cho đến nay vẫn im lặng). Thứ hai là
phải quốc tế hóa tuần tra Biển Đông (FONOP) bằng cách vận động nhiều
nước tham gia, để đảm bảo tự do giao thương quốc tế. Thứ ba là phải đa
phương hóa việc hợp tác khai thác dầu khí (kể cả với Trung Quốc). (Việt
Nam nên hợp tác khai thác dầu với Trung Quốc, BBC, 29/3/2018).
Theo Bill Hayton (BBC) vào năm 1936, ông Bạch Mi Sơ là người sáng lập ra
Hiệp hội Địa lý Trung Quốc, đã dùng các thông tin của Ủy ban Nghiên cứu
Bản đồ Lãnh thổ và Lãnh hải của Trung Quốc để xuất bản tập bản đồ Trung
Quốc mà ông biên soạn là “Trung Hoa Kiến thiết Tân đồ”. Ủy Ban này đã
nhầm lẫn chữ “bank” (bãi ngầm) và “shoal” (bãi nông) nên đều dịch thành
chữ “than” (bãi cát). Ủy Ban này đã đặt tên cho James Shoal bằng cái tên
“Tằng Mỗ Than” và Vanguard Bank bằng cái tên “Tiền Vệ Than”. Do Ủy Ban
này biên dịch nhầm lẫn và do Bạch Mi Sơ hiểu sai nên dẫn đến hậu quả
nghiêm trọng là ông đã vẽ James Shoal và Vanguard Bank thành các đảo.
Bạch Mi Sơ còn vẽ thêm đường chữ U ở Biển Đông, với điểm xa nhất phía
nam là James Shoal, và điểm xa nhất phía tây nam là Vanguard Bank. Trung
Quốc đã hồ đồ tuyên bố hai điểm đó là giới hạn chủ quyền của Trung Quốc
tại Biển Đông…
Qua nghiên cứu các tài liệu lịch sử, Bill Hayton đã đi đến kết luận rằng
tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông đã xuất hiện và phát
sinh từ việc biên dịch sai và những đánh dấu không đúng trên bản đồ hồi
thập niên 1930. Hayton khẳng định tuyên bố về chủ quyền của Trung Quốc
đối với Quần đảo Trường Sa thực ra là kết quả của một loạt những sai lầm
trong quá khứ do trình độ ngôn ngữ và học thuật (nếu người ta hiểu được
sự kỳ quặc này của lịch sử). Nhưng điều trớ trêu là sau đó Trung Quốc đã
vờ như không biết và tuyên bố chủ quyền đối với các bãi đá và bãi ngầm
mà họ chiếm là “có tính lịch sử và logic, không thể tranh cãi”. (The
Modern Origins of China's South China Sea Claims: Maps,
Misunderstandings, and the Maritime Geobody,
Bill Hayton, Modern China,
April 2018).
Theo BBC và Reuters (23/3/2018), Repsol đã phải dừng dự án dầu khí tại
lô 07-03 “Cá Rồng Đỏ” (Red Emperor) theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam,
mặc dù trước đó chưa đầy một tháng tàu sân bay Mỹ
USS Carl Vinson đã tới thăm
cảng Đà Nẵng. Năm ngoái (7/2017) Repsol đã phải ngừng khoan tại lô
136-03 “Cá Kiếm Nâu” (Brown
Gladius) tại Bãi Tư Chính (Vanguard
Bank) do Trung Quốc đe dọa tấn công Trường Sa. Theo Greg Poling
(CSIS/AMTI) trong vòng một năm,
Repsol đã phải hai lần dừng dự án vì sức ép của Trung Quốc, do đó
có thể mất 240 triệu USD đã đầu tư vào việc thăm dò cho hai dự án nói
trên. “Điều này có thể làm hỏng nhiều kế hoạch thăm dò ngoài khơi của
Việt Nam. Không giống bất cứ nước nào khác trên thế giới, Việt Nam không
thể dễ dàng có chủ quyền khai thác các nguồn dầu khí trên biển một cách
độc lập”. Greg Polling nói với VOA (14/4/2018)
“Tôi không biết Việt Nam sẽ
tiếp tục thế nào với các dự án thăm dò ngoài khơi bởi vì không có công
ty nước ngoài nào sẽ muốn đầu tư vào bất kỳ một dự án ngoài khơi nào của
Việt Nam trên biển Đông nữa”.
Theo Bill Hayton (Chatham
House)
“Mặc
dù đã chi hàng tỷ USD mua sắm vũ khí và mời tàu sân bay Mỹ đến thăm,
Việt Nam vẫn chưa có khả năng răn đe để chống Trung Quốc”. Bằng cách
chịu thua Trung Quốc, không dám khoan dầu trong vùng biển của mình,
chứng tỏ Việt Nam thiếu khả năng răn đe hiệu quả bằng hải quân. Ngay cả
chuyến thăm của tàu sân bay
USS Carl Vinson
đến Đà Nẵng trước khi Repsol khoan dầu tại lô 07-03, cũng không làm cho
Việt Nam đủ tự tin trước đe dọa của Trung Quốc…Có lẽ Bắc Kinh biết chắc
Hà Nội không dám theo Mỹ chỉ vì mất nguồn dầu khí. (Chinas
intimidation in the South China Sea poses an economic threat to Vietnam,
Bill Hayton, East Asia Forum, April 25, 2018).
Alexander Vuving (Daniel Inouye
center, Hawaii) cũng cho rằng
“Việc dừng dự án Cá Rồng Đỏ rõ
ràng đã gửi đi một thông điệp ớn lạnh tới các công ty dầu khí muốn đầu
tư vào các dự án ngoài khơi Việt Nam”. Vì vậy, Việt Nam đang lúng
lúng trong việc “làm thế nào để tiến lên phía trước.”
Theo Vuving, Trung Quốc cũng đã gây áp lực buộc Việt Nam phải trì
hoãn dự án khai thác khí đốt với tập đoàn ExxonMobil (của Mỹ). Việt Nam
đang xem xét rút lại một hợp đồng thăm dò khí đốt trị giá 4,6 tỷ USD với
tập đoàn ExxonMobil ở ngoài khơi bờ biển Miền Trung (dự án “Cá Voi
Xanh”). Theo PVN (3/4/2018) “những diễn biến phức tạp trên biển Đông sẽ
ảnh hưởng đến việc kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư
thăm dò dầu khí ở các lô còn mở của tập đoàn”. PVN cũng cảnh báo “việc
suy giảm sản lượng khai thác ở các mỏ chủ lực trong năm 2018 dự báo còn
diễn biến bất lợi, khó lường”. (Không
có công ty nước ngoài nào muốn đầu tư vào dự án ngoài khơi Việt Nam,
VOA,
April 14, 2018).
Có thể nói Trung Quốc đã bất chấp luật quốc tế, cưỡng ép Việt Nam từ bỏ
quyền khai thác tài nguyên dầu khí tại vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Diễn biến mới này cho thấy vai trò của Mỹ nhằm đảm bảo an ninh khu vực
là không hiệu quả. Việt Nam là nước đi đầu trong ASEAN về đấu tranh cho
chủ quyền của mình tại Biển Đông, nhưng ngày càng đơn độc. Trong khi
Việt Nam bị Trung Quốc bắt nạt và đẩy vào góc tường thì Mỹ bất lực,
chứng tỏ Mỹ không bảo vệ được những giá trị mà họ vẫn tuyên bố về an
ninh khu vực. (Emptiness
of US rhetoric has been exposed by China bringing Vietnam to heel,
SCMP, April 15, 2018).
Tại Biển Đông, Trung Quốc vẫn tăng cường quân sự hóa, triển khai những
loại vũ khí mới, kể cả “tên lửa diệt mẫu hạm” (carrier-killer
missiles). Nhưng tham vọng của Bắc Kinh tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với
Trung Quốc, có thể làm dấy lên một làn sóng chống đối mạnh mẽ trên khắp
thế giới (triggering an
international resistance) mà lãnh đạo Trung Quốc trước đó cố tránh.
Phải chăng Tập Cận Bình đang sa vào cái bẫy mà Đặng Tiểu Bình đã từng
cảnh báo? Theo quy luật địa chính trị (basic
geopolitical logic), các nước khác sẽ tập hợp lại chống lại Trung
Quốc, như một làn sóng phản kháng (backlash)
nhằm đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc,
và kết cục sẽ rất xấu cho Trung Quốc vì Tập Cận Bình vung tay quá trán
(this approach could also end badly for China, because Xi may be
overplaying his country’s hand).
(Xi
May Scare Asia Back Into Washingtons Orbit,
Hal Brands, Bloomberg,
March 4, 2018).
Nhiều người cho rằng Trung Quốc đã thắng thế và bây giờ chỉ còn theo dõi
xem sắp tới họ thắng đến đâu mà thôi. Tại Biển Đông và Triều Tiên, Mỹ và
đồng minh đang ở thế bị động đối phó, vừa yếu vừa chậm (too
little too late). Từ một nước gần như “không có gì” tại Biển Đông,
nay Trung quốc đã có chỗ đứng
khá vững chắc để kiểm soát vùng biển này như cái ao của họ, bất chấp
phán quyết của PCA. Cả thế giới lúng túng đối phó như “sự việc đã rồi” (fait
accompli) mà Mỹ và đồng minh không đảo ngược được. Để thực
hiện “giấc mộng
Trung Hoa”,
Trung Quốc
phải giữ hòa khí với Mỹ,
nên trước mắt
họ
phải sử dụng chiến thuật
“vừa đánh vừa xoa”. Người Trung Quốc đã
biết thóp cá tính của Trump nên họ không ngần ngại
thí tốt để làm vừa lòng
Tổng thống
Mỹ, làm cho người Mỹ cuối cùng phải đi
vào quỹ đạo
của họ (như cờ vây). Đây là cuộc
chiến không cân sức
mà
Trung Quốc nắm chắc phần thắng,
vì họ biết
tận dụng triệt để những điểm yếu mà các
nước có
thể chế dân chủ
tạo
ra cho
mình.
Trong khi
Trumpism
đang làm phân hóa nước Mỹ
thì
Brexitism
đang hủy hoại đoàn kết Châu Âu.
Hiện nay
thể chế độc tài có lợi thế vượt trội so với thể chế dân chủ,
tạo ra sự bất ổn trên khắp lục địa Á-Âu (Eurasia's
Coming Anarchy, Robert Kaplan,
Foreign Affairs, March/April 2016).
Theo James Holmes (một chuyên gia hàng đầu của Mỹ về chiến lược hải
quân), một cuộc xung đột vũ trang tại Biển Đông có thể xảy ra, và Trung
Quốc có thể thắng một cuộc chiến tại Biển Đông bằng “chiến tranh nhân
dân trên biển” (people’s war at
sea). Các chính khách và chuyên gia quân sự tại Washington và Hà Nội
không nên coi thường phát biểu của bộ trưởng quốc phòng Trung quốc
Thường Vạn Toàn (Chang Wanquan)
chỉ là “dọa dẫm” (bluster).
Trung Quốc có thể thắng dù họ vẫn yếu hơn Mỹ, bằng cách tập trung binh
lực áp đảo Mỹ tại địa điểm và thời điểm quan trọng nhất. Tư tưởng “phòng
ngự tích cực” (active defense)
là tấn công chiến thuật để phòng ngự chiến lược. Hiện nay, các tư lệnh
Trung Quốc có thể huy động lực lượng hỗn hợp để hợp đồng tác chiến, đối
phó với Mỹ và đồng minh. Các tư lệnh Mỹ và đồng minh cần nghiên cứu binh
pháp của Trung Quốc để hiểu rõ tư tưởng phòng ngự tích cực ngoài khơi (offshore
active defence) tại Biển Đông sẽ diễn ra thế nào. (China
Could Win a War Against America in the South China Sea,
James Holmes, National Interest, May 30, 2018).
Theo New York Times, biến động chính
trị tại Kuala Lumpur sau cuộc bầu cử lịch sử (9/5/2018) là “động đất
chính trị” (political
earthquake).
Cách
đây chỉ vài tháng chắc không ai ngờ Najib Razak và liên minh cầm quyền (Barisan
Nasional) sẽ thất bại, mặc dù ông Najib bị dư luận cáo buộc tham
nhũng hàng tỷ USD. Kết cục đến quá bất ngờ làm phe đối lập cũng bị
“choáng”. Cử tri đã đi bỏ phiếu với số lượng kỷ lục (14,5 triệu) và liên
minh đối lập (Pakatan Harapan)
do ông Mahathir cầm đầu đã thắng (giành được 113/222 ghế), trong khi
liên minh cầm quyền (Barisan
Nasional) do Najib Razak cầm đầu đã thua (giành được có 79 ghế). Ông
Mahathir trở lại cầm quyền ở tuổi 92, là nguyên thủ quốc gia được bầu
“già nhất thế giới”. (Understanding
Malaysia’s Political Earthquake,
Angie Chan, NYT, May 17, 2018).
Nếu ông Mahathir nhường quyền “giữa kỳ” cho
ông Anwar (như cam kết) để cải tổ thể chế và biến Malaysia thành một
nước dân chủ và phát triển, ông sẽ đi vào lịch sử vì đã có công hai lần
dẫn dắt đất nước cải cách (cả vòng một và vòng hai). Không những vậy,
ông còn có thể xóa được tiếng xấu “chuyên quyền” (autocracy)
trong nhiệm kỳ trước. Nhưng nếu ông Mahathir không làm được điều đó, ông
Anwar và đảng của ông ấy chắc sẽ không chấp nhận, và đất nước đa sắc tộc
này có thể bị phân hóa, trở thành miếng mồi ngon để Hồi giáo hay Trung
Quốc thao túng. Trong khi ông Anwar sẵn sàng thúc đẩy dân chủ hóa và
hiện đại hóa, có nhiều khả năng ông Mahathir sẽ trở lại chính sách
“hướng Đông” (Look East) phù
hợp với tầm nhìn khu vực Indo-Pacific hiện nay, và vai trò mới của Nhật
trong nhóm “Tứ Cường” (Mỹ-Nhật-Ấn-Úc). Trong bối cảnh đó, quan hệ Việt
Nam và Malaysia có nhiều khả năng sẽ tốt hơn trước, góp phần bảo vệ hòa
bình, ổn định ở Biển Đông và vai trò khu vực của ASEAN.
Từ Asia-Pacific đến
Indo-Pacific
Một năm tuy quá ít để thay đổi trật tự thế
giới, nhưng quá đủ để Mỹ-Trung điều chính chiến lược, tác động đến cục
diện thế giới, nhất là khu vực Biển Đông. Đại hội Đảng CSTQ lần thứ 19
(và “hậu Đại hội”) là một bước ngoặt lớn không chỉ đối với Trung Quốc mà
còn đối với thế giới, đặc
biệt là đối với Mỹ. Không phải ngẫu nhiên khi Trump đến thăm Việt Nam dự
họp cấp cao APEC Đà Nẵng (10/11/2017) đã tuyên bố tầm nhìn Indo-Pacific
và nhấn mạnh vai trò của “Tứ cường” (Quad) gồm Mỹ-Nhật-Ấn-Úc.
Tổng thống Donald Trump và chủ tịch nước Trần Đại Quang đã thỏa thuận về
Kế hoạch Hành Động Hợp tác Quốc phòng Mỹ-Việt (2018-2020). Bộ
trưởng quốc phòng James Mattis đã đến thăm Việt Nam (24-26/1/2018) sau
khi công bố chiến lược quốc phòng (NDS) coi Trung Quốc là “mối đe dọa
lớn nhất”. Sau đó USS Carl Vinson
đã đến Đà Nẵng (5-9/3/2018) trong chuyến thăm lịch sử đầy ý nghĩa.
Gần đây, sau cuộc tập trận lớn nhất tại Biển Đông (11-13/4), Trung Quốc
đã triển khai máy bay ném bom chiến lược (H-6K) có thể mang vũ khí hạt
nhân và có tầm hoạt động trên 1.000 dặm tại Hoàng Sa, hệ thống gây nhiễu
điện từ (jamming devices ) và
các loại tên lửa tầm xa như SAM “HQ-9B” (200km) và ASCM “YJ-12B”
(300km) tại các đảo Trường Sa, làm thay đổi cơ bản cán cân chiến lược
tại Biển Đông. Bất chấp phản đối của các nước khu vực cũng như của Mỹ và
đồng minh, Trung Quốc đang làm gia tăng đáng kể khả năng xung đột vũ
trang trong khu vực. Nói cách khác, đã đến lúc Trung Quốc có khả năng áp
đặt tại Biển Đông một “khu vực nhân diện phòng không” (ADIZ) và khu vực
“chống xâm nhập” (A2/AD) để gạt hải quân Mỹ ra khỏi khu vực này, biến
Biển Đông thành cái ao riêng của họ.
Trong buổi điều trần tại Tiểu ban Quân vụ Thượng viện Mỹ (24/4), sau vụ
tàu chiến Úc và Trung Quốc chạm trán tại Biển Đông (19/4), Đô đốc Philip
Davidson, tư lệnh mới của Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương (Pacom)
nói, “Tóm lại, hiện nay Trung Quốc có thể kiểm soát Biển Đông trong mọi
tình huống, chỉ thiếu tranh với Mỹ”…Nếu
được phê chuẩn, ông sẽ “điều chỉnh” Pacom phù hợp với chiến lược quốc
phòng mới của Mỹ. Davidson nêu hai quan điểm mới về sử dụng lực lượng.
Thứ nhất là “sử dụng lực lượng năng động” (dynamic
force employment), thứ hai là “mô hình hoạt động toàn cầu” (global
operating model) chú trọng xung đột trong “vùng xám” (gray zone).
Theo Davidson, hai quan điểm trên sẽ chỉ đạo việc sử dụng lực lượng để
đối phó với Trung Quốc. Các lực lượng chính bao gồm vũ khí hạt nhân,
chiến tranh mạng và vũ trụ, hệ điều hành 3C tiên tiến, cơ động chiến
lược, lực lượng chống vũ khí hủy diệt hàng loạt…Bộ chỉ huy Pacom phải
duy trì một hệ thống đủ mạnh (a
robust blunt layer) để răn đe hiệu quả trước thái độ hiếu chiến của
Trung Quốc tại Indo-Pacific…Để răn đe ý đồ bành trướng và xâm lược của
Trung Quốc, dù ở Biển Đông hay Biển Hoa Đông, hay eo biển Đài Loan,
Davidson hứa sẽ thường xuyên đánh giá lại bức tranh quốc phòng Châu Á. (US
admiral outlines new military buildup to counter China, Bill Gertz,
Asia Times, April 24, 2018).
Tuy khu vực hoan nghênh tầm nhìn chiến lược Indo-Pacific của Mỹ, nhưng
hiện nay mới chỉ có mục
tiêu mà chưa có chiến lược và kế hoạch triển khai, chưa có nguồn lực và
ngân sách, chưa có sự đồng thuận cần phải làm gì. Chính quyền Trump nói
sẽ sớm có chi tiết về chiến lược Châu Á, nhưng điều đó không làm yên
lòng các nước khu vực, vốn nghi ngờ uy tín và độ tin cậy của Mỹ. Diễn
văn của bộ trưởng quốc phòng James Mattis tại Shangri-la (June 2, 2018)
có vẻ thuyết phục, nhưng vẫn có một khoảng cách lớn giữa lời hứa và thực
tế. Chính quyền Trump chưa làm được gì cho khu vực, mà còn rút khỏi TPP.
Chính quyền Trump cũng mắc lỗi như chính quyền Obama với chính sách
“xoay trục sang Châu Á”, làm tăng sự mong đợi, nhưng sau đó không đáp
ứng được, làm đồng minh thất vọng và Trung quốc coi thường. (Trump’s
Indo-Pacific strategy: Where’s the beef?
Josh
Rogin, Washington Post, June 6, 2018).
Hiện nay, Viêt Nam là tâm điểm (epicenter)
trong chiến lược quốc phòng mới của Mỹ về an ninh khu vực, với tầm nhìn
mới “Indo-Pacific”. Chiến lược này đã thổi sức sống mới vào sáng kiến
đối thoại an ninh “Tứ cường” của Nhật (bao gồm Mỹ-Nhật-Ấn-Úc). Việt Nam
chủ trương đa dạng hóa quan hệ quốc tế và tăng cường hợp tác an ninh
quốc phòng, không chỉ với Mỹ mà còn với các nước khác. Theo các chuyên
gia của viện Brookings, Viêt Nam đang tăng cường quan hệ với các nước
“tứ cường” (Quad) trong bối cảnh các nước ASEAN đang bị chia rẽ về lập
trường đối với sự trỗi dậy đầy bất an của Trung Quốc và những hoạt động
lấn chiếm Biển Đông. (As
US aircraft carrier departs Vietnam what are the implications for
regional security?
Jonathan Stromseth &
Hunter Marston,
Brookings, March 9, 2018).
Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Nhât-Việt đã được khẳng định và mở
rộng sau chuyến thăm Nhật chính thức của TBT Nguyễn Phú Trọng (9/2015)
và chuyến thăm Việt Nam chính thức của Nhật Hoàng Akihito
(28/2-5/3/2017). Trong chuyến thăm Nhật của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (4-8/6/2017),
hai bên đã ký Tuyên bố Chung về làm sâu sắc hơn Đối tác Chiến lược
Sâu rộng Việt-Nhật, và nêu bật vấn đề hợp tác an ninh quốc phòng ngay
trong phần đầu tuyên bố. Theo Carl Thayer, “đây là một tín hiệu đáng chú
ý”. Nhật cam kết hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực chấp pháp trên biển
bằng cách cung cấp tàu tuần tra (6
chiếc năm 2014 và 6 chiếc năm 2017), huấn luyện hải quân, sau khi tàu
khu trục IZUMO thăm Cam Ranh (5/2017).
Theo Lê Hồng Hiệp, năm 2018 Nhật Bản dự kiến sẽ chuyển giao cho Việt Nam
hai vệ tinh hiện đại và máy bay săn ngầm (anti-submarine
and surveillance aircraft). Hiện nay
Nhật Bản vẫn là nước viện trợ ODA lớn nhất cho
Việt Nam, trong khi kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 30 tỷ USD
(năm 2016) và dự kiến sẽ tăng gấp đôi (năm 2020). Trong bối cảnh Biển
Đông gần đây đang gia tăng căng thẳng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang vừa
đi thăm Nhật (28/5-2/6/2018) để vận động Nhật tăng cường viện trợ và hợp
tác an ninh khu vực.
Ngoài việc mở rộng quan hệ hợp tác chiến lược
với Nhật, quan
hệ hợp tác quốc phòng với Ấn Độ đã được tăng cường khi thủ tướng
Narendra Modi đến thăm Việt Nam (năm 2016) nhằm thiết lập quan hệ đối
tác chiến lược toàn diện. Việt Nam là “tâm điểm” trong chiến lược “hướng
đông” của Ấn Độ (từ Look East
nay thành Act East). Ấn Độ đã
hứa cho Việt Nam vay
500 triệu USD để mua sắm thiết bị nhằm nâng cấp năng lực quốc phòng.
Ấn Độ cũng đã giúp huấn luyện thủy thủ các tàu ngầm Kilo cho Hải quân
Việt Nam. Trong năm 2017, Việt Nam đã gia hạn quyền thăm dò dầu khí cho
công ty dầu khí quốc gia Ấn Độ (OLV)
tiếp tục khoan thăm dò (tại lô 128). Tiếp theo chuyến thăm Ấn Độ của thủ
tưởng Nguyễn Xuân Phúc (24-26/1/2018) chủ tịch nước Trần Đại Quang đã đi
thăm Ấn Độ (2-4/3/2018). Trên thực tế, Việt Nam đã đẩy mạnh hợp tác quốc
phòng với tất cả bốn nước “Quad” trong khi duy trì quan hệ “cân bằng”
với Trung Quốc. (Why
March 2018 Was an Active Month in Vietnam's Balancing Against China in
the South China Sea, Derek Grossman, Diplomat, March 23,
2018).
Trong khi tăng cường hợp tác chiến lược với Mỹ, Viêt Nam đang mở rộng
đối tác chiến lược với Nhật Bản và Ấn Độ là hai nước có thái độ nghi
ngại Trung Quốc bành trướng thế lực không chỉ tại Châu Á-Thái Bình Dương
mà còn tại Ấn Độ Dương. Theo
Joshure Kurlantzick (CFR), trong chuyến thăm Ấn Độ vừa qua, chủ
tịch nước Trần Đại Quang và thủ tướng Narendra Modi đã trao đổi về tầm
quan trọng của việc hai bên tiếp tục hợp tác khai thác dầu khí tại Biển
Đông (giữa OVL với PVN, và có thể với bên thứ ba) “dù Trung Quốc có nói
gì chăng nữa” (no matter what
China says). Hai bên khẳng định cam kết ủng hộ tự do hàng hải tại
Biển Đông. Ấn Độ tiếp tục cho Việt Nam vay thêm tiền để mua sắm nhiều
hơn vũ khí, và sẵn sàng bán tên lửa
hành trình siêu thanh BrahMos cho Việt Nam (cùng mấy nước khác).
Hà Nội muốn tăng cường hợp tác chiến lược với các nước “Quad” làm đối
trọng với Trung Quốc, vì lo ngại cam kết chiến lược của Mỹ tại Biển Đông
có duy trì lâu dài hay không. Ngoài ra, thái độ thất thường của Trump và
chính sách thương mại bảo thủ (bỏ rơi TPP và đánh thuế cao) làm Hà Nội
bất an. Vì vậy, Hà Nội phải tăng cường đối tác chiến lược với các nước
Quad khác như Nhật Bản và Ấn Độ, vì họ muốn có vai trò an ninh lâu dài
tại Đông Nam Á và sẵn sàng triển khai sức mạnh tại Biển Đông. Theo
Joshure Kurlantzick, “Ấn Độ là đối tác lý tưởng đối với Việt Nam” (an
ideal major partner for Vietnam). Trên thực tế “Việt Nam là tâm điểm
trong chiến lược hướng đông của Ấn Độ” (Vietnam
and India Cement an Increasingly Vital Relationship in Southeast Asia,
Joshure Kurlantzick, CFR, March 9, 2018).
Tiếp theo các chuyến thăm cấp cao tới Nhật và Ấn Độ gần đây, thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc đã đi thăm Úc (14-18/3/2018) để nâng cấp đối tác chiến
lược. Theo Carl Thayer, “Đây là cột mốc
lớn thứ ba trong quan hệ song phương… là thời điểm chín muồi để hai nước
nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược”, nhân chuyến thăm Canberra của
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc để kỷ niệm 45 năm lập quan hệ song phương và
nhân dịp họp thượng đỉnh ASEAN-Australia. Quan hệ đối tác chiến lược
Việt Nam-Australia sẽ dẫn tới trao đổi thường xuyên hơn giữa lãnh đạo
cấp cao, giúp giải quyết tốt hơn nhiều thách thức về phát triển kinh tế,
các vấn đề xuyên quốc gia, hòa bình và an ninh ở khu vực cũng như trên
thế giới. Tuy lập trường của Úc về Biển Đông còn bị ràng buộc nhiều bởi
lợi ích kinh tế với Trung Quốc, nhưng việc Úc trở thành đối tác chiến
lược của Viêt Nam là một tín hiệu mới, đóng góp tích cực vào “tầm nhìn
Indo-Pacific tự do và rộng mở”, dựa trên khuôn khổ “Tứ cường”
(Mỹ-Nhật-Ấn-Úc).
Theo các chuyên gia khu vực, Việt Nam có thể
đóng vai trò “không chính thức” (informal)
trong “Tứ cường” (Mỹ-Nhật-Ấn-Úc), để kiềm chế Trung Quốc. Việt Nam có vị
trí chiến lược quan trọng vì biên giới tiếp giáp Trung Quốc cả trên đất
liền lẫn trên biển. Sẽ là lý tưởng nếu “Bộ tứ” (Quad)
giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào một khuôn khổ mà “trên thực tế” (de
facto) trở thành “Bộ Ngũ” (Quint),
khi Việt Nam hội nhập vào bàn cờ hợp tác quốc phòng đang diễn ra. (makes
it
ideal for the “Quad” to include in its framework to the point of
de-facto becoming the “Quint” if Vietnam is fully integrated into this
developing military integrational platform).
(Vietnam
An Unofficial Ally of the US against China?
Will Vietnam Turn the “Quad” Into
the “Quint”? Andrew
Korybko,
Global Research, March 11, 2018).
Trong khi đó, Bắc Kinh tỏ ra lo ngại và bắt đầu phản ứng về “Tầm nhìn
Indo-Pacific” và “Tứ cường” (Mỹ-Nhật-Ấn-Úc), đặc biệt là khai Ấn Độ đang
điều chỉnh chiến lược Look East
(hướng đông) thành Act East
(hành động phía Đông). Thực ra, Ấn Độ có lý do chính đáng để thò mũi vào
sân sau của Trung Quốc (tại Biển Đông), vì Trung Quốc đang thò mũi vào
sân sau của Ấn Độ (tại Ấn Độ Dương). Thời báo Hoàn Cầu đặt câu hỏi “phải
chăng Việt Nam đang tham gia nhóm Tứ Cường” hay Việt Nam là một “thành
viên ảo” của nhóm “Tứ Cường” (is
Vietnam a “shadow member” of the Quad?). Họ còn lớn tiếng cảnh báo
Việt Nam, “Chiến lược Indo-Pacific đang được dùng làm đòn bẩy để chống
Trung Quốc… Chống đối Trung Quốc không hay bằng hợp tác với Trung Quốc.
Theo đuôi Mỹ chống Trung Quốc sẽ lợi bất cập hại” (Is
Vietnam moving to join the Quad? Global Times editorial, March
20, 2018).
Quyết định của Việt Nam tạm dừng khoan hay hủy hợp đồng với Repsol về dự
án Cá Rồng Đỏ cho thấy phán quyết của tòa trọng tài PCA về
đường lưỡi bò của Trung Quốc
tại Biển Đông là bất lực và ASEAN đàm phán về bộ quy tắc ứng xử (COC) là
vô nghĩa. Trên thực tế ,Trung Quốc đang làm chủ Biển Đông như cái ao của
họ. Việt Nam đang bị mắc kẹt trong tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”
(catch 22). Nếu công khai sự thật và phản đối Trung Quốc thì dễ gây phản
ứng khó lường từ dân chúng và phản ứng tiêu cực từ Trung Quốc. Nếu im
lặng chịu thua Trung Quốc như “chuyện đã rồi” (fait
accompli) thì sẽ tạo một tiền lệ nguy hiểm là trao tài nguyên dầu
khí và chủ quyền Biển Đông cho Trung Quốc như “thế chấp tương lai” để
đánh đổi lấy sự ổn định giả tạo. Nhưng dù Việt Nam có nhẫn nhục im lặng
thì Trung Quốc vẫn ngang nhiên tập trận lớn tại Biển Đông với hơn 40
chiến hạm (gồm mẫu hạm Liêu Ninh), để thách thức Mỹ sau khi
USS Carl Vinson đến thăm Đà
Nẵng và tập trận tại Biển Đông.
Nếu dừng khoan dầu khí tại Bãi Tư Chính lần đầu (7/2017) tại lô 136-03
(Cá Kiếm Nâu), PVN phải bồi thường Repsol 36 triệu USD, thì dừng khoan
lần hai (3/2018) tại lô 07-03 (Cá Rồng Đỏ), chắc PVN phải bổi thường cho
Repsol 200 triệu USD. Nhưng tổn thất lớn hơn cả là Việt Nam đang mất dần
chủ quyền và nguồn thu từ dầu khí đúng lúc ngân sách đang cạn kiệt. Có
thể nói mỏ Cá Rồng Đỏ (lô 07-03) và mỏ Cá Voi Xanh (lô 118) là nguồn dầu
khí tiềm năng cuối cùng để cứu vãn tình trạng ngân sách Việt Nam hiện
nay (thu không đủ chi) trong khi những khoản nợ nước ngoài đang ập đến
“như sóng thần Biển Đông”. Gần đây, Trung Quốc còn gây sức ép với
Rosneft (của Nga) đang khoan tại mỏ Lan Đỏ (lô 06-1).
Sau khi Repsol và Việt Nam buộc phải dừng khoan tại lô 136-03 (Bãi Tư
Chính) trước sức ép của Trung Quốc (dọa tấn công Trường Sa), ban lãnh
đạo Hà Nội chắc đã rất thất vọng trước tham vọng của Trung Quốc “được
đằng chân lân đằng đầu” nên đã quyết định cử Bộ trưởng Quốc phòng Ngô
Xuân Lịch Lịch cấp tốc sang Mỹ (7/2017) để vận động Mỹ làm đối trọng răn
đe Trung Quốc. Nhưng tại APEC Đà Nẵng (11/2017), chắc một lần nữa Hà Nội
đã thất vọng khi ExxonMobil tuyên bố sẽ hoãn triển khai dự án Cá Voi
Xanh tới năm 2019. Tại sao ExxonMobil phải hoãn lâu như vậy? Phải chăng
do sức ép (trực tiếp hay gián tiếp) của Trung Quốc? Tuy Bộ trưởng Quốc
phòng Mỹ James Mattis đã sang thăm Việt Nam (24-27/1/2018), và tàu sân
bay USS Carl Vinson đã đến Đà
Nẵng (5-9/3/2018) như để răn đe Trung Quốc, nhưng Trung Quốc vẫn tiến
hành tập trận lớn tại Biển Đông (như để thách thức Mỹ).
Theo các chuyên gia của CSIS, Trung Quốc đang
tăng cường bắt nạt các nước láng giềng tại Biển Đông, nên chính quyền
Trump cần vận động quốc tế chống lại các hoạt động đó, để làm cho Bắc
Kinh bị cô lập về ngoại giao. Vào tháng 5/2018, Bộ Quốc Phòng Mỹ đã có
một quyết định đúng hướng là không mời hải quân Trung Quốc tham gia cuộc
tập trận RimPact 2018. Nhưng người ta không rõ liệu chính quyền Trump có
theo đuổi một chiến lược nhất quán để phản ứng mạnh hơn tại Biển Đông
hay không. Muốn phản ứng có hiệu quả, Mỹ phải có sáng kiến táo bạo, chấp
nhận rủi ro, và cam kết bảo vệ quyền tự do đi lại trên biển không chỉ
của mình, mà còn của các đối tác. Nếu không thì mục tiêu mà Mỹ tuyên bố
sẽ thất bại. (Vanishing Borders
in the South China Sea: The U.S. Must Do More to Stop China's
Encroachments, Bonnie Glaser & Gregory Poling, Foreign Affairs, June
5, 2018).
Trong chuyến thăm Việt Nam gần đây nhân dịp hội nghị GMS-6
(30/3-2/4/2018) về Hợp tác Tiểu vùng Mekong, ngoại trưởng Trung Quốc
Vương Nghị đã nói thẳng thừng: “Hai bên không nên tiến hành các hoạt
động đơn phương làm phức tạp tình hình và nên củng cố hợp tác hàng hải
để xây dựng một môi trường lành mạnh nhằm đạt được một thỏa thuận chung
cuộc về giải quyết tranh chấp trên biển”. Nói cách khác, Bắc Kinh khuyên
Hà Nội nên hợp tác với Trung Quốc, chứ đừng nên hợp tác với Mỹ. Vì vậy,
năm 2018 sẽ là năm bản lề với nhiều ẩn số làm Biển Đông càng thêm nóng
bỏng. Triển vọng chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và chiến tranh dầu khí
tại Biển Đông có thể trở thành điểm bùng phát (tipping
point).
Trong khi tăng cường quan hệ với các nước khác nói trên, Việt Nam luôn ý
thức rằng Trung Quốc có thể gây khó dễ cho Việt Nam về kinh tế, vì Trung
Quốc là nước láng giềng khổng lồ và là đối tác thương mại lớn nhất,
chiếm gần 30% nhập khẩu và hơn 10% xuất khẩu của Việt Nam. Trong khi
cùng các nước thành viên khác thúc đẩy ký hiệp định CPTPP (hay còn gọi
là TPP11) mà không có Mỹ, Việt Nam vẫn đang tăng cường quan hệ hợp tác
với các đối tác “Tứ cường” tại “khu vực Indo-Pacific tự do và rộng mở”.
Đó là cách đặt cược (hedging)
cho trước mắt cũng như cho tương lai, hy vọng một ngày nào đó Mỹ sẽ quay
lại TPP. Gần đây, 25 thượng nghị sỹ đảng Công Hòa đã lên tiếng kêu gọi
Trump làm như vậy. Vấn đề chỉ là thời gian, vì TPP phù hợp với chiến
lược mới (NDS) và Trump là người hay thay đổi.
Theo Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã yêu cầu các cố vấn kinh tế chủ chốt
(như Larry Kudlow và Robert Lighthizer) xem xét việc gia nhập lại TPP
“nếu hiệp định đó tốt cho Mỹ” (if it
was a “good deal” for his country). Trước đó (2/2018) trong một cuộc
họp báo với Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull, Tổng thống Trump đã nói về
khả năng gia nhập lại TPP “Tôi sẽ đồng ý nếu Mỹ có thể đạt được một hiệp
định tốt hơn (a substantially
better deal). Diễn biến mới này có thể là “hệ quả không định trước”
của triển vọng chiến tranh thương mại gia tăng với Trung Quốc làm thiệt
hại cho các trại chủ Mỹ làm các nghị sỹ Cộng Hòa lo lắng. Họ cho rằng
TPP là “cách duy nhất tốt” (the
“single best way”) để đối phó với Trung Quốc. (Trump
Proposes Rejoining Trans-Pacific Partnership,
Ana, Swanson, NYT, April 12,
2018).
Phần
4: Bài học Triều Tiên
Sau hai
cuộc gặp cấp cao đầy kịch tính là Kim-Moon summit (Panmuchom, April 27,
2018) và Trump-Kim summit
(Singapore, June 12, 2018), người Triều Tiên đang đứng trước một bước
ngoặt lịch sử, có thể làm thay
đổi vận mạng dân tộc và làm đảo lộn bàn cờ địa chính trị tại Đông Á.
Trong bối cảnh đó, người Triều Tiên (cả Bắc và Nam) đang sung sướng và
hy vọng, vì thoát khỏi bóng ma chiến tranh và đứng trước triển vọng hòa
bình, thống nhất. Còn người Mỹ cũng đang thở phào vui vẻ, vì thoát khỏi
cuộc khủng hoảng Triều Tiên, và đang cầm chịch cuộc chơi. Trong khi đó,
người Nhật vừa mừng vừa lo, vì thoát khỏi đe dọa hạt nhân nhưng lại bị
ám ảnh bởi triển vọng một nước Triều Tiên thống nhất hùng mạnh bên cạnh.
Còn người Trung Quốc và Nga (Tập và Putin) vừa hậm hực vừa tiếc, vì bị
gạt ra rìa cuộc chới và Trump cướp mất cái. Trong bàn cờ địa chính trị
hiện nay, Trump và Moon là hai diễn viên chính (tuy bị giới hạn về thời
gian và quyền lực), nhưng Kim Jong Un (và em gái Kim Jo Jong) mới là hai
ngôi sao sáng “tuổi trẻ tài cao” (không bị giới hạn về thời gian và
quyền lực).
Sắp
tới, chưa biết câu chuyện Liên Triều (inter-Korean saga) sẽ đi về đâu
trong tiến trình hòa bình và thống nhất, như “một quốc gia, hai chế độ”
(hay một mô hình nào khác), nhưng chắc chắn “nhân tố Liên Triều” (in
ter-Korean factor) đang trở thành trụ cột của giải pháp hòa bình và phi
hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, có thể tác động tích cực tới bàn cờ
Biển Đông. Đó là một nhân tố tối quan trọng để hòa giải dân tộc (có thể
khác với kinh nghiệm Việt Nam). Không biết người Việt Nam đang nghĩ gì
về “bài học Triều Tiên”? Tuy trước mắt con đường thống nhất Triều Tiên
còn gập gềnh (với nhiều ẩn số) nhưng Bắc Triều Tiên đang dũng cảm thoát
Trung và họ đã thấy ánh sáng ở cuối đường hầm, trong khi Biển Đông vẫn
còn mờ mịt, khi Việt Nam đang “đi giật lùi” (back-tracking) để trở lại
con đường hầm cũ.
Triều
Tiên và bước ngoặt lịch sử
Ngày 27/4/2018 đã đi vào lịch sử Triều Tiên khi lãnh đạo hai miền gặp
nhau và ký Tuyên bố chung tại Bàn Môn Điếm, khẳng định phi hạt nhân hóa
hoàn toàn bán đảo Triều Tiên là mục tiêu chung của cả hai miền. Ông Kim
Jong-un đã khẳng định với ông Moon Jae-in “Nếu chúng ta thường xuyên
gặp nhau và xây dựng lòng tin với Hoa Kỳ, nếu kết thúc chiến tranh và
cam kết không xâm lược lẫn nhau, thì tại sao chúng ta phải sống trong
căng thẳng với vũ khí hạt nhân?”.
Ông Kim còn cam kết “Tôi quyết sẽ không lặp lại lịch sử đau thương
của Chiến tranh Triều Tiên… Tôi cam kết với ngài sẽ không bao giờ có
chuyện dùng vũ lực…Cùng sống chung trên một quê hương, chúng ta không
bao giờ nên để đổ máu lần nữa”. Ông Kim còn quyết định điều
chỉnh lại múi giờ Bình Nhưỡng (sớm 30 phút) theo múi giờ Seoul.
Tuy Trump và Kim có thể khùng, nhưng chắc cả hai ông không muốn tự sát.
Sớm hay muộn Washing ton và Bình Nhưỡng sẽ phải đàm phán trực tiếp, với
vai trò trung gian của Seoul (thay vì Bắc Kinh). Có lẽ vì vậy Mà Tập Cận
Bình và Kim Jong-un đã vội vã gặp bí mật tại Bắc Kinh (28/3/2018) như
một cách ứng phó trước cuộc gặp cấp cao Liên Triều và Mỹ-Triều. Chắc
cũng vì vậy mà Mike Pompeo đã bí mật đến Bình Nhưỡng gặp Kim Jong-un
(1/4 và 8/5/2018) để chuẩn bị cho cuộc gặp cấp cao Trump-Kim (dự kiến
vào ngày 12/6/2018 tại Singapore). Trong khi đó, thủ tướng Nhật Shinzo
Abe đã phải vội vã tới Mar-a-Lago để gặp tổng thống Trump (17/4/2018)
nhằm giải tỏa những lo ngại mới về chính trị. Tuy Donald Trump có thể
tuyên bố hủy (hay hoãn) cuộc gặp Trump-Kim vì những lý do nào đó, nhưng
chắc chắn cả ba phía có quá nhiều lợi ích sống còn (vital stakes) để có
thể bỏ qua cơ hội này.
Khi những ngộ nhận về Bắc Triều Tiên được giải
mã, người ta sẽ hiểu đàm phán trực tiếp Mỹ-Triều là kết cục tất yếu của
quá trình đi tìm giải pháp để tháo gỡ bế tắc hiện nay, sau khi các bên
đã hạ chủ bài cuối cùng trước khi ngã giá (nếu không muốn “già néo đứt
dây”). Những căng thẳng và nguy hiểm của mối đe dọa hạt nhân Bắc Triều
Tiên là hệ quả của trò chơi “bắt chẹt hạt nhân” (nuclear blackmail) hay
“bên miệng hố chiến tranh” (brinkmanship)
của Kim Jong-un. Đó là một ván cờ “nguy hiểm nhưng có tính toán” (a
dangerously but calculated gambit). Những ai bị ám ảnh bởi cơn ác
mộng Bắc Triều Tiên, khó hình dung một ngày nào đó Donald Trump (the
mentally deranged dotard)
sẽ gặp Kim Jong-un (the little
rocket man).
Ngày 12/6/2018, như một định mệnh trớ trêu,
ông Trump và ông Kim đã gặp nhau tại đảo Sentosa (Singapore) và đã ký
một
Tuyên bố Chung có nội dung như sau:
“Ngày 12/6 đi vào lịch sử với dấu mốc cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa
lãnh đạo hai nước Mỹ - Triều. Sự kiện được tổ chức ở Singapore, được cả
thế giới dõi theo từng bước… Tin chắc rằng thiết lập mối quan hệ mới Mỹ
- Triều sẽ đóng góp cho hòa bình, thịnh vượng trên bán đảo Triều Tiên
cũng như trên thế giới và thừa nhận rằng tin tưởng lẫn nhau sẽ thúc đẩy
phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim
Jong-un đã tuyên bố như sau: (1) Mỹ và
Triều Tiên cam kết thiết lập các mối quan hệ mới phù hợp với mong muốn
của nhân dân hai nước vì hòa bình và thịnh vượng. (2) Mỹ và Triều Tiên
sẽ cùng nỗ lực xây dựng nền hòa bình ổn định và lâu dài trên bán đảo
Triều Tiên. (3) Tái khẳng định Tuyên bố Panmunjom, 27/4/2018, Triều Tiên
cam kết hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên. (4) Mỹ
và Triều Tiên cam kết thu hồi hài cốt của tù nhân và quân nhân mất tích
trong chiến tranh, bao gồm việc hồi hương ngay lập tức những người đã
được xác định danh tính…
“Thừa nhận hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều đầu tiên trong lịch sử là sự
kiện mở ra thời đại mới với nhiều ý nghĩa to lớn sau nhiều thập kỷ căng
thẳng, thù địch giữa hai nước và để mở ra một tương lai mới, Tổng thống
Trump và Chủ tịch Kim Jong-un cam kết thực hiện đầy đủ và nhanh chóng
những điều khoản trong tuyên bố chung. Mỹ và Triều Tiên cam kết tiếp tục
tổ chức các cuộc đàm phán do Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo dẫn đầu và quan
chức cấp cao Triều Tiên có liên quan sớm nhất có thể để thực hiện những
kết quả của hội nghị thượng đỉnh…”
Hầu hết các chuyên gia cho rằng nếu cuộc gặp giữa
Donald Trump và Kim Jong-un mà thất bại, thì diễn biến sau đó rất khó
lường. Tuy Bắc Kinh không muốn thấy cả hai miền Triều Tiên đều trở thành
đồng minh hay bạn bè của Mỹ, nhưng chiến tranh Trung-Mỹ không nhất thiết
phải xảy ra như là tất yếu (inevitable) vì Trung Quốc và Mỹ đều thực sự
không muốn chiến tranh. Nhưng hai nước lớn đó có thể bị xô đẩy vào một
cuộc chiến tranh vì một nước thứ ba (như Triều Tiên). Phải chăng vì vậy
mà Graham Allison cho rằng để tránh chiến tranh, Trung Quốc và Mỹ cần
xây dựng “quan hệ nước lớn kiểu mới” (a
new form of great-power relations) như Tập Cận Bình vẫn mong muốn
như “công thức G-2”. (How Trump
Could Stumble from a Trade War Into a Real War with China, Grham
Allison, National Interest,
April 20, 2018).
Muốn lý giải các biến số trong trò chơi quyền lực này, cần vận dụng
“logic hạt nhân” và tư duy chiến lược “phi truyền thống” (unconventional).
Theo chiến lược mới (NDS) Mỹ có thể cần một đồng minh hạt nhân bên cạnh
Trung Quốc để răn đe. Nhưng nếu Trump và Kim chưa hiểu hết ý đồ chiến
lược của nhau, cuộc gặp Trump-Kim có thể bế tắc, hoặc phải trải qua một
trò chơi cân não để thử gân nhau (kiểu “on
again and off again”) như Trump nói “mọi người đều chơi cờ”
(everyone plays game). Tuy mục tiêu “phi hạt nhân hóa” bán đảo Triều
Tiên (denuclearization) để
đánh đổi lấy cam kết an ninh và viện trợ kinh tế, không dễ như “một bữa
tiệc”, nhưng
Moon Jae-in và Kim Jong-un đang có cơ hội hiếm
có để tạo ra một bước ngoăt lịch sử cho bán đảo Triều Tiên, nếu họ làm
chủ cuộc chơi bằng xây dựng lòng tin cho một “giải pháp Liên Triều” để
giảm thiểu sự phụ thuộc quá nhiều vào vai trò Mỹ hay Trung Quốc.
Trong khi Moon Jae-in có thể nắm chìa khóa cuộc chơi, và có vai trò
trung gian để dàn xếp đối thoại Mỹ-Triều (như “deal maker”), Tập Cận
Bình chắc không muốn bị mất vai trò nên có thể phá đám (như “deal
breaker”) nếu bị Mỹ và Hàn Quốc gạt ra rìa. Ngoài ra, rủi ro có thể làm
trật bánh đoàn tầu hòa bình không phải chỉ do tính khí thất thường của
Trump (muốn “hòa bình trên thế mạnh”) mà còn do thái độ cứng rắn của mấy
cố vấn chủ chốt phái diều hâu (như
John
Bolton và Mike Pompeo) vẫn muốn áp
dụng “mô hình Libya”, làm Kim
Jong-un lo ngại. Có lẽ vì vậy mà
Kim Jong-un (cùng em gái Kim Yo Jong)
phải bí mật bay đến Đại Liên (7-8/5/2018) để “tham khảo” Tập Cận Bình
(cùng với Vương Hỗ Ninh và Vương Nghị).
Tuy
Bình Nhưỡng chỉ trích John Bolton và Mike Pence về
mô hình Libya, nhưng họ vẫn
để ngỏ cửa đối thoại với Washington “bất kể theo cách nào và bất cứ lúc
nào”. Các
quan chức Mỹ, Triều Tiên và Hàn Quốc đang ráo riết chuẩn bị cho cuộc gặp
Trum-Kim (vẫn dự kiến ngày 12/6 tại Singapore). Qua twitter, Trump cho
biết Kim Yong Chol (phó
chủ tịch Triều Tiên, nhân vật số hai) đã đến New York (29/5) để làm việc
với Mike Pomeo. Tuy mục tiêu “phi hạt nhân hóa” bán đảo Triều Tiên vẫn
phụ thuộc nhiều vào hai nước lớn là Mỹ và Trung Quốc, nhưng hai miền
Triều Tiên đang có cơ hội hiếm có và vai trò đặc biệt trong tiến trình
hòa bình này. Có lẽ vì vậy mà Moon
Jae-in muốn có một cuộc họp thượng đỉnh tay ba Trum-Kim-Moon (thay vì
Trump-Kim), để phát huy kết quả cuộc gặp Liên Triều (Kim-Moon) và hạn
chế rủi ro cuộc gặp Mỹ-Triều (Trump-Kim). Theo Yonhap News và The
Straits Times, Moon Jae-in đã đưa ra ý tưởng này với Kim Jong-un khi họ
gặp nhau tại Bàn Môn Điếm (27/4/2018). Tuy chưa có cơ sở để khẳng định
một cuộc gặp tay ba, nhưng đó là một sáng kiến hay.
Vấn đề là cuối cùng Mỹ có thể chấp nhận Bắc Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt
nhân hay không, và làm thế nào để đảm bảo rằng cả hai miền Triều Tiên
đều là đồng minh của Mỹ, dù chưa biết hai miền có thỏa thuận để thống
nhất đất nước hay không. Dù sao, chìa khóa để giải mã các ẩn số và thúc
đẩy quá trình hòa bình đầy phức tạp này, dường như đang nằm trong tay
ông Moon Jae-in. Nói như
vậy không có nghĩa Trung Quốc dễ dàng cam chịu bị gạt ra ngoài lề. Nhưng
có nhiều dấu hiệu Kim Jong-un muốn Bắc Triều Tiên “thoát Trung” và
xích lại gần Mỹ, nên sẵn sàng đánh đổi lá bài “phi hạt nhân hóa bán đảo
Triều Tiên” lấy đảm bảo an ninh và lợi ích kinh tế. Vì vậy,
Kim Jong-un đã tuyên bố (21/4/2018)
sẽ từ bỏ chương trình
hạt nhân trước khi có cuộc gặp cấp cao Liên Triều và Mỹ-Triều, trong khi
Moon
Jae-in muốn giúp Bình Nhưỡng thoát dần khỏi ảnh hưởng của Bắc Kinh. Nếu
ông Kim và ông Moon thực hiện được điều này, không những vận mệnh của
hai miền Triều Tiên và bàn cờ địa chính trị tại khu vực Đông Bắc Á có cơ
hội thay đổi lớn, mà còn có thể tác động tới cả khu vực Đông Nam Á.
Những biến chuyển lịch sử tại bán đảo Triều Tiên đang hóa giải dần lo
ngại của Việt Nam (và ASEAN) là Mỹ có thể bỏ rơi họ hay đánh đổi lợi ích
lâu dài tại Biển Đông lấy lợi ích trước mắt tại Triều Tiên, nếu khủng
hoảng hạt nhân tiếp tục. Vì vây, nếu tháo được ngòi quả bom nổ chậm
Triều Tiên, thì có hy vọng hóa giải được thùng thuốc súng tại Biển Đông,
vì an ninh của hai khu vực này liên quan đến nhau, nhất là trong bối
cảnh Mỹ đang triển khai chiến lược mới (NDS) tại khu vực Indo-Pacific.
Một khi vai trò và ảnh hưởng của Trung Quốc có nguy cơ suy giảm tại bàn
cờ Triều Tiên, nó có thể đem lại cơ hội mới (cũng như thách thức mới)
cho bàn cờ Biển Đông. Xét cho cùng, bàn cờ địa chính trị tại Biển Đông
có thể còn quan trọng hơn cả bàn cờ Triều Tiên, nhất là đối với tranh
chấp lợi ích chiến lược Trung-Mỹ.
Có một nghịch lý là Bắc Triều Tiên thử tên lửa và hạt nhân đã vô tình
giúp Mỹ có một cái cớ rất tốt để triển khai
hệ
thống tên lửa đánh chặn THAAD tại Hàn Quốc (và Nhật Bản), nhằm
tăng cường sức mạnh răn đe chống Trung Quốc (và Nga). Muốn hay không
Bình Nhưỡng đã vô hình trung ngầm giúp Washington trong bàn cờ chiến
lược Trung-Mỹ. Phải chăng Bắc Triều Tiên
phát
triển tên lửa và hạt nhân không hẳn là để gây chiến với Mỹ, mà chủ yếu
nhằm có được vị thế cường quốc hạt nhân để có thể tìm cách đối thoại với
Mỹ. Nay Kim Jong- un đang
chơi cả hai lá bài nước lớn là Trung Quốc và Mỹ, biến “Hoàng đế” Tập Cận
Bình thành một lá bài trong tay mình, nên đây là một trò chơi nguy hiểm.
Nếu cuộc gặp cấp cao Trump-Kim thành công thì Bình Nhưỡng có thể thoát
khỏi lệ thuộc vàò Bắc Kinh. Nhưng nếu cuộc gặp thất bại thì Bình Nhưỡng
sẽ đối mặt với nguy cơ bị cả Trung Quốc và Mỹ trừng phạt.
Theo Foreign Affairs, trong cuộc gặp tại Singapore, Kim đã khôn ngoan
hơn Trump (outwitted). Tuy Trump làm nên lịch sử là đã vui vẻ bắt tay kẻ
thù, nhưng chưa biết đó là một bước “đột phá lịch sử” (historical
breakthrough) hay là môt “sai lầm lịch sử” (historical blunder). Trong
khi Kim thành công, đạt được hết các mục tiêu mong muốn, thì Trump chỉ
nhận được lời hứa mơ hồ là “sẽ tiến đến hoàn toàn phi hạt nhân hóa”. Nếu
tình bạn (bromance) Trump-Kim không thành, thì Washington cũng khó làm
gì được Bình Nhưỡng, sau chiến dịch lấy lòng thiên hạ có hiệu quả
(effective charm offensive). Hiện nay, Kim được lòng người Hàn Quốc còn
hơn cả Trump. Thậm chí người ta không biết Kim hay Trump muốn rút quân
Mỹ khỏi Hàn Quốc. Trump bằng cách “úm” (blindsiding) Trung Quốc, Nhật,
Nga khi quyết định gặp Kim Jong-un, đã tạo ra một cuộc chạy đua lấy lòng
Bình Nhưỡng, làm cho Kim từ một người lâu nay bị thế giới “ruồng bỏ”
(outcast) nay bỗng trở thành một người được thế giới trọng vọng. (A
Historic Breakthrough or a Historic Blunder in Singapore?
Daniel Russel, Foreign Affairs,
June 12, 2018). Foreign Policy cũng có nhận xét tương tự “Trong khi Kim
đạt được 4 mục tiêu của mình, Trump chỉ nhận được một lời hứa mơ hồ.
Cuộc gặp cấp cao Mỹ-Triều tại Singapore (12/6/2018) và cuộc họp G-7 tại
Quebec (8-9/6/2018) đã chứng tỏ sự thiếu nhất quán về chiến lược đến
kinh ngạc và sự trống rỗng về đạo lý đến dễ sợ của chính quyền Trump”. (Kim
Got What He Wanted in Singapore, Trump Didn’t, William Tobey,
Foreign Policy, June 13, 2018).
Phần
5: Việt Nam đang ở đâu
Trong khi tình hình bán đảo Triều Tiên đang sáng lên, với triển vọng hòa
bình và hòa giải, Biển Đông vẫn mờ mịt, khi Việt Nam thông qua dự luật
“an ninh mạng” và “đặc khu kinh tế”, làm dư luận bất bình phản đối
“khủng khiếp” (lời Thủ tướng) như vụ dàn khoan HD 981 (5/2014). Có thể
nói hai dự luật đó là hệ quả của sự kết hợp (cố ý) giữa nhận thức mơ hồ
và ngộ nhận (do quan trí thấp) với sự đánh tráo khái niệm (bị thao túng
bởi các nhóm lợi ích), giữa nhóm lợi ích trong và ngoài nước (có động cơ
trục lợi) với thế lực ngoại bang (muốn thôn tính Việt Nam). Chỉ có lý
giải như vậy mới hiểu được tại sao người ta lại ghép ba vị trí chiến
lược xung yếu đó (Vân Đồn, Vân Phong, Phú Quốc) vào một văn bản pháp
luật, để tìm cách thông qua Quốc Hội, như “dắt voi qua rào” (như “ba con
ngựa thành Troy”) hay ba quá bom nổ chậm tại ba huyệt đạo xung yếu của
ba miền. Tuy người ta có thể thỏa hiệp về thời hạn thuê đất (dưới 99
năm) và hoãn binh chứ không bỏ cuộc, và chắc không thỏa hiệp bỏ ba vị
trí đắc địa đó, để đổi lấy các vị trí hợp lý hơn như khu công nghệ cao
Hòa Lạc (Hà Nội) và Quang Trung (Sài Gòn) để phát triển “công nghệ 4.0”,
như chính phủ kiến tạo vẫn “chém gió”. Trong bối cảnh đó, muốn tránh tai
họa quốc gia, phải tìm đồng thuận quốc gia bằng trưng cầu ý dân.
Nghịch lý chống
tham nhũng
Trong khi ở Trung Quốc, ông Tập Cận Bình chống tham nhũng triệt để (với
khẩu hiệu “đả hổ diệt ruồi”) thì ở Việt Nam trong gần một năm qua, Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng bắt đầu chống tham nhũng quyết liệt hơn với
câu nói nay đã thành nổi tiếng là “lò đã cháy lên rồi thì củi khô hay
củi tươi cho vào cũng cháy hết”. Có lẽ vì vậy mà báo chí đã gọi ông
Nguyễn Phú Trọng là “người đốt lò vĩ đại”.
Trong khi ở Trung Quốc ông Tập Cận Bình bắt hổ Bạc Hy Lai (và gần
đây là bắt Tôn Chính Tài) thỉ ở Việt Nam ông Nguyễn Phú Trọng cũng bắt
hổ Đinh La Thăng. Trong khi ông Tập Cận Bình có ông Vương Kỳ Sơn là cánh
tay phải, thì nay ông Nguyễn Phú Trọng cũng có ông Trần Quốc Vượng là
cánh tay phải (tuy ông Vượng khác ông Vương). Nay chống tham nhũng trước
mắt được lòng dân và củng cố được quyền lực, nhưng muốn có hiệu quả lâu
dài, phải cải tổ thể chế toàn diện mới kiểm soát được quyền lực.
Vừa qua, cuộc chiến chống tham nhũng đã chĩa mũi nhọn vào PVN (như một
đại án). Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh cùng đồng sự đã biến thành
củi tươi bị ném vào lò từ trước Tết, nhưng vẫn chưa phải hồi kết, mà để
sau Tết sẽ xử tiếp (cho có “tính nhân văn”). Tuy nhiên, một hệ quả là
PVN gần như bị tê liệt, trong khi Việt Nam phải khai thác tiếp dầu khí
để bổ xung cho ngân sách đang bị thiếu hụt trầm trọng, thậm chí có nguy
cơ “sụp đổ tài khóa quốc gia” (lời thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc). Đồng
thời, hệ quả của vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin đã dẫn đến khủng
hoảng trong quan hệ Viêt-Đức, làm tổn thương triển vọng ký hiệp định tự
do thương mại EVFTA (được cho là quan trọng chỉ sau TPP). Dù Việt Nam
rất muốn tăng cường quan hệ đối tác chiến lược với các nước EU (cũng như
với các nước “Quad”), nhưng vụ Trịnh Xuân Thanh và vấn đề nhân quyền vẫn
là một rào cản hiện nay.
Cách hành xử của Việt Nam trong vụ Trịnh Xuân Thanh là một ví dụ điển
hình về “tính chuyên nghiệp ấu trĩ” (naïve professionalism) của hệ tư
tưởng 1.0 vẫn tồn tại song song và bất cập với “ảo tưởng duy ý chí”
(wishful delusion) của tư duy cải cách 2.0 đang làm cho hệ thống vận
hành đất nước bị phân liệt (dysfunational) và tiếp tục tụt hậu. Điều đó
có thể lý giải (một phần) mô hình “không chịu phát triển” của Việt Nam.
Thực ra, sự ngu dốt nhưng khiêm tốn không nguy hiểm bằng sự “ngộ nhận
cực đoan” (extreme misperception)
nhưng ngạo mạn, đã dẫn đến sự “chắp vá sáng tạo” (creative tinkering)
như nghề “hàn song hàn nồi” dưới thời bao cấp, mà nay được tái hiện bằng
cách lai ghép kinh tế thị trường với “định hướng XHCN”. Tuy Việt Nam
không thiếu nhân tài, nhưng đáng tiếc là thực dân Pháp đã ngu xuẩn tiêu
diệt mất những người trí thức “man di hiện đại” (như Nguyễn Văn Vĩnh) và
nhà tư tưởng cách mạng ôn hòa “Tây Hồ” (Phan Châu Trinh). Và đáng buồn
là sau đó các nhà cách mạng cực đoan và ấu trĩ đã ngu xuẩn tiêu diệt nốt
hình ảnh và nội dungi mà các vị ấy để lại cho hậu thế. Cách đây gần một
thế kỷ, nhà thơ Tản Đà đã đề cập đến sự ấu trĩ định mệnh (fateful
naivete) trong mấy vần thơ “sấm truyền”:
Dân hai lăm triệu ai người lớn.
Nước bốn ngàn năm vẫn trẻ con.
Để chống tham nhũng và củng cố quyền lực, TBT Nguyễn Phú Trọng đã quyết
định tham gia Đảng ủy Công An Trung ương (tạo ra một tiền lệ mới), với
mục đích được hiểu ngầm là để cải tổ bộ máy của Bộ Công An từ lâu đã
chịu nhiều ảnh hưởng của cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Vụ bắt “Vũ Nhôm”
là một đòn cân não nhắm vào Tổng cục 5, và vụ bắt tướng Nguyễn Thanh Hóa
(cựu cục trưởng C50) liên quan đến đường dây đánh bạc trực tuyến là một
đòn mạnh nhắm vào Tổng cục Cảnh sát. Việc cải tổ PVN và Bộ Công An là
rất cần thiết vì một số cá nhân và đơn vị đã “tự diễn biến” và tham
nhũng, nhưng cái giá phải trả là an ninh năng lượng và an ninh quốc gia
có thể bị ảnh hưởng lớn nếu phương án cải tổ không đủ nhanh và đủ hiệu
quả. Đó là nghịch lý chống tham nhũng. Một khi quyền lực không được kiểm
soát thì các nhóm lợi ích sẽ thao túng thể chế để trục lợi. Muốn kiểm
soát được tham nhũng phải kiểm soát được quyền lực, và muốn kiểm soát
được quyền lực phải cải tổ thể chế đồng bộ.
Vụ Mobilefone mua AVG là một vụ đại án đã được điều tra từ lâu làm dư
luận xôn xao, nhưng nay mới được lôi ra xử lý công khai và rốt ráo. Vụ
án này trở nên đầy kịch tính khi Bộ chủ quản TT-TT đã có những phản ứng
quyết liệt một cách vụng về như
lậy ông tôi ở bụi này khi bộ gửi công văn phản bác lại kết quả điều
tra của Thanh tra Chính phủ (nay được Ban Bí thư chỉ đạo). Sau khi đạo
diễn cho Mobifone và AVG hủy hợp đồng giao dịch mà dư luận gọi là “nuốt
không trôi phải nhè ra” hay “hủy hôn để chạy tang”, và nộp lại tài sản
tham nhũng để “khắc phục hậu quả” dù “muộn còn hơn không”, họ hy vọng
được giảm nhẹ tội mà ông Nguyễn Phú Trọng đã kết luận: “Đây là vụ việc
nghiêm trọng, phức tạp, nhạy cảm…”.
Nhưng vấn đề dư luận quan tâm nhất hiện nay là đề án cải tổ Bộ Công an
(“đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu
lực, hiệu quả”), dự kiến triển khai trước TW7 (từ 7/5/2018), để chốt kế
hoạch sắp xếp lại tổ chức và nhân sự của Bộ Công an, theo đó 6 tổng cục
sẽ bị bãi bỏ và 2 bộ tư lệnh sẽ bị hạ cấp, trong khi nhiều nhân sự cao
cấp của bộ Công An chắc sẽ bị “thay máu”. Sau khi bắt “Vũ Nhôm” và xử lý
vụ Mobifone mua AVG, một loạt tướng tá công an đã bị bắt “cho vào lò”,
như thiếu tướng Nguyễn Thanh Hóa (cựu cục trưởng cục C50), trung tướng
Phan Văn Vĩnh (cựu tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát) và trung tướng
Phan Hữu Tuấn (cựu tổng cục phó Tổng cục Tình báo). Chắc vụ án với đầu
mối “Vũ Nhôm” vẫn chưa dừng lại. Có thể nói lần đầu tiên đặc quyền “bất
khả xâm phạm” của Bộ Công An (và Tổng cục 5) đang bị thất thế so với Bộ
Quốc phòng (và Tổng cục 2).
Theo Lê Hồng Hiệp, có ba lý do chính để Bộ Công An phải thực hiện đề án
cải tổ bộ máy theo chủ trương của BCT (2/4/2018) nhằm sửa đổi nghị định
106 (2014) bãi bỏ 6 tổng cục và giảm 126 cục xuống còn 60 cục, tác động
tới 300-400 sỹ quan cao cấp. Thứ nhất, động lực chính cho quá trình cải
tổ này là do áp lực từ tình trạng thiếu hụt ngân sách kéo dài của Việt
Nam. Thứ hai, điều đó nhằm tái lập sự kiểm soát của Đảng đối với Bộ Công
An và các quan chức cấp cao được coi là thân cận với ông Nguyễn Tấn
Dũng. Thứ ba, đó là biện pháp kịp thời nhằm làm trong sạch hóa lực lượng
công an để tiếp tục chống tham nhũng. (Điều
gì thúc đẩy Việt Nam tái cấu trúc Bộ Công an?,
Lê Hồng Hiệp, Nghiên Cứu Quốc Tế, 6/4/2018).
Đó là mấy vụ đại án đang được xử lý rốt ráo trước hội nghị TW7. Nhiều
củi gộc đã bị ném vào lò như Đinh La Thăng và các cộng sự trong vụ PVN;
Nguyễn Thanh Hóa và Phan Văn Vĩnh trong vụ đánh bạc trực tuyến (liên
quan đến C50 và tổng cục cảnh sát); Trương Minh Tuấn và cộng sự trong vụ
MobiFone mua AVG; Trong khi đó, vụ “Vũ Nhôm” và “Út Trọc” được sử dụng
như những “quả bom nổ chậm” nhằm vào các mục tiêu khác. Bắt trung tướng
Phan Hữu Tuấn (và một số tướng tá khác) là nhằm dẫn đến thay đổi nhân sự
cấp cao. Tuy chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt của TBT Nguyễn Phú
Trọng được lòng dân, nhưng dư luận vẫn lo ngại không biết nó có bị dập
khuân theo bài bản của Bắc Kinh hay không.
Như một quy luật, những gì diễn ra tại Việt Nam hầu như lặp lại những gì
diễn ra tại Trung Quốc. Điều đó không chỉ do văn hóa của hai nước có
chung nguồn gốc, mà còn do ý thức hệ và thể chế chính trị của hai nước
khá giống nhau. Trong khi Trung Quốc chống tham nhũng triệt để, Việt Nam
cũng chống tham nhũng quyết liệt hơn, làm hiện tượng quan tham tự sát
tăng lên. Những đại án đã xét xử và những đại án khác còn đang treo làm
nhiều quan tham lo sợ, tuy vẫn chưa động đến mấy con hổ lớn. Chống tham
nhũng tại Viêt Nam đầy nghịch lý và thiếu triệt để, nếu không cải tổ thể
chế chính trị để kiểm soát được quyền lực.
Tuy người Việt vốn nổi tiếng vì tinh thần dân tộc chống ngoại xâm trong
suốt chiều dài lịch sử,
nhưng tâm lý “thoát Trung” đang bị kiềm tỏa bởi cái vòng kim cô của não
trạng Thành Đô. Trong khi nhiều người cho đó là hệ quả của dân trí thấp,
nhiều người khác lại cho đó là hệ quả của
Hội chứng Stokholm, do người
ta phải chấp nhận chung sống quá lâu với hệ tư tưởng giáo điều và với
tâm lý nhược tiểu. Trong khi Trung Quốc triển khai
Tam chủng Chiến pháp (chiến
tranh tâm lý, pháp lý, truyền thông) thì Việt Nam chưa có đối sách tương
tự. Công tác truyền thông và an ninh mạng ngày càng yếu kém vì được giao
cho những kẻ chỉ quen đục nước
béo cò. Trong khi bộ trưởng Thông Tin lo đạo diễn cho MobiFone mua
AVG (để trục lợi), thì cục trưởng C50 bận bảo kê cho đường dây đánh bạc
online (để ăn chia).
Sau vụ tai tiếng về Kong: Đảo Đầu
lâu (của Wanda Group) là vụ tai tiếng
Điệp vụ Biển Đỏ (của Bona
Group) gây bức xúc trong dư luận. Gần đây, khi vụ 14 du khách Trung Quốc
công khai mặc đồng phục in hình
đưởng lưỡi bò tại sân bay Cam Ranh làm dư luận bất bình, thì ông
Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch hồn nhiên phán rằng phải xử lý khéo
“không để ảnh hưởng đến đại cục”. Nếu xem xét các vụ việc nói trên trong
bối cảnh Trung Quốc đang triển khai
Tam chủng Chiến pháp tại Biển
Đông, thì không thể biện minh được cho thái độ ứng xử vô minh và vô cảm
của các quan chức nghành văn hóa và du lịch Việt Nam. Trong khi họ dễ
dàng (hay cố ý) để lọt Điệp vụ
Biển Đỏ, thì nhiều năm qua họ lại khắt khe cấm chiếu bộ phim tài
liệu Hoàng Sa Việt Nam - Nỗi đau
Mất mát của Hồ Cương Quyết (Andre Menras) và cấm xuất bản cuốn sách
Vòng tròn Bất tử do tướng Lê
Mã Lương chủ biên (nói về trận Gac-Ma). Tuy chưa vội kết luận động cơ
thực sự của họ là gì, nhưng phải chăng họ đã vô tình tiếp tay cho
Tam chủng Chiến pháp của
Trung Quốc, chứ không phải vì lợi ích quốc gia của Việt Nam.
Tuy Trung Quốc đầu tư lớn cho
quyền lực mềm để triển khai
Tam chủng Chiến pháp (Three Warfare Doctrine) và các chiến dịch
truyền thông Charm Offensive,
nhưng các sản phẩm tuyên truyền của họ vẫn còn thô thiển (crude). Bộ
phim Chiến binh Sói 2 và
Điệp vụ Biển Đỏ là một ví dụ
điển hình. Không ngạc nhiên nếu kinh phí làm hai bộ phim này là từ nguồn
Quân đội Trung Quốc (PLA), và đơn vị sản xuất
Điệp vụ Biển Đỏ chính là công
ty phát hành phim
Beijing Polybona (đã
tham gia sản xuất Chiến binh Sói
2). Beijing Polybona là một công ty con thuộc tập đoàn
China Poly, một tập đoàn nhà nước kinh doanh đa ngành từng
được tạp chí Hollywood Reporter của Mỹ
gọi là “đơn vị kinh doanh của quân đội Trung Quốc” (a
business wing of the People’s Liberation Army). Tập đoàn này được
biết đến với vai trò nổi bật là đại diện thương mại cho ngành công
nghiệp sản xuất vũ khí của Trung Quốc.
Việc Chính phủ hay Quân đội Trung Quốc chống lưng và đầu tư kinh phí cho
giới điện ảnh làm phim tuyên truyền không phải là chuyện mới lạ tại
Trung Quốc. Điều đáng nói là đa số người dân Trung Quốc (nhất là giới
trẻ) thích xem phim ảnh và muốn nhìn thấy sức mạnh cứng của Trung Quốc
được phô diễn trên trường quốc tế vì lòng tự hào dân tộc mù quáng. Lâu
dần, người dân sẽ tin vào tuyên truyền của Chính phủ Trung quốc về “chủ
quyền không thể chối cãi” của họ tại Biển Đông. Nhưng điều đáng trách
nhất là các cơ quan chức năng Việt Nam đã hồn nhiên cho phép các phim
này được chiếu tại Việt Nam “đúng quy trình”.
Một sự kiện khác đang làm dư luận quan tâm là Bắc Kinh và Hà Nội đang
triển khai thành lập hệ thống “Hai quốc gia, một trạm kiểm soát cửa
khẩu”, dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động từ tháng 5/2018. Trạm kiểm soát
đầu tiên dự kiến đặt ở Phòng Thành Cảng (Fanchenggang), được thiết lập
trên cầu Dongxing-Móng Cái, sẽ kết nối với thành phố Móng Cái (tỉnh
Quảng Ninh). Trạm thứ hai dự kiến sẽ đặt tại Cầu Hữu nghị (cửa khẩu
Pingxiang), để kết nối với thị trấn Đồng Đăng (tỉnh Lạng Sơn). Ý tưởng
này được hoan nghênh như “một bước tích cực để hội nhập quốc tế” trong
bối cảnh hai nước đang tranh chấp chủ quyền và Trung Quốc đang có tham
vọng bành trướng bá quyền tại Biển Đông. Khái niệm “Hai quốc gia,
một khu vực thương mại” (theo mô hình hợp tác
kinh tế qua biên giới) và “Hai quốc gia,
một trạm kiểm soát cửa khẩu” (theo
thuyết “biên giới mềm”) tiềm ẩn
nguy cơ làm Việt Nam mất chủ quyền.
Theo các chuyên gia trong nước và ngoài nước, dự án này “lợi bất cập
hại”, vì Trung Quốc (là nước lớn) nên dễ bắt nạt Việt Nam (là nước nhỏ)
bằng chiến lược “tằm ăn dâu” để lấn chiếm dần và áp đặt chủ quyền nước
lớn. Dự án này tạo điều kiện dễ dàng cho người Trung Quốc vào Việt Nam
hơn là người Việt Nam vào Trung Quốc. Ví dụ, tại thành phố Phủ Lý (tỉnh
Hà Nam) cách đây mấy chục năm chỉ có vài chục người Trung Quốc (đi du
lịch rồi ở lại), nhưng nay có khoảng 40,000 người Trung Quốc làm ăn chui
trong một thành phố chỉ có khoảng 100,000 dân.
Tại nhiều thành phố khác (như
Nha Trang và Đà Nẵng) số người Trung Quốc đang tăng lên nhanh chóng.
Theo bà Phạm Chi Lan, những người làm việc trong các cơ quan chính quyền
tại hai thành phố này đã thừa nhận nhiều dãy phố lớn ở đây đã rơi vào
tay người Trung Quốc. Điều đó tiềm ẩn nguy cơ cho an ninh kinh tế
và an ninh quốc phòng. Nhưng một số chuyên gia khác (như Lê Hồng Hiệp)
lại tỏ ra lạc quan là Việt Nam và Trung Quốc có thể hợp tác, coi dự án
này như một cách “để hai nước có thể làm việc với nhau nhằm phục vụ các
lợi ích chung” và “vượt lên trên cuộc tranh chấp ở Biển Đông để hướng
tới phía trước”. (Việt
Nam - Trung Quốc: Hai Quốc gia Một trạm Kiểm soát Cửa khẩu,
VOA, Febuary 6, 2018).
Đổi mới thể chế hay
là chết
Trong khi Trung Quốc trỗi dậy mạnh mẽ thì Việt Nam suy yếu, tụt hậu so
với các nước láng giềng. Sự phát triển “bất cân xứng” (asymmetric)
tiềm ẩn nguy cơ phụ thuộc (và “Bắc thuộc”). Đến nay, chuyển đổi cơ cấu
kinh tế vẫn ỳ ạch, công nghiệp hóa vẫn chậm, thương mại với Trung Quốc
vẫn nhập siêu lớn, nợ công vẫn cao, ngân sách vẫn thâm hụt (thu không đủ
chi), nguy cơ “sụp đổ tài khóa”. Năm 2017, Việt Nam tuy đạt các chỉ tiêu
kinh tế cơ bản, nhưng vẫn chưa triển khai cải cách thể chế (như khuyến
nghị của “Báo cáo Việt Nam 2035”). Nếu không cải tổ thể chế thì không
tạo ra được động lực mới để phát triển tiếp.
Hãy so sánh tình trạng bất cân xứng giữa Trung Quốc và Việt Nam tại Biển
Đông. Tháng 5/2016, Reuters công bố một phóng sự điều tra, nói rõ chính
quyền Hải Nam đang huấn luyện quân sự cho ngư dân Trung Quốc, trang bị
vũ khí cho họ và biên chế các tàu đánh cá thành các đơn vị dân quân.
Chính quyền Hải Nam nói với Reuters rằng khoảng 50.000 tàu đánh cá đã
được trang bị hệ thống liên lạc với lực lượng tuần duyên, được cấp xăng
dầu và nước đá để đánh bắt xa bờ, đồng thời tham gia “bảo vệ chủ quyền
của Trung Quốc tại Biển Đông”. Chủ một số công ty đánh cá xác nhận với
Reuters rằng họ được nhà nước tài trợ để thay tàu đánh cá vỏ gỗ bằng tàu
đánh cá vỏ thép. Lực lượng dân quân biển Trung Quốc đang phát triển
mạnh, vì “ngư dân Trung Quốc quyết tâm bảo vệ lãnh hải và lợi ích quốc
gia”.
Còn Việt Nam có 3.500 cây số bờ biển, hơn một triệu ngư dân và chừng
28.000 tàu đánh cá chuyên đánh bắt xa bờ. Năm 1997, chính phủ Việt Nam
đã triển khai chương trình “hỗ trợ đánh bắt xa bờ”, nhưng 10 năm sau
chương trình này đã ngốn hết 1.400 tỉ VNĐ, và Thanh tra Chính phủ xác
nhận “95% kinh phí đã bị tham nhũng”. Trước năm 2000, Việt Nam cũng
triển khai chương trình “lắp đặt thiết bị định vị vệ tinh cho tàu đánh
cá”, thí điểm với 2.000 tàu, nhưng hàng loạt thuyền trưởng đã kiên quyết
đòi trả lại thiết bị vì chất lượng quá tồi và quá nhiều ràng buộc. Theo
Nghị định 67 (2014), Chính phủ Việt Nam đã bỏ ra một gói cứu trợ 14.000
tỉ VNĐ để hỗ trợ ngư dân bám biển bằng cách chuyển đổi tàu đánh cá vỏ gỗ
thành tàu vỏ thép, nhưng cũng phá sản. Đa số tàu đánh cá vỏ thép đều
không thể ra khơi vì từ vỏ tàu tới máy móc và thiết bị đều trục trặc
ngay trong chuyến ra khơi đầu tiên. Thượng tướng Lê Chiêm phát biểu tại
Quốc Hội (3/5/2018) đã chất vấn, “Lỗi và trách nhiệm thuộc về ai?”
Điều 62 trong Luật Đất đai hiện hành cho phép chính quyền địa phương thu
hồi đất của dân để giao cho doanh nghiệp làm dự án là một lỗ hổng về
chính sách, có thể bị các nhóm lợi ích thao túng. Gần đây, dư luận cả
nước đã bức xúc phản ứng chính quyền Quảng Ngãi định di dời đồn Biên
phòng Bình Hải để giao đất cho tập đoàn FLC làm dự án “quần thể du lịch
nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu-Lý Sơn”. Không phải chỉ có Quảng Ngãi mà
trước đó Đà Nẵng cũng đã di dời đồn biên phòng để lấy đất giao cho dự án
tư nhân. Thượng tướng Võ Tiến Trung (nguyên Giám đốc Học viện Quốc
phòng) khẳng định, “việc bố trí đồn biên phòng ở đâu đã được nghiên cứu
rất kỹ. Bởi lẽ đồn nằm trong thế trận phòng ngự, bảo vệ địa phương”
(Zing, 22/4). Nếu chính quyền tỉnh Quảng Trị định giao cho tập đoàn FLC
1000 ha tại khu vực cửa biển Cửa Việt để làm resort, sân golf và sân
bay, thì sẽ tiềm ẩn rủi ro lớn về an ninh quốc gia, vì FLC có thể chuyển
nhượng dự án đó cho nhà đầu tư nước ngoài (như Trung Quốc).
Dường như người ta đã quên mất bài học về
“đặc khu kinh tế gang thép Vũng Áng” và dự án
khai thác bauxite ở Tây Nguyên, cũng như các đặc khu kinh tế khác như
Chu Lai (Quảng Nam, 2003), Dung Quất (Quảng Ngãi, 2005), Nhơn Hội (Bình
Định, 2005), Chân Mây (Thừa Thiên,
2006), Vân Phong (Khánh Hòa, 2006), Phú Yên (Phú Yên, 2008). Nay
Quốc Hội lại sắp thông qua dự luật “Đơn vị hành chính - kinh tế đặc
biệt” (gọi tắt là “Luật Đặc khu”). Dự kiến đến năm 2030, kinh phí đầu tư
cho ba đặc khu đầu tiên của Việt Nam là Vân Đồn (Quảng Ninh), Bắc Vân
Phong (Khánh Hòa), Phú Quốc (Kiên Giang) là 1.570.000 tỉ VNĐ (riêng Vân
Đồn là 270.000 tỉ, Bắc Vân Phong là 400.000 tỉ, Phú Quốc là 900.000).
Không biết ngân sách nhà nước và doanh nghiệp Việt Nam lấy đâu ra số
tiền đó để đầu tư (nếu không từ phương bắc). Nếu Việt Nam không cải tổ
thể chế để kiểm soát quyền lực và tham nhũng, thì chủ trương lớn về “Đặc
khu Kinh tế” (special economic
zones) chắc chắn “lợi bất cập hại”.
Trong bối cảnh lợi ích kinh tế và chủ quyền Việt Nam tại Biển Đông đang
bị Trung Quốc đe dọa nghiêm trọng, việc mở cửa ba đặc khu kinh tế tại
các địa điểm hiểm yếu đó vào lúc này không thể biện minh, cả về lý do
phát triển kinh tế lẫn lý do an ninh quốc gia. Với năng lực quản trị yếu
kém nhưng năng lực tham nhũng vượt trội, các khu vực đó sẽ trở thành các
“đặc khu tham nhũng” của các nhóm lợi ích “tư bản đỏ” không bị kiểm
soát, và các “lồng ấp đặc biệt” cho “tư bản thân hữu”. Nếu trước đây hầu
hết các dự án lớn tại Việt Nam đều rơi vào tay các tập đoàn Trung Quốc,
thì không có lý gì các đặc khu kinh tế lại không rơi vào tay họ và biến
thành các “tô giới của Trung Quốc”. Các tập đoàn “tư bản thân hữu” Trung
Quốc được nhà nước chống lưng có thừa nguồn vốn và động cơ để thôn tính
các đặc khu này như một cuộc “xâm lược mềm”, không cần đánh vẫn thắng
(như binh pháp Tôn Tử hay “Cờ Vây”). Những vị trí hiểm yếu trên đất liền
mà Trung Quốc không chiếm được bằng vũ lực (như họ đã từng chiếm Hoàng
Sa và Trường Sa) thì họ hy vọng sẽ chiếm được bằng đầu tư và “sức mạnh
sắc bén” (sharp power). Vì
vậy, “chủ tương lớn” về “đặc khu kinh tế” với những ưu đãi đặc biệt (như
cho thuê đất 99 năm), chẳng khác gì cách “gửi trứng cho ác” hay “nối
giáo cho giặc”.
Trong bối cảnh cả nước sục sôi phản đối luật đặc
khu kinh tế và luật an ninh mạng, nếu Quốc Hội quyết “ấn nút” để dắt “ba
con voi qua rào” (như “ba con ngựa thành Troy”), thì khác gì “lậy ông
tôi ở bụi này”, như một hành động “tự sát chính trị” (cả nghĩa đen và
nghĩa bóng). Hành động mạo hiểm đó chắc chắn sẽ bị thiên hạ chê cười và
con cháu nguyền rủa, làm người ta nhớ đến “thằng bờm cố đấm ăn xôi”,
định bán chạy ba đặc khu xung yếu nhất cho người hàng xóm khổng lồ tham
lam và độc ác. Không chỉ dư luận trong nước phản đối, mà dư luận quốc tế
cũng đang lên tiếng, vì ba vị trí chiến lược đó không chỉ liên quan đến
Việt Nam, mà còn liên quan đến tầm nhìn Indo-Pacific của Mỹ mà Việt Nam
ủng hộ. Đây là thế “tiến thoái lưỡng nan” (như “catch-22”) mà không ai
muốn, nhưng cần khôn ngoan thoát hiểm.
Trong khi một số người cho rằng Phú Quốc có
thể phát triển thành Singapore (theo nghĩa tốt), một số khác cho rằng
Vân Đồn có thể trở thành Cremea (theo nghĩa xấu). Nhưng câu chuyện thành
công của Singapore” (the Singapore Story) dựa trên những tiền đề hoàn
toàn khác. Ông
Lý Quang Diệu từng nói: “Lẽ ra vị trí số một ở châu Á phải là của Việt
Nam”. Theo ông, vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên thiên nhiên phong
phú là hai yếu tố hàng đầu có thể đưa Việt Nam trở thành “người khổng lồ
ở châu Á”. Nhưng đáng tiếc là ngày nay năng suất lao động của người Việt
chỉ bằng 1/15 của người Singapore (hay 1/5 của người Malaysia và 2/5 của
người Thailand). Ông khẳng định sự thành công của một quốc gia bao gồm
ba yếu tố là: (1) điều kiện tự nhiên (vị trí chiến lược và tài nguyên
thiên nhiên), (2) con người, và (3) thời cơ, nhưng căn bản nhất vẫn là
yếu tố con người… Vì vậy Ông Lý Quang Diệu rất tiếc vì Việt Nam không
biết trọng dụng nhân tài, và cho rằng nhân tài của Việt Nam đã định cư ở
nước ngoài hết rồi. (Việt Nam
trong mắt Lý Quang Diệu, Cao Huy Huân, VOA, 14/9/2014).
Các “quả đấm thép” (tập đoàn kinh tế) là trụ cột của “kinh tế thị trường
định hướng XHCN” đã lần lượt phá sản, vì các nhóm lợi ích “tư bản đỏ”
tranh nhau thao túng để làm giàu nhanh. Con tàu Việt Nam đã bị họ “bắt
cóc” (hijacked) đi chệch
hướng và trật đường ray cải cách. Tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam
tuy vẫn khá cao, nhưng càng phát triển Việt Nam càng tụt hậu, vì phần
lớn của cải xã hội chạy vào túi các nhóm lợi ích thân hữu. Họ “ăn của
dân không từ một cái gì” (lời bà Nguyễn Thị Doan). Khi tài nguyên cạn
kiệt, viện trợ nước ngoài sắp hết, họ đang tận thu bằng nhiều cách khác
(như tăng giá điện, xăng dầu, phí BOT). Nếu Bộ Tài chính tiếp tục đà
tăng thuế như hiện nay, trong khi hệ quả tham nhũng làm đất nước kiệt
quệ và bất an, thì chỉ đẩy doanh nghiệp và người dân vào con đường hầm
không lối thoát.
Cũng giống Trung Quốc, khi môi trường sống
ngày càng ô nhiễm, bất an và bất ổn cả vật chất và tinh thần thì dòng
người (và dòng tiền) chạy khỏi Việt Nam càng tăng (như bỏ phiếu bằng
chân). Theo IOM, mỗi năm có khoảng 100.000 người di cư khỏi Việt Nam.
Chống tham nhũng càng quyết liệt thì số người di cư ngày càng nhiều.
Theo Epoch Times (30/12/2016)
85% người nhà các quan chức cao cấp Trung Quốc đã định cư và mua nhà ở
nước ngoài. Theo Wikileaks
(6/1/2017) 65%
quan chức
cao cấp Việt Nam đã chuẩn bị điều kiện để ra nước ngoài.
Hội nghị TW7 (từ 7/5/2018) là cơ hội để Việt
Nam đổi mới vòng hai, trước khi quá muộn. Nhưng vấn đề không phải là đổi
mới cái gì, mà là đổi mới thế nào. Nếu “nhất thể hóa” không dân chủ hơn
mà còn độc tài hơn (như mô hình Trung Quốc) thì chắc đi vào ngõ cụt.
Về đối ngoại, dù Việt Nam tiếp tục đu dây với ai, thì vẫn phải tăng
cường hợp tác chặt chẽ với “Bộ Tứ” (Quad) nhằm biến nó thành “Bộ Ngũ”
(Quint), để phòng xa (hedging) vì trong ba năm tới chắc Trump vẫn cầm
quyền. Nếu trong âm nhạc người ta có “Tứ Tấu”, thì trong đối ngoại cũng
nên có “Ngũ Tấu”? (tuy chưa rõ Việt Nam chơi nhạc cụ gì). Đây vừa là một
thách thức vừa là một cơ hội để Việt Nam hội nhập và thích ứng với trật
tự thế giới mới đang hình thành tại khu vực Indo-Pacific. Đã đến lúc
người Việt đừng vì quá sợ Trung Quốc mà quên mất truyền thống dân tộc,
không dám bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng.
Về đối nội, Việt Nam vẫn chưa đổi mới thể chế như khuyến nghị của báo
cáo Việt Nam 2035 (tuy đã
công bố cách đây hơn hai năm rồi). Trong khi các quan chức chính phủ
chém gió quá nhiều về chính phủ
kiến tạo, và các chuyên gia chém gió quá nhiều về “công nghệ 4.0”
thì Quốc Hội lại sẵn sàng thông qua “dự luật an ninh mạng” (để kiểm soát
thông tin “độc hại”). Việc quản trị và điều hành chính sách công bất cập
như vậy chẳng khác gì cảnh sát dùng biển cấm 1.0 để chặn đoàn tầu cao
tốc 4.0. Trong khi Việt Nam cần tăng cường hội nhập quốc tế và đang vận
động các nước EU thông qua hiệp định EVFTA thì lại cho điệp viên sang
Berlin bắt cóc Trịnh Xuân Thanh về xử tội tham nhũng. Trong khi “chính
phủ kiến tạo” kêu gọi ứng dụng “công nghệ 4.0” thì lại thông qua dự luật
an ninh mạng theo “tư duy 0.4”.
Trong khi kinh tế tụt hậu, hội nhập khó khăn, văn hóa suy đồi, thì doanh
nghiệp và người dân vẫn khốn đốn vì vấn nạn tham nhũng và thể chế ách
tắc chưa được tháo gỡ. Trong khi chính phủ “trên nóng dưới lạnh” (hoặc
“trên nóng, dưới nóng, giữa lạnh”), thì “người đốt lò vĩ đại” vẫn tham
vọng xây dựng đội ngũ cán bộ “cấp chiến lược” theo tiêu chí “vừa hồng
vừa chuyên” (là “tinh hoa của tinh hoa”). Đó là một ý tưởng không chỉ
bất khả thi mà còn hoang tưởng. Muốn chống tham nhũng để khôi phục lòng
tin của dân thì không thể “lúc nóng lúc lạnh” và “đánh trống bỏ dùi” như
cách xử lý các vụ đại án AVG và Thủ Thiêm. Một chính phủ kiến tạo và
liêm chính không thể có bộ trưởng giáo dục nói ngọng và đạo văn, bộ
trưởng thông tin phạm tội trong vụ “mua AVG”, và bộ trưởng giao thông
tai tiếng về “trạm thu giá” BOT…
Lời
cuối (EndNote)
Tôi muốn lý giải tại sao tôi hay dùng cụm từ “quá ít và quá muộn” (too
little too late) mỗi khi đề cập đến đổi mới thể chế hay chính sách.
Những ai đã từng học quản trị kinh doanh chắc vẫn nhớ lý thuyết “quản
trị thay đổi” (change management)
8 bước của John Kotter, trong đó cho rằng “cấp bách” (urgency) là yếu tố
cốt lõi để thúc đẩy thay đổi. Nay lý thuyết “quản trị thay đổi” của John
Kotter đã lỗi thời so với lý thuyết “thay đổi quản trị” (management
change) của Gary Hemel (Harvard Business School), khi đòi hỏi thay
đổi triệt để hơn.
Tôi nhớ có lần giáo sư Kenichi Ohno kể: “Khi trở lại Hà Nội sau 5 năm,
tôi thấy các bạn Việt Nam vẫn đang say sưa tranh luận những vấn đề cách
đây đã 5 năm”. Có lẽ ông ấy
chưa nói hết. Nhưng điều đáng buồn (và đáng lo) là trong khi người Việt
(và người Mỹ) vẫn say sưa nhảy điệu “slow waltz” thì người Trung Quốc
đang nhảy “rock n roll”. Trong một nền kinh tế chuyển đổi (transitional)
thay đổi quá ít và quá muộn cũng như không thay đổi.
Từ xa xưa, người Việt đã từng răn con cháu đừng để “nước ngập đến chân”
(hay chỗ nào đó) rồi mới nhảy (thì lúc đó đã quá muộn). Nay thậm chí
người ta còn để “nước ngập đến cổ” nhưng vẫn chưa chịu nhảy, mà còn viện
ra đủ thứ lý do như thuyết “đặc thù” (exceptionalism)
và thuyết “tiệm tiến” (gradualism)
để tìm cách hoãn binh và biện minh cho sự trì trệ và bảo thủ, trong khi
chỉ trích những ai yêu cầu đổi mới toàn diện và triệt để là “quá nôn
nóng”.
Khi bắt đầu đổi mới “vòng một”, phải chăng ông Nguyễn Văn Linh đã “quá
nôn nóng” khi đề ra khẩu hiệu “đổi mới hay là chết”. Tuy ông Nguyễn Văn
Linh Linh phát động đổi mới “vòng một” cách đây đã 32 năm, nhưng đến nay
chính phủ kiến tạo vẫn chưa
đổi mới “vòng hai”. Trong khi đó Quốc Hội Viêt Nam vừa thông qua luật
“an ninh mang” (và sắp thông qua luật “đặc khu kinh tế”), như đang trèo
con thuyền cũ “trở về quá khứ” (back
to the future). Phải chăng người Việt Nam yêu cố đô Huế xinh đẹp vì
sông Hương nước chảy lờ đờ,
và thường tự hào về thủ đô Hà Nội kiên cường, bất khuất, vì
Hà Nội không vội được đâu???
Tài
liệu tham khảo
1.
The Hundred Year Marathon,
Michael Pillsbury, MacMillan, 2015
2. China’s Crony Capitalism,
Minxin Pei, Harvard University Press, 2016
4.
Eurasia's Coming Anarchy,
Robert Kaplan, Foreign Affairs, March/April
2016.
5. The Paradox of Xi’s Power,
Minxin Pei, Project Syndicate,
October 27, 2017.
6. A World in Disarray: American Foreign Policy and the Crisis of the Old Order, Richard Haass, Penguin, January 10, 2017
7.
China
vs America: Managing the
Next Clash of Civilizations,
Graham Allison, Foreign
Affairs, September/October 2017
8. The
Code of Conduct in the South China Sea: a tremendous mistake,
Daniel Schaeffer, August 17, 2017).
10.
China’s New World Order?,
Ramesh Thakur, Project Syndicate, November 10,
2017
12. Donald Trump & the Decline of
US Soft Power, Joseph Nye,
Project Syndicate, Feb 6, 2018
13. Xi May Scare Asia Back Into
Washingtons Orbit,
Hal Brands,
Bloomberg, March 4, 2018,
15. As US aircraft carrier
departs Vietnam, what are the implications for regional security?
Jonathan Stromseth
&
Hunter Marston,
Brookings, March 9, 2018.
16. Vietnam and India Cement an
Increasingly Vital Relationship in Southeast Asia, Joshure
Kurlantzick, Council on Foreign Relations,
March 9, 2018.
17. Vietnam, An Unofficial Ally
of the US against China: Will
Vietnam Turn the “Quad” Into the “Quint”?
Andrew Korybko,
Global Research, March 11, 2018.
18.
ASEAN Could Be Hijacked by China. Here’s How to Fix It,
Richard Javad Heydarian,
National Interest, March 15, 2018
19.
40 years after opening up, China is going backward,
Tetsushi Takahashi, Nikkei Asian Review, March 20, 2018
20.
Is Vietnam moving to join the Quad?
Global Times editorial, March 20,
2018
21. China as Seen from a Glass
House,
, Project Syndicate, March 20, 2018
22.
Liberal World Order, R.I.P.,
Richard Haass, Project Syndicate, March 21, 2018
23. Nobody Knows Anything About
China - Including the Chinese Government, James Palmer, Foreign
Policy, March 21, 2018
24. South China Sea: Vietnam scraps new oil project, March 23, 2018
25.
Why
March 2018 Was an Active Month in Vietnam's Balancing Against China in
the South China Sea, Derek Grossman, Diplomat, March 23,
2018
26. The Post World War II Order Is Under Assault from the Powers That Built It, Peter Goodman, New York Times, March 26, 2018
27. Dressing up the Dragon:
Chinese media as “Soft Power”,
Daya Thussu, Westminster
University seminar,
March 28, 2018
28. Deeply Underdeveloped
Worldview of John Bolton, Peter Beinart,
Atlantic, Mar 29, 2018
29. Việt Nam trong mắt Lý Quang
Diệu, Cao Huy Huân, VOA, Sept 14, 2014
30.
Việt Nam - Trung Quốc: Hai Quốc
gia Một trạm Kiểm soát Cửa khẩu,
VOA, Feb 6, 2018
32. Việt Nam nên hợp tác khai
thác dầu với Trung Quốc, BBC, March 29, 2018
33.
Sau Cá Rồng Đỏ Trung Quốc nhắm vào Cá Voi Xanh của Việt Nam?
VOA, April 5, 2018
34. Điều gì thúc đẩy Việt Nam tái cấu trúc Bộ Công an?, Lê Hồng Hiệp, NCQT, April 6, 2018.
35.
Không có công ty nước ngoài nào muốn đầu tư vào dự án ngoài khơi Việt
Nam, VOA,
April 14, 2018
37. The Modern Origins of China's South China Sea Claims: Maps,
Misunderstandings, and the Maritime Geobody,
Bill Hayton, Modern China,
April 2018
39. What Might a Chinese World
Order Look Like? Xue Li & Cheng Zhangxi, Diplomat, April 13, 2018
40.
Emptiness of US rhetoric has been exposed by China bringing Vietnam to
heel,
South China Morning Post, April 15, 2018
41.
Autocracy With Chinese Characteristics:
Beijing's Behind-the-Scenes Reforms,
Yuen Yuen Ang, Foreign Affairs, April 16, 2018
42. China's New Revolution: The
Reign of Xi Jinping, Elizabeth Economy, Foreign Affairs, April 17,
2018 (adated from the book “The Third Revolution: Xi Jinping and the
New Chinese State”, Elizabeth Economy, Oxford University Press, 2018
43. How
Trump Could Stumble from a Trade War Into a Real War with China,
Graham Allison, National
Interest, April 20, 2018.
44.
Xi
Jinping ramène la Chine au système patriarcal de Mao”,
Sébastien Falletti interviewed
David
Shambaugh, Le Figaro, April 23, 2018.
45. US
admiral outlines new military buildup to counter China, Bill Gertz,
Asia Times, April 24, 2018
46.
China’s intimidation in the South China Sea poses an economic threat to
Vietnam, Bill Hayton, East Asia
Forum, April 25, 2018
47.
Here’s Who is Really Guiding China’s Foreign Policy,
Zoe Leung, National Interest, May 6, 2018
48.
Rubio
Questions DC Panel on China Influence,
Bethany Allen-Ebrahimian, Foreign Policy, May 7, 2018
49. How Xi
Jinping Views the World: The Core Interests That Shape China's Behavior,
Kevin Rudd, Foreign Affairs, May 10, 2018
50. The
New World Order: Donald Trump goes it alone,
Gideon Rachman,
Financial Times, May11, 2018
51.
Understanding Malaysia’s Political Earthquake, Angie Chan,
NYT, May 17, 2018).
52.
How
Democracy Ends,
David
Runciman, Basics Books, 2018. (Reviewed by
Edward Lucas, Sunday Times, May
26, 2018).
53.
China Could Win a War Against America in the South China Sea,
James Holmes,
National Interest, May 30, 2018
54.
The Modern Origins of China’s
South China Sea Claims: Maps, Misunderstandings, and the Maritime
Geobody, Bill Hayton, Modern China,
May 2018
55.
Trump’s trade policy violates almost every strategic rule,
Larry
Summers, Washington Post, June 4, 2018
56.
Vanishing Borders in the South China Sea: The U.S. Must Do More to Stop
China's Encroachments, Bonnie Glaser & Gregory Poling, Foreign
Affairs, June 5, 2018.
58.
Trump’s Indo-Pacific strategy: Where’s the beef?
Josh
Rogin, Washington Post, June 6, 2018
59.
Inside the chaos of Donald
Trump’s trade wars,
Demetri Sevastopulo & Sam
Fleming, Financial Times, June 8, 2018).
60.
A Historic Breakthrough or a Historic Blunder in Singapore?
Daniel Russel, Foreign Affairs, June 12, 2018
61.
Kim Got What He Wanted in Singapore, Trump Didn’t,
William Tobey, Foreign Policy, June 13, 2018
Vietnam is trapped between two superpowers in a new game of thrones
Executive summary
For the Summer Seminar last year (August 31, 2017), I’ve contributed a
paper “Vietnam is lonely in an
insecure and uncertain world” (NQD, Viet-studies, August 14, 2017).
Back then, the Trump administration had neither the National Defense
Strategy (NDS) nor the Indo-Pacific vision and the “Quad” concept of 4
powers (the US, Japan, India, Australia). China’s 19th Party
Congress was not yet organized and “Xi Jinping’s Thought” not yet
written down in the Party Charter, and the NPC had not amended the
two-term limit for Xi to govern China as the “red emperor”.
The Korean missile crisis was a nightmare and the idea of an
inter-Korean summit or an US-Korean summit was not realistic. Vietnam
and Repsol were forced to suspend oil drilling at block 136-03 (Brown
Gladius) and not yet at block 07-03 (Red Emperor). The APEC summit had
not taken place and USS Carl
Vinson had not arrived in Da Nang. Đinh La Thang and Trinh Xuan
Thanh were not yet tried and Trương Minh Tuấn was still untouched. “Ut
Troc” and “Vu Nhom” were not yet arrested, so were police generals
Nguyễn Thanh Hóa, Phan Văn Vĩnh và Phan Hữu Tuấn… Back then, the 6th
or 7th Plenum was not convened and “the great stoker” was not
grilling “big tigers”. Then, president Tran Dai Quang was “missing”
(like Dinh The Huynh) but not yet “coming back”.
The hidden scams in Thủ Thiêm planning were not yet exposed as a
major corruption case, before it would be muted again later…
For the new year of the dog (2018), in foreign relations, Vietnam stands
at a new turning point when America has started a strategic shift, and
China was turning from a strategic partner into the “greatest threat” to
America (as defined in the NDS). The South China Sea was turning into a
powder keg (or “Thucydides
trap”) as chances for a Sino-US trade war signal a troubled time ahead.
While the Sino-US relations are getting worse, the inter-Korean and
US-Korean relations are getting better with the Moon-Kim summit (April
27) and the Trump-Kim summit (June 12). In domestic politics, the 7th
plenum
(May 7-12, 2018) did not produce major changes in the top leadership (as
speculated), but it became a dramatic event, as expected changes of some
top positions did no take place. While the “great stoker” called for
tougher anti-corruption drive and planned for a reshuffle (of the
“strategic cadre”), the oven was “blowing hot and cold” (or “hot at the
top and cold at the bottom”). While its institutional system remains
unchanged, Việt Nam is trapped between two superpowers in a new game of
thrones.
Now we live at a time of sea change with
the end of history (Franscis
Fukuyama) and the end of power
(Moises Naim). While liberal
democracy is not yet dead, many people would admit
liberalism is in retreat
while
Protectionism is on the rise,
with populism and
nationalism. The
Liberal world order is
comprised of liberalism,
universality and
preservation of order, now
for the first time being seriously challenged. The decay of the liberal
world order has many reasons, but it is the change of American attitude
by Donald Trump in the key issue. The US’s abdication of traditional
role, following the 2nd World War, has brought a new turning
point, with an “America First”
attitude. The liberal world order could not exist without the US as an
old power now locked in a global rivalry with China as a rising power.
After a few decades of involvement in endless wars and revolutionary
movements, Vietnam is not really trying to get out of the ideological
crossroads. As the world order has changed, the
dynamics of economic reform has run its course. But, Vietnam has
not really changed its institutional system to create new dynamism for
reform. Vested interest groups and institutional failures have
neutralized the achievements and blocking continued reform. If Vietnam
is not changing its institutional system right now in order to remove
key bottlenecks, all efforts at further reform and anti-corruption
efforts may be “too little too late”.
In this paper, I provide some anatomical analysis to paint a broad
picture of the status of the world disorder where Vietnam is trapped
between two major superpowers (America and China) in a new game of
thrones. Part 1 (where is America)
addresses America’s misperceptions of China, and the Trump
administration’s strategic shift. Part 2 (where
is China) addresses the newly enthroned “Red Emperor”, and the
paradoxes of the Chinese model. Part 3 (where
is the region) addresses the paradoxe of ASEAN and Vietnam in the
South China Sea and the new Indo-Pacific vision. Part 4 (the
lesson of Korea) addresses the inter-Korean and US-Korean summits as
a historical turning point. Part 5 (where
is Vietnam) addresses the paradoxes of anti-corruption drive and
institutional change. Hopefully, this paper would provide a “tour de
force” as background and reference material for the Summer Seminar 2018.
Nguyen Quang Dy Biodata
Nguyen Quang Dy was born in 1947, graduated from Diplomatic Academy of
Vietnam (DAV, 1966-1971), the Australian National University (ANU,
1976-1979), and Nieman Fellowship (Harvard, 1992-1993). He worked for
Vietnam Foreign Ministry for over three decades, then retired to work as
a (part-time) senior advisor for the Fulbright School and Harvard’s
Vietnam Program, and later as a (full-time) senior advisor for ADBI’s
Public Policy Training Program (2004-2006). Now, he is a freelance
writer and consultant based in Hanoi.
NQD. 15/6/2018
Nguồn: http://www.viet-studies.net/kinhte/NQuangDy_GiuaHaiSieuCuong.html
Donald trump Vâng mệnh thiên chúa tiêu diệt cộng sản- Tàu cộng Ắt Sụp Đổ
|
GIẢI ĐOÁN SẤM TRẠNG TRÌNH: “CHẾ ĐỘ CSVN KHAI TỬ HOÀN TOÀN VÀO NĂM 2017”
Khi nào đảng Cộng Sản Việt Nam do ông Hồ Chí Minh lãnh đạo sụp đổ hoàn toàn?
Câu hỏi trên sẽ dựa trên bộ môn LÝ SỐ HỌC
HÀ LẠC của nền văn hóa Dịch Lý cổ xưa mà chỉ ra con đường ta phải đi để
có đối sách với Phương Bắc và hóa giải các mâu thuẩn đến từ Đông Tây.
Nghĩ cũng cần thưa: Lý số học Hà Lạc là một môn toán nghiên cứu cái lý
số nằm trong các con số Âm Dương “Tiên Rồng Trăm Trứng”.
Đây là một môn học khách quan, vì nó là
môn đạo học dựa trên các con toán số. Chính nhờ môn này mà xưa cụ trạng
Nguyễn Bỉnh Khiêm đã dựa vào đó mà toán ra và nói lên những lời tiên tri
thế cuộc để đời, như cụ đã nói trong lời mở đầu sấm ký của cụ:
- Nước Nam từ thuở Hồng Bàng
- Đổi thay cuộc thế thời gian chuyển vần
- Từ Đinh, Lê, Lý, Trần thuở trước
- Đã bao lần vận nước đổi thay
- Núi sông Thiên Định đặt bày
- Đồ Thư một quyển xem ngay mới rành.
Tài tiên tri của Cụ được lưu truyền qua
nhiều câu sấm ký gọi là “Sấm Trạng Trình”. Cụ được xem là người đầu tiên
trong lịch sử nhắc đến quốc hiệu Việt Nam. Cụ để lại cho đời một di sản
văn hóa đồ sộ, trăm bài thơ văn với giá trị nhân đạo, giàu chất triết
lý, đầy tình yêu nước và là kho tàng minh triết cho muôn đời sau.
Thì với Biển Đông, cụ Trạng cũng có lời tiên tri dạy rằng:
- Biển Đông vạn dậm giang tay giữ
- Đât Việt muôn năm vẫn trị bình
- Chí những phù nguy xin gắng sức
- Cõi bờ xưa cũ tổ tiên mình.
Với con mắt chiến lược, nhìn thấy đại cục
thiên hạ ngàn năm, Trạng Trình đã khuyên thế hệ sau phải nắm giữ được
Biển Đông, thì đất nước mới thái bình, thịnh trị muôn đời.
Để biết được một chế độ từ lúc nắm chính
quyền cho đến thời điểm suy và sụy đổ, ta phải áp dụng và giải mã lời
tiên tri của cụ Trạng, và Cụ đã nói: “Một câu là một nhiệm mầu”. Lấy 3
câu trong 483 câu sấm.
Các câu số:
- Chí anh hùng xem lấy mới ngoan
- Chữ rằng lục thất nguyệt gian
- Ai mà nghĩ được mới gan anh tài
Trong 3 câu, chỉ lấy ra một câu để giải đoán: câu 117.
117: Chữ rằng Lục Thất nguyệt gian
Ẩn ý chữ “Lục Thất: là gì?
Lục là số 6, thất là số 7, tổng số là 13. Số 13 gọi là Lục Thất. Ẩn ý nói thời gian hưởng được 13 năm.
Tiếp tục lấy 3 câu sấm khác. Các câu số:
- Canh niên tàn phá
- Tuất Hợi phục sinh
- Nhị Ngũ dư bình
Ba lời tiên tri cũng lấy ra câu 397 để giải mã, để biết được thời gian suy và sụp đổ.
“Nhị Ngũ” là gì? Nhị là số 2, ngũ là số 5. Hai số 5 là số 10. Ẩn ý nói: thời gian 10 năm mới là thời gian suy và sụp đổ.
Tổng số thời gian của một chế độ kéo dài bao nhiêu. Số thời gian đó đem chia cho số 13, ta biết được số Lục Thất được hưởng của chế độ.
Để chứng minh và áp dụng từ nhà Hậu Lê.
NHÀ HẬU LÊ
Lê Lợi xưng vương năm 1428 và truyền đến
vua Chiêu Thống tức là Mẫn Đế thì hết. Nhà Hậu Lê làm vua kể cả tiền Lê
được 360 năm. Năm (1428 đến 1788).
Lấy 360 năm chia cho 13 được 27 Lục Thất tức là 13 x 27 = 351 năm.
Nhà Hậu Lê hưởng được 351 năm thì bị suy. Tức năm 1428 + 351 = 1779. Trong 10 năm Nhị Ngũ thì vong, tức 1779 + 10 = 1789.
NHÀ NGUYỄN TÂY SƠN
Nguyễn Nhạc xưng vương năm 1779. Nhà Nguyễn Tây Sơn hưởng được một Lục Thất 13 năm thì bị suy, tức năm 1779 + 13 = 1792. Trong 10 năm Nhị Ngũ thì vong, tức năm 1792 + 10 = 1802.
NHÀ NGUYỄN GIA LONG
Gia Long xưng vương năm 1802, hưởng được 11 Lục Thất,
tức 13 x 11 = 143 năm thì bị suy tức 1802 + 143 = 1945. Trong 10 năm
Nhị Ngũ thì vong, tức 1945 + 10 = 1955 (ngày 23 tháng 10 Bảo Đại bị dân
truất phế.)
NHÀ HỒ
Hồ chí Minh cướp chính quyền nhà Nguyễn, vua Bảo Đại năm 1945. Nhà Hồ hưởng được 5 Lục Thất, tức 13 x 5 = 65 năm thì bị suy, tức 1945 + 65 = 2010. Trong 10 năm Nhị Ngũ thì vong, tức 2010 + 10 năm = 2020.
- Canh Dần 2010
- Tân Mẹo 2011
- Nhâm Thìn 2012
- Quý Tị 2013
- Giáp Ngọ 2014
- Ất Mùi 2015
- Bính Thân 2016
- Đinh Dậu 2017 (Cộng Sản sẽ sụp đổ hoàn toàn vào năm 2017 ứng theo Sấm Ký Thân Dậu)
- Mậu Tuất 2018
- K ỷ Hợi 2019 (Tuất + Hợi phục sinh)
- Canh Tý 2020
Sau
khi áp dụng 2 câu sấm ký của cụ Trạng để chứng minh 3 triều đại Quân
Chủ của nước Việt Nam, từ nhà Hậu Lê, nhà Nguyễn Tây Sơn và nhà Nguyễn
Gia Long, từ khi xưng vương cho đến khi suy và sụp đổ, tôi đã thấy đúng
và chính xác theo sử liệu Việt Nam. Do đó, tôi khẳng định rằng Đảng Cộng
Sản Việt Nam hiện đang nắm chính quyền sẽ sụp đổ hoàn toàn vào năm
2017, và sự sụp đổ như thế nào? chờ thấy mới biết, không giải thích. Ứng
với câu sấm “Thân Dậu niên lai kiến thái bình”.
Sau khi Cộng Sản sụp đổ, chế độ mới lên
thay thế dưới sự lãnh đạo của một đấng Minh Quân tài đức vẹn toàn và
mang lại cho dân tộc Việt Nam một đời sống tự do, ấm no và hạnh phúc
muôn đời.
Tôi là một HO thầm lặng bình thường,
không phải là một nhà bình luận, không phải nhà chính trị, không phải
nhà văn, không phải nhà báo. Nhưng tôi cũng yêu quê hương tôi, yêu dân
tộc tôi. Tôi nói lên những điều mà tôi hiểu và biết cho tất cả mọi người
Việt Nam giảm bớt sự âu lo, và đất nước Việt Nam không mất một tấc đất
nào cho bọn bành trướng Bắc Kinh, dù trong đất liền hay ngoài các quần
đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Hiện nay, bọn bành trướng đã làm những gì mà
người Việt chúng ta nhìn thấy. Bọn chúng sẽ giao lại cho người Việt Nam
sau này.
HO Mai Xuân Tấn
Nguồn: https://cuuhocsinhphuyencom.wordpress.com/2016/07/12/giai-doan-sam-trang-trinh-che-do-csvn-khai-tu-hoan-toan-vao-nam-2017/
6 lời tiên tri dự đoán năm 2018 như thế nào !
https://youtu.be/3RE45aMt1ag
Lời tiên tri RÙNG RỢN của bà Vanga về Tổng thống Mỹ Donlad Trump
https://youtu.be/6T8c4rTplHA
Tin Mới-lời Tiên Tri Cuối Cùng Của VanGa có liên quan tới 1 người VIỆT NAM
Tin Mới-lời Tiên Tri Cuối Cùng Của VanGa có liên quan tới 1 người VIỆT
NAM.
Theo lời người bạn Bulgaria, thời điểm đó bà Vanga đã rất yếu vì tuổi
già. Sau khi tiên đoán số phận của Quỳnh Nga, nhà tiên tri qua đời.
Người bạn Bulgaria của anh nói rằng, dường như đó là tiên đoán cuối cùng
của nhà tiên tri mù.
https://youtu.be/Z2SWqjs4nt4
So Sánh Tướng Số OBAMA & Quái Vật Tập Cận Bình - Đoán Vận Mệnh Việt nam
https://youtu.be/ymZT9Ln3qIk
Nhân tướng học: Giải mã khuôn mặt của Donald Trump
https://youtu.be/G2IJ-othiqE
#chuyentamlinhkyla #chuyentamlinhcothat #suthatkinhhoang
NHÀ TIÊN TRI VANGA VÀ DỰ BÁO CUỐI CÙNG VỀ VIỆT NAM GÂY ÁM ẢNH HOANG MANG TỘT ĐỘ
https://youtu.be/HHC5mSuxyPc
Lời Tiên Tri Đã Nhận định C. T.r.a.n.h Thế giới thứ 3 đã L.I.N.H Ứ.N.G
https://youtu.be/UFWWo19426A
CHẾ ĐỘ NÀY KHÓ QUA KHỎI NĂM 2018
https://youtu.be/Cm1J-_3n3wk
Tiết lộ sốc: Đảo Hải Nam là của Việt Nam?
Xuất bản 6 thg 8, 2018
Tiết
lộ sốc: Đảo Hải Nam là của Việt Nam?
Có điều mà ít người biết đến, đó là Đảo Hải Nam đã tách ra từ Việt Nam
từ hàng triệu năm trước đây.
Nhóm nghiên cứu đứng đầu là Zhu Hua, giáo sư ở Vườn thực vật nhiệt đới
Tây Song Bản Nạp tại Côn Minh, tỉnh Vân Nam, so sánh hệ động thực vật
của Hải Nam với các nơi khác trong khu vực. Theo đó, Hệ thực vật ở Hải
Nam có nhiều điểm gần gũi nhất với Việt Nam. Nếu xem xét các loài sống ở
cả hai khu vực, chúng ta có thể tìm ra 110 loài, nhưng giữa Hải Nam và
Quảng Đông chỉ có 7 loài giống nhau.
Hiện tượng tương tự cũng được tìm thấy ở hệ động vật. Nghiên cứu chỉ ra
động vật có vú ở Hải Nam giống với Việt Nam nhất. Trong số 41 loài động
vật có vú ở Hải Nam, các nhà nghiên cứu phát hiện 30 loài ở Việt Nam.
Nghiên cứu của Zhu và cộng sự cho thấy đảo Hải Nam từng liền với Việt
Nam trong suốt kỳ Đại Trung sinh. Còn gọi là thời kỳ của các loài bò
sát, khoảng thời gian này đánh dấu sự xuất hiện và diệt vong của khủng
long cách đây 66 - 252 triệu năm.
https://youtu.be/n8G-BEv2vg0
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét