Mỹ đang hình thành chiến lược mới đối với Châu Á
Nguyễn Cao Quyền (Danlambao)
- Trước chuyến công du 12 ngày vừa qua của tổng thống Donald Trump, cố
vấn an ninh quốc gia Mỹ Herbert McMaster cho biết là trong chuyến đi này
tổng thống Trump sẽ thúc đẩy xây dựng một khu vực Ấn Độ - Thái Bình
Dương Tự Do Và Cởi Mở.
Chuyến đi của ông Trump tuy chỉ đạt được ít thành công cụ thể nhưng đã
tạo ra một sự thay đổi quan trọng cho chiến lược của Mỹ tại khu vực.
Bài tham luận này sẽ đề cập đến sự thay đổi quan trọng đó, xin mời qúy
vị theo dõi.
Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương Tự Do Và Cởi Mở
Ngày 18/10/2017 Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson lần đầu tiên đưa ra khái
niệm “Ấn Độ - Thái Bình Dương Tự Do Và Cởi Mở” tại Trung Tâm Nghiên Cứu
Chiến Lược Quốc Tế (CSIS) tại Washington.
Chiến lược này trở thành điểm nhấn khi tổng thống Donald Trump phát biểu
tại APEC CEO SUMMIT tại Đà Nẵng (Việt Nam) ngày 10/11/2017. Ông nói:
“Hôm nay tôi có mặt tại đây là để đề nghị làm mới mối quan hệ hữu nghị
và thương mại giữa tất cả các quốc gia trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình
Dương, cùng nhau thúc đẩy sự thịnh vượng và an ninh của chúng ta”.
Trước đó, ngoại trưởng Tillerson định nghĩa rõ ràng rằng khu vực Ấn Độ -
Thái Bình Dương bao gồm tất cả các quốc gia ở ven bờ Ấn Độ Dương và
phía Tây Thái Bình Dương, sẽ là bộ phận quan trọng nhất của thế giới
trong thế kỷ 21. Ông Tillerson cho biết là Mỹ cần tăng cường hợp tác
với các nước đó.
Khai thác tối đa sức mạnh và ảnh hưởng của đồng minh trong khu vực
Nhiều người hoài nghi về hiệu quả của tầm nhìn chiến lược của ông Trump.
Tuy nhiên có thể nói rằng không phải ngẫu hứng mà ông Trump đã đưa ra ý
tưởng ấy trong bối cảnh tình hình hiện tại của khu vực này.
Ở Nhật Bản, khi ông Trump đến thăm trong chuyến công du nhiều nước vừa
qua, thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã đề nghị với ông “chiến lược tứ
giác kim cương” liên kết bốn nước Mỹ, Nhật. Úc và Ấn Độ, nên có thể coi
như Nhật Bản cũng đã khởi xướng cho ông Trump ý niệm về "chiến lược Ấn
Độ - Thái Bình Dương".
Ý nghĩa sâu xa của khái niệm này là tạo dựng một cuộc chơi “địa chính
trị” mới để bảo toàn và thực hiện tốt hơn những lợi ích cơ bản cũ
cũng như mới.
Ở khu vực Á Châu – Thái Bình Dương Trung Quốc được coi như là trung tâm
cho tới nay, và Trung Quốc cũng đã làm gần như tất cả những gì có thể
làm được để mọi chuyện luôn luôn xoay quanh Trung Quốc. Vai trò của
Trung Quốc hiện rất lớn.
Nhưng trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, Trung Quốc sẽ không có ảnh
hưởng như thế nữa. Trong khu vực này bộ tứ Mỹ, Nhật, Ấn, Úc, cả trên
đất liền cũng như trên đại dương sẽ không chỉ là đối trọng mà còn là đối
thủ đáng gờm hơn trước nhiều đối với những lợi ích chiến lược về mọi
phương diện của Trung Quốc.
Đặc biệt ở khía cạnh đó dự án “một vành đai, một con đường” của Trung
Quốc không thể còn được tầm vóc như trước nữa. Khu vực mới trở thành đa
cực với nhiều trung tâm quyền lực.
Chiến lược mới xác định lại phạm vi hoạt động, giúp ông Trump vừa không
phải mang tiếng kế thừa ý tưởng của ông Obama, vừa mở rộng lợi ích chiến
lược cơ bản của Mỹ trong khu vực. Mỹ không chỉ có sân chơi mới mà còn
có cả cuộc chơi chính trị quyền lực thế giới mới, ở đó Mỹ sẽ dễ dàng tập
hợp và liên kết đồng minh để đối phó, ganh đua hay cả kiềm chế Trung
Quốc khi cần thiết.
Nhật, Úc, Ấn Độ, cả ba đôi tác này không thể không lo ngại trong tình
hình mới và do đó không thể không xích lại gần Mỹ để tạo thảnh sức mạnh
liên thủ với nhau.
Nhân quyền không bị bỏ quên nhưng đã rơi xuống hàng thứ yếu
Trong chuyến đi lần này chủ nghĩa thực dụng đã xuất hiện một cách triệt
để trong chính sách đối ngoại của Trump. Tổng thống Mỹ đã công khai làm
mọi phương cách để đem lại lợi ích cao nhất cho Hoa Kỳ, đúng như những
gì ông đã hứa khi tranh cử.
Trên diễn đàn APEC ông nói rằng: “Từ hôm nay trở đi chúng ta sẽ cạnh
tranh một cách công bằng và bình đẳng. Chúng tôi không để nước Mỹ bị
lợi dụng thêm nữa... và tôi mong muốn tất cả các bạn trong hội trường
này cũng đặt tổ quốc mình lên trên hết”.
Với đầu óc thực dụng, ông Trump tuy không quên "nhân quyền" nhưng đã
không để cho nhân quyền trở thành rào cản trong chính sách đối ngoại với
Việt Nam và với các nước khác nói chung.
Thông cáo Việt Mỹ chỉ nhắc đến nhân quyền bằng vài từ trong một câu vắn tắt: “...ghi nhận tầm quan trọng và thúc đẩy quyền con người...”. Tất cả những đoạn văn còn lại không đả động gì đến nhân quyền nữa mà chỉ đề cập đến những việc khác.
Vì biết được chính sách thực dụng nêu trên nên của ông Trump nên nhà cầm
quyền cộng sản Việt Nam đã coi thường công luận và thẳng tay đàn áp
những nhà bất đồng chính kiến ở trong nước trước khi ông Trump tới Việt
Nam.
Tuy nhân quyền bị bỏ rơi nhưng cũng không thể nói là chuyến đi sang Việt
Nam lần này của ông Trump đã thất bại, vì ông đã bán được hàng tỷ đô la
vũ khí và hàng hóa. Qua hình ảnh phát tán trên internet toàn cầu người
ta thấy nhân dân Việt Nam tự nguyện kéo nhau ra hai bên đường đón chào
ông, còn rầm rộ hơn cả lần trước họ đón chào tổng thống Obama. Trong
khi đó thì số người tự nguyện tự giác đã không thấy xuất hiện ở những
nơi mà phái đoàn Tập Cận Bình đã đi qua.
Trump muốn triệt tiêu các chế độ độc tài bằng vũ khí kinh tế
Thương mại là cách hành động “Nước Mỹ trên hết” của Trump. Ông muốn bảo
vệ và thậm chí khôi phục lại những việc làm mà nước Mỹ đã đánh mất.
Quan điểm này được Wilbur Ross (Bộ Trưởng Thương Mại), Robert Lighthizer
(Giám Đốc Hội Đồng Thương Mại Quốc Gia) và Peter Navarro, chia sẻ.
Họ đồng ý rằng thâm hụt thương mại song phương quá lớn giữa Mỹ và các
nước như Trung Cộng, Nhật Bản, Đức, Mexico là bằng chứng cho thấy là Mỹ
đang bị các đối thủ cạnh tranh lừa gạt. Nếu Mỹ tìm được cách giảm bớt
hoặc loại bỏ những thâm hụt đó thì có thể tạo ra công ăn việc làm với
thu nhập cao cho công nhân Hoa Kỳ.
Hiểu biết căn bản là phải như vậy, nhưng chúng ta thử tìm hiểu xem từ
ngày lên cầm quyền tổng thống Donald Trump đã làm được những gì. Cho
đến nay, ông đã rút nước Mỹ ra khỏi TPP và mở ra những cuộc đàm phán với
Mexico và Canada để cập nhật Hiệp Định Thương Mại Bắc Mỹ năm 1994.
Nhưng đây mới chỉ là những việc nhỏ.
Trong năm tới. Trump sẽ biến lời nói thành hành động trên hai mặt trận chính.
Mặt trận thứ nhất, Trung Quốc sẽ được Trump coi là nước trục lợi
lớn nhất. Trump sẽ khởi động những bước đi nhằm chống những việc bán
phá giá của Trung Cộng (đặc biệt là thép) và những cuộc tấn công trên
diện rộng nhằm chống lại những vụ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Mặt trận thứ hai của Trump là Tổ Chức Thương Mại Thế Giới WTO
thành lập hồi đầu năm 1990. Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã
công khai mô tả là hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO có hại cho
nước Mỹ.
Bên cạnh đó, Mỹ sẽ khởi động sáng kiến mới trong việc ký kết các thỏa
thuận thương mại song phương, cách tiếp cận mà Trump đã nêu rõ trong Hội
Nghị Thượng Đỉnh APEC ở Đà Nẵng (Việt Nam). Vì Mỹ vẫn là thị trường
quan trọng đối với các nước xuất khẩu nên sáng kiến đó sẽ tạo được
nhiều ảnh hưởng tích cực.
Khôi phục TPP là một lối đi đúng hướng do Nhật Bản phát động, nhưng nếu
gặp sự chống đối của Hoa Kỳ thì việc thực thi cũng sẽ gặp rất nhiều khó
khăn trong tương lai.
Kết luận
Tổng thống Donald Trump không hứa hẹn giúp đỡ gì cho nhân quyền và dân
chủ ở những nước độc tài mà ông chỉ bình tĩnh dùng vũ khí kinh tế để
buộc các nước đó phải làm ăn sòng phẳng, là một cách chơi vừa văn minh
vừa đúng cách.
Đúng cách có nghĩa là muốn tồn tại trong sân chơi họ phải làm những việc
chân chính, phù hợp với những quy định làm ăn chung, phù hợp với những
giá trị nhân quyền phổ quát của thế giới. Đây là cơ sở để chế độ độc tài
nhìn nhận ra vấn đề, để dân chúng các nước độc tài đó có những bước
tiến bộ trưởng thành.
Ai cũng biết sự làm ăn chân chính lâu dài sẽ dẫn đến sự sụp đổ nếu các
chế độ thiếu dân chủ không có đủ can đảm để cải thiện thể chế chính trị
của họ nhưng khi đã chấp nhận đi vào sân chơi mới này thì đồng thời cũng
có nghĩa là họ đã mặc nhiên chấp nhận luật chơi mới này và bắt buộc
phải thi hành.
Làm ăn song phẳng là biện pháp để nước Mỹ chống bị mất cắp trên mọi
phương diện, để sức mạnh của Mỹ được củng cố và nền kinh tế của Mỹ được
thịnh vượng không ai bì kịp.
Có thể nói là Donald Trump đã nhìn đúng cách đấu tranh chống độc tài và
đang làm cho nước Mỹ trở lại vĩ đại như xưa. Ông Trump vừa là một doanh
gia và một chính trị gia đáng tin cậy, là một người có tâm cốt ghét
cộng sản và ông ta đã thề sẽ triệt tiêu hết cộng sản trên quy mô toàn
thế giới.
Viết xong ngày 8/12/2017.
Nguồn: http://danlambaovn.blogspot.com/2017/12/my-ang-hinh-thanh-chien-luoc-moi-oi-voi.html#more
Ý kiến:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét